Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

asteazkena 2025eko martxoaren 05ean

SU TA GAR

"BERDINAK IZATEN JARRAITZEN DUGU"

Kasik hamabost urtetik gorako ibilbidearen buruan, Su ta Gar taldeak tenore egokia ikusi du lehen zuzeneko lana, "Jo ta Ke", argitaratzeko; 23 kantuz osatutako CD bikoitza, heavy euskaldunaren aitzindari izan den taldearen bilduma indartsua, Gor etxearen eskutik.

2007ko otsailaren 21ean

Inprimatu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Euskal "metalgintzan" aitzindari, Eibarren oso bestelako armak egin zitezkeela esatera etorri zitzaizkigun 1987an Su ta Gar izenaren atzean gordetzen ziren lau gazteak, tresneri anplifikatuen bidez doinu eta nota gogorrak jaurtikitzen zituzten armak. Ordutik, euri, horma eta elurra dezente bota du, baina eibartarrek bere horretan jarraitzen dute, "Jo ta ke" zazpigarren diskoa besapean dakartela, negu aldean Amurrion, Berriozarren eta euren jaioterrian zuzenean grabaturikoa. Taldearen betiko kantak entzungo ditugu bertan eta sorpresa parea. Soinu trinkoa eta gogorra, heavyan ardazten dena, baina zenbaitetan punka ere besarkatu dezakeena. Xabi Bastida gitarrajolea gurekin mintzatu zen Su ta Garrek estudiotik at grabatutako lehen diskoaz.
Zer dela eta argitaratu duzue orain zuzeneko diskoa, hamar urtetik gorako ibilbidearen ondoren?

Galderari buelta eman daiteke: "Zergatik ez orain?" ere izan liteke. Normalean zuzeneko disko bat argitaratzeko, lehenengo estudioko batzuk ateratzen dira. Guk jada hiru genituenean, printzipioz buruan genuen estudioko laugarrena ateratzea eta gero zuzenekoa grabatzea. Baina Borxaren istripua gertatu zen eta orduan zuzeneko planteamendua alde batera utzi eta gure ibilbidea hartzen saiatu ginen bateria berriarekin. Horrela ibili ginen eta azkenean atera genituen laugarrena -Borxak istripua izan zuen laugarrena atera aurretik-, bosgarrena eta seigarrena ere. Epe nahiko luze bat beteta -ez ziren bakarrik hiruzpalau disko, sei ziren kalean, abesti sorta luzeegia agian, aukeratzeko gero eta zailagoa baita ere- eta ikusiz taldeak zuzenean izan duen indarra, jendearen erantzuna aprobetxatzeko aukera eta mementoa ikusi genuen.

Nola egin duzue abestien hautaketa? Zein irizpide erabili duzue?

Oso zaila izan da. Iaz hasi ginen pentsatzen, uda aurretik. Sailkapen antzeko bat egitea nahi genuen. Alde batetik, Interneteko gure web orrian zabaldu genuen horrelako bozketa antzeko bat eta orrian sartzen zen jendeak aukera zuen bere hiru, lau edo bost kanta gustukoenak han jartzeko. Baina, azken finean, jendearen iritzia eta gurea nahiko antzekoa izan da eta gehienbat urte hauetan zehar erantzun ona izan duten abestiak, guri asko gustatzen zaizkigunak, hautatu genituen. Gero, diskoak kolorea har dezan, euren artean desberdinak diren kantak hartu behar dira kontuan. Disko guztietatik apur bat agertzea nahi genuen baita ere. Gauza horiek guztiak kontuan izanda, lehenengo aukeraketa bat egin genuen: 45 abesti atera ziren. Konturatu ginen gehiegizkoa zela eta hortik 23ra heltzea asko kostatu zitzaigun. Estudiora 25 edo 26 abesti grabatuta heldu ginen nahita, jakinda larri ibiliko ginela. Segituan hasi ginen ikusten bakoitzaren denbora eta baita zenbat sartuko ziren ere, eta bakarrik 23 horiek landu genituen.

Zeuen berezko potentzia eta zuzeneko soinua islatu duzuela uste duzue?

Gu oso gustura irten gara estudiotik maila guztietan. Pozik gelditu gara abestiak zelan gelditu diren. Zuzeneko bat da eta beti daukazu zera hori: "Hobeto jo izan banu...". Baina orokorrean soinua, kontzertu ezberdinak izanda, uste dut nahiko dezente gelditu dela. Publikoaren erantzuna ere nahiko ondo dago. Gainera, uste dut bi diskoen ordena kurioso dagoela, polita dela. Maketazioarekin ere oso gustura gelditu gara.

