ARTEAZ BIZITZEKO PASA BEHARREKO KOMERIAK

  • Markeliñek estreinatu berri duen "Underground" lanak euren arteaz bizitzeko asmoa duten hiru musikariren istorioa du ardatz. Hiri bateko metroan murgilduko dira protagonistak ezjakintasunak dakarren ilusioaz. Baina, ba ote dago norbait beste aldean eurak entzuteko prest?

2021eko uztailaren 27an
Markeliñe taldearen azken lana lurrazpiko komedia bat da, berehala ikuslea bereganatzea lortzen duten istorio horietako bat. Urte hasieran haurrei zuzendutako "Manbrú" arrakastatsua estreinatu ondoren, publiko helduarentzat prestatu dute "Underground". Talde zornotzarrak ohikoa duen moduan kontatzen digu istorioa: keinu bidezko antzerkiarekin, hots, hitzik esan gabe. Ekialdeko Europatik heldutako Fridok, Lasok eta Pollik euren herrialdean entzute handiko orkestrekin jo badute ere, dirua biltzeko xedearekin mendebaldera bidaiatzea erabaki dute. Bakoitzak bere musika tresna alboan hartuta -zeharkako txirula, soinua eta biolina hurrenez hurren- ilusioz beterik metropoli handietan jende gehien igarotzen den gunera joatea erabakitzen dute: metro geltoki batera, alegia. Duten gutxia eta guztia eskaintzeko prest daude bertan: euren erraietatik irtendako musika. Bertan topatuko dutena, ordea, ez da ziur aski hainbestetan amestutakoa. Geltokian alde batetik bestera presaka doazen pertsona anonimoek ez dute inoiz nota bakar bat entzuteko astirik.
Markeliñe mimo klasikotik sortutako taldea da nahiz eta gaur egun ia ohiko antzerkira gerturatzen den. Hala ere, taldekideek diotenez, orain arteko lan guztietan ez dute hitzik erabili eta aurrerantzean ere ez dute uste erabiliko dutenik. Paco Trujillo, Jon Kepa Zumalde eta Javi Renobales dira "Underground"eko aktoreak, Frido, Laso eta Polliri oholtza gainean bihotza eta begirada jartzen diotenak. Ikusleari poloniera iruditu dakiokeen hizkuntza ezezagun batean mintzo dira taula gainean: "Inprobisazioarekin hasi ginenean zenbait fonema irten ziren, eta horiek errepikatuz joan gara ondoren. Polonieraz nola irakurtzen den jakin ere egin gabe bertako zenbait testu kontsultatu genituen... baina taula gainekoa ez da inongo hizkuntza", azaltzen du Javier Renobales aktoreak.


IKUSEZINA IKUSGARRI BIHURTUZ.

"Underground" antzezlanean ideia adierazteko moduak hartzen du protagonismo osoa. Aktoreek keinuen bidez eta ia elementu fisikorik gabe munduak marrazteko gai direla erakusten dute. Xumetasunaren aberastasuna. Oholtza gainean objektu bakan batzuk direla ikusleak esfortzu gehiegirik gabe lur azpirako bidaia egiten du. Izan ere, "Underground"ek maisuki uztartzen ditu keinu antzerkian ezinbestekoak diren hiru elementuak: magia, umorea eta sorpresa. Hiru aktoreen abileziei esker edozein irensteko prest dagoen trena ikusten dugu, txanpon baten truke edonor hozkatzeko prest dagoen zakurra edota beti kontrako zentzuan doan eskailera mekanikoa... Hasieran hiru musikarientzat aukera apartak eskaintzen zituen ingurunea irteerarik gabeko labirinto bilakatuko da. Ekialdeko Europatik heldutako hiru pertsonaiak euren artearekin zerikusirik ez duen hamaika errekurtso erabili beharrean aurkitzen dira: dantzatu, antzerkia egin, lapurtu... Lur azpirako bidaia honen amaieran ikuslearengan ezezik Frido, Laso eta Pollirengan ere aldaketa izango da.


TALDE LANAREN FRUITU.

