"HEGOALDEKO DINAMIKAK AB-REN ZATIKETA EKAR DEZAKE"

  • Jean-Michel Galant azkaratarra kontseilari berria da Paueko Nafarroako Parlamentuan. Bere izendapenak Nafarroaren bilakabide gorabeheratsua eta Ipar Euskal