Nonbait presionatuta sentitu zineten kontzertuok zuzenean grabatzen ari zinetelako? Horrek aldatzen du kontzertu bat emateko modua, edo beti bezala aritu zineten?

Beti berdin ez dago ezer. Zu saiatzen zara gauzak ondo egiten, baina beti berdin ez duzu inoiz egiten. Guk pentsatuta genuen hasiera batean hiru emanaldi grabatzea, baina azkenengo orduan laugarren bat sartu genuen. Lehenengo bietara nahiko lasai joan ginen, pentsatzen beste pare bat genituela eta oso inportantea zela publikoarekin kontaktua, hau da, ez joatea bakarrik ondo jotzera eta puntu, publikoa ahaztuz. Konexio hori lortu nahi genuen eta nahiko gustura egin genituen kontzertuak. Baina gero, segituan, entzutean beldurtzen hasi ginen, zeren, esaterako, diskoan joan behar zuen abesti bat ez zegoen ondo. Orduan azkenengo bi kontzertuak egin genituen apur bat ikusiz zein abesti jo behar ziren berriz... Azkenengo kontzertura apur bat presionatuta heldu ginen. Bagenekien Eibarkoak izan beharko zirela sei-zazpi abestiren bertsio onak, ez zeudelako bertsio onak eginda. Azkenean Eibarren salbatu ziren eta gainera Eibarko kontzertua kristorena izan zen. Apur bat presionatuta sentitzen ginen, baina hasieratik publikoa oso ondo egon zen, harrera oso ona izan genuen.

"No somos nada", La Pollaren bertsioa sartu duzue, bertsiozaleak ez zaretela aitortuta ere.

"No somos nada" Eibarko kontzertura arte ez genuen jo. Azkenengo kontzertua zenez, zerbait kuriosoa sartzeaz -bertsioren bat edo- hitz egin genuen gure artean. Ez gara bertsio asko jo dugun taldea. Orain dela pare bat urte, Jarraik 20. urtemuga betetzen zuen egunean bertsio batzuk egin genituen talde originalen abeslariekin batera, Deliriumena bat, Eskixurena beste bat, Kortaturena, Barricadaren pare bat, La Pollarena hau... eta horrela. Guri beti gustatu zaigu La Polla eta eurei baimena eskatu, eurak ere gustura, eta aurrera.

Zuen lan luzeetan agertzen ez den "Eromena" izenburuko kantua ere jaso duzue. Hitz egin iezaguzu kantu hau sartzeko arrazoiaz.

"Eromena" Iparraldeko jende batek atera zuen bilduma baterako grabatu genuen. Talde bakoitzak abesti berri bat egin behar zuen eta hitzak euskal presoek idatzitakoak ziren. Guk noizean behin zuzenean jotzen genuen, guretzat oso abesti indartsua da, "Suta total", eta letra nahiko kuriosoa dauka. Bitxikeri bat zen apur batean. Abesti hori ezagutu ez eta agian gure disko guztiak dituen jende askori zuzenekoaren bitartez ezagutzera emateko aukera bat zen.

Jabetzen al zarete euskal musikan izan duzuen pisuaz, eraginaz? Gogoeta egiten duzue horren inguruan, kontziente zarete zuen ekarpenaz?

Ez dakit zein punturaino gauzak horrela planteatzen dituzun. Nik gauzak sumatzen ditut, konturatzen naiz urte asko daramatzagula hemen, urteak pasatu direla eta diskoak egiten jarraitzen dugula eta zaleek hor jarraitzen dutela. Azken finean, nahi barik gustura egiten duzun eguneroko lan bat da, egunero lanean gabiltza eta gero urteak pasatzen diren moduan konturatzen zara gauza ugari egin dugula, dezente, nahiz eta dena perfektua egin ez. Azkenean, nahi barik, hori planteatu baino gehiago, zu gustura zaude eta pentsatzen duzu: Zer egin behar dut orain?

Hasi zinetenetik ia 15 urte pasa dira. Nola aldatzen da musika ikusteko modua, lan egiteko modua, merkatuan mugitzekoa?

Eboluzioa badago. Maila guztietan. Nire ustez, guk berdinak izaten jarraitzen dugu. Gehienetan orain kontzienteago egiten duzu egiten duzuna, baina azken finean, lana, entseatzearena, abesti berriak prestatzearena, estudiora joatearena, diskoa kaleratu arte hor ibiltzea, hori guztia antzekoa da. Gertatzen dena da orain ez dela zure lehenengo aldia. Gauza batzuk aldez aurretik badakizkizu. Dena den, musikan inork ez ditu oso urrutira gauzak garbi. Ikusten duzu etorkizuna, baina etorkizun hori zer izaten da? Hiru hilabete, sei hilabete, zortzi hilabete, hamabi hilabete asko jota? Zuk ez duzu planteatzen hiru urteko etorkizun bat, horretarako beste talde maila batera joan behar duzu.