Markeliñekoek ohikoa duten moduan sortu dute "Underground" ikuskizuna: taldekide guztien artean jorratu nahi duten ideia erabaki eta ondoren inprobisazioetan oinarritutako sorkuntza prozesuan murgiltzen dira. Inprobisazio horietatik jaiotzen dira istorioa, pertsonaiak, musika... eta hala "beti dira taldearen neurrira eginiko antzezlanak, Markeliñeren ahalbideekin bat doazenak". "Underground"en kasuan hiru musikarik dirua lortzeko egin zezaketen guztia aztertzea zuten helburu taldekideek. Prozesu honek guztiak ikuskizun baten prestaketa-denbora asko luzatzen du. "Underground"en prestaketan urte eta erdi eman ditu taldeak. Taldekideen aburuz ikuskizunak bi errealitate islatzen ditu: "Batetik, kanpotik etortzen diren inmigranteen egoera. Oso jende prestatua da askotan eta sarritan inork nahi ez dituen lanak egitera behartuta daude. Bestetik, hemengo kulturaren kontzepzioa islatzen du. Izan ere, jendea ikusgarriak edo barregarriak diren gauzek erakartzen dute... eta horregatik ordaintzeko prest dago". Musikak Markeliñeren aurreko lan gehienetan bezala, berebiziko garrantzia du. Hori dela-eta askotan narratzaile ere bilakatzen da. Besteak beste gitarra, perkusioa, baxua edota esku soinuaz osatutako musika bandak kontakizunean ezinbestekoa zaigun informazioa ematen digu. Fran Lasuenek hartu du musikaren ardura lan honetan, eta musikari apartak izan ditu gainera bidelagun: Râo Kyao, Kepa Junkera eta Angel Lázaro. "Underground" antzezlanerako konposatutako doinuekin gustura gelditu dira Markeliñekoak eta etorkizunean disko bat plazaratzea ere badute buruan.
Egun Markeliñek lau ikuskizun dauzka publikoari eskaintzeko prest. Haurrei zuzendutako "Manbrú" eta "Kartoibiraka" ikuskizunak, kalean egitekoa den "Alo, Europa" eta helduentzat eta aretoan taularatzeko pentsatua den "Underground". Taldekoen iritziz, "gaur egun sekulako eskaintza izan behar da, eta ahal bada formatu ezberdinetan. Bestela urte osoan bizirautea eta proiektu berriak sortzea ezinezkoa da"

Joserra Martinez:
Joserra Martinez:
Markeliñe taldearen sortzaileetako bat dugu Joserra Martinez. Duela hamasei urte Iñaki Egiluz eta Javier Renobalesekin elkartu eta mimoa landuko zuen talde bat sortzea erabaki zuten. Taldearen filosofiari jarraikiz ia arlo guztietako lanak egin ditu denbora mordo honetan: aktore lanak, zuzendari eta teknikari lanak... Joserra Martinezek antzerkigintzan biografia propiorik ez duela dio, Markeliñeri lotutakoa baita hau.

Zein helburu zenuten Markeliñe sortzean?
Hasieran, egia esateko, oporretara joan ahal izatea zen gure helburua eta kaleetan mimoa eginaz dirua eskuratzea. Oroitzen dut Valentzia aldera joateko intentzioa genuela. Baina azkenean beste eskaintza batzuk sortu zitzaizkigun eta, beraz, oraindik ez dugu halakorik egin.

Ikusten ez dena kasik hutsaren hurrena den garai hauetan zuek irudimena ezinbesteko tresna gisa erabiltzen duzue.
Taldeko kide batek esaten duen bezala, gure ikusleak gustu handikoak dira. Guk jende horrentzat moldatzen ditugu gure lanak, gauza ezberdinak ikusteko zabalik dagoen jendearentzat. Finean, nahiz eta taula gainean hitzik ez erabili gauza asko esaten ditugu.

Markeliñek publiko nahiz kritikoengandik oniritzia jaso du sarri. Sariak nola jasotzen ditu taldeak?
Sariak jasotzea beti da oso pozgarria. Behintzat, egiten ari zaren bidea nahiko zuzena denaren seinale bada. Gainera eskuratu ditugun sariak guretzat garrantzitsuenak izan dira: zuzendari onenari, interpretazio onenari... gure ikuskizunek ez dute osagai askorik eta beraz, benetan pozgarria da guretzat.

Markeliñe taldeak Euskal Herritik kanpo, batez ere Espainia eta Europan zehar, emankizun ugari eskaini ditu. Tokian-tokian ikusleak asko aldatzen al dira?
Batzuetan gure lanek kanpoan hemen baino harrera hobea izan dutela aitortu behar dut. Kanpoan oso ondo hartzen gaituzte. Nik uste ezberdintasun hori kulturala izan daitekeela. Batzuetan gertatu izan zaigu, Alemanian esaterako, plaza huts batean dena prestatzen hasi eta inor ez egotea, baina emanaldia hasi baino hamar minutu lehenago dena jendez betetzea. Hemen plaza hutsa badago, seguru aski emanaldira ez da inor agertuko


Azkenak
2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]


2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]


2025-01-20 | Jakoba Errekondo
Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]


2025-01-20 | Garazi Zabaleta
Aleko
“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Eguneraketa berriak daude