Zein izan da zuen ibilbide osoan gogoratzen duzun kontzerturik gogoangarriena?

Larregi pentsatu gabe, Bilboko festa batzuetan egin genuen bat, sinestezina izan zen. Jendearen erantzuna... Ni oso gustura egon nintzen jotzeko orduan, denbora guztian zirrara bat barruan neukala. Eibarko azken azkenengoaz ere oso oroitzapen ona dut. Asko daude. Ez daude bi kontzertu berdin.

Nola aurkezten da zuzeneko disko bat?

Prentsaurrekoak egiten, uste dut. Horrek ez du esan nahi jotzeari utzi behar diogunik ere. Gero zer gertatzen da? Bada, beti bezala, diskoa atera eta hurbilen dauden kontzertuek beste roilotxo bat daukatela, baina azken finean gu ez gatoz abesti berriekin.

Kanta berririk prestatzen ari zarete?

Lokalean ez. Ez dakit Aitorrek bere kabuz zer edo zer duen ala ez. Ez gara hasi. Azkenengo kontzertua jo genuenetik estudioan ibili gara gehiago, azala dela eta ez dela... Gero oporraldi txiki bat hartu dugu eta orain berriz sartu gara entseatzera. Hemendik hilabete batzuetara ziur hasiko garela gauza berriak lantzen

IBILBIDE BASATIA

1987an hasi zen Su ta Garren ibilbidea. Heavy musika izan zuten oinarri eta hala izan da egundaino, ibilbide luze eta arrakastatsuan eboluziorik ezagutu badute ere. Taldeko bilakaera diskoz disko hezurmamituz joan da: 1991n "Jaiotze Basatia" lanarekin estreinatu ziren IZ zigilupean. Handik urte batera "Hortzak estuturik" bigarren diskoa kaleratu zuten Esan Ozenki sortu berriarekin. 1993a "Munstro hilak"en urtea izan zen eta 1995a "Sentimenak jarraituz" lanarena, biak Irungo etxearen eskutik argitaratutakoak, "Agur jauna gizon txuriari" (1997) bezalaxe. 1999an, zigilu aldaketarekin batera (Gor), disko berria ekarri ziguten eibartarrek, "Homo sapiens?". Guztira sei lan luzez osatutako ibilbide oparoa, zeina "Jo ta Ke" zuzeneko CD bikoitza osatzera etorri dena, besteak beste, "Rotaflexa garraxika", "Arbasoen mendekua", "Itxaropena", "Agur jauna", "Jo ta ke" eta "Jaiotze Basatia" kantuak bilduta.

Su Ta Gar

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Euskaraz egiteko eskatzeagatik Tolosan EHEko kide bati eraso egin diotela salatu dute

ARGIA

Seme-alabak berandu izatearen ajeak

Mikel Garcia Idiakez

Bilbon eta Iruñean, hiru ikastetxetara sartu da Polizia

Gedar

Danimarkak ez dizkie gurasotasun froga psikologiko gehiago egingo groenlandiar jatorriko gurasoei

Eneko Imaz Galparsoro

Europak armagintzara 800.000 milioi euro bideratzea proposatu du Von der Leyenek

Eneko Imaz Galparsoro

Azkenak

2025-03-05 | Txabi Alvarado Bañares | Aiaraldea

Laudioko fabrikako 171 beharginak kaleratzeko espedientea aurkeztu du Guardianek, sindikatuen protesten artean

Datorren astelehenean egingo dute espedientearen kontsulta epeko bigarren bilera.

2025-03-05 | Sustatu

Euskaltelek ere men egiten dio LaLigari, bere bezeroei euskal zerbitzuetara bidea moztuz

Sustatun agertutako salaketa, LaLiga futbol erakunde espainiarraren eta Movistar/Telefonicaren arteko tratuek euskarazko zerbitzuak kaltetzen dituztela Interneten (kasu hartan Egunean Behin jokoan irudiak desagertzea zen kontua), hedatu egin da. Tokikom-eko euskarazko tokiko... [+]

2025-03-05 | Mikel Garcia Idiakez

Seme-alabak berandu izatearen ajeak

Batez beste, adinez gero eta nagusiago bilakatzen gara ama eta aita, hala diote datuek. Biologiari aurre hartu diote ugalketa teknikek, baina guraso zahar ugariko gizartea izatearen inguruan gogoetatzea falta dela iritzi dionik bada.

2025-03-05 | Eneko Imaz Galparsoro

Europak armagintzara 800.000 milioi euro bideratzea proposatu du Von der Leyenek

Ursula Von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak Europa berrarmatu plana aurkeztu du, kontinentea "erresilientea eta segurua" bihurtzea xede duena. Bost zati ditu planak, eta estatu kideek 150.000 milioi euro jasoko dituzte mailegutan. Arau fiskalak moldatuko... [+]

2025-03-04 | Unai Lomana Uribezubia

Autogintza industriari CO2 isuriengatik aurreikusitako isunak atzeratuko dizkio Europako Batzordeak

2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]

2025-03-04 | Eneko Imaz Galparsoro

Xabier Zabalo euskal presoa espetxera itzularazi du Auzitegi Nazionalaren Fiskaltzak

Frantziako Poliziak 2002an atxilotu zuen zumarragarra, eta 30 urteko zigorra betetzen ari da. Sare Herritarrak mobilizazioa deitu du datorren ostiralerako, Urretxuko Potros Plazan.

2025-03-04 | Eneko Imaz Galparsoro

Trebiñu Araban sartzeko “aurrerapausorik” ez dela eman salatu dute enklabeko zinegotziek

Bizilagunek "egia eta politika" merezi dutela adierazi dute, oraindik konponbiderik bilatu ez zaizkien arazo ugari edukitzen jarraitzen baitute. Ikasketei eta osasun arretari loturiko arazoak nabarmendu dituzte.

2025-03-04 | Eguzki Talde Ekologista

Jaizkibel-Capbreton Itsas Eremua Garrantzi Komunitarioko Leku izendatu eta Natura 2000 sarean sartu dute

2025-03-04 | ARGIA

Langile bat hil da Elorrion, makina batek harrapatuta

Betsaide enpresan gertatu da, 08:00ak aldera. Urtea hasi denetik gutxienez bederatzi behargin hil dira.

2025-03-04 | ARGIA

Euskaraz egiteko eskatzeagatik Tolosan EHEko kide bati eraso egin diotela salatu dute

Euskal Herrian Euskarazen arabera, Tolosako tren geltokiko segurtasun agente batek eraso egin zion militante bati, agenteari euskaraz hitz egiteko eskatu ziolako. Tolosako alkateak "kezka" adierazi du eta azalpenak eskatuko dituela jakinarazi.

2025-03-04 | Mikel Garcia Idiakez

Ikasgeletako ratioak etapa guztietan mugatzeko legea eskatu diote Nafarroako Parlamentuari

Seme-alabek eskolan dituzten ratioekin kezkatuta, Arartekoari kexa helarazi zion guraso talde batek, eta orain zuzenean Parlamentuari egin diote eskaera, “legez berma dadin gure seme-alaben hezkuntzaren kalitatean oinarrizkoa den neurria, unean uneko aurrekontuez edo... [+]

2025-03-04 | Mikel Aramendi

ANALISIA

Bagram, guraria eta arrandia nahikoa ez direnean

Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]

2025-03-04 | Eneko Imaz Galparsoro

Ukrainarentzako laguntza militarra geldiarazi du Trumpek, Zelenskik bakea “xede” duela erakutsi arte

Etxe Zurian edukitako liskarraren ostean, eskainitako laguntza "konponbide batera bideratuta" dagoela ziurtatu nahi du Trumpek. Zelenskiren arabera, Kievek bizirauteko aukera gutxi izango lituzke AEBen laguntza militarrik gabe.

2025-03-04 | Unai Lomana Uribezubia

Manifestazio jendetsua Martxoak 3an Gasteizen Poliziak eraildako bost langileen oroimenez

49 urte eta gero Espainiako Poliziak Gasteizko Maria Sortzez Garbiaren katedralean eraildako bost langileak oroitu dituzte beste behin astelehen arratsaldean. Milaka pertsona batu dira Zaramagatik abiatutako eta katedralean amaitutako manifestazioan. Manifestari guztiek ez dute... [+]

2025-03-04 | Eneko Imaz Galparsoro

Danimarkak ez dizkie gurasotasun froga psikologiko gehiago egingo groenlandiar jatorriko gurasoei

Groenlandiar jatorriko 411 haur daude tutoretzapean Danimarkan, Gizarte Gaietako, Etxebizitzako eta Adineko Pertsonen Ministerioaren txosten baten arabera. Aitatasun eta amatasun froga psikologikoetan puntuazio baxuak lortzeko arriskua dute guraso groenlandiarrek, frogak ez... [+]

Eguneraketa berriak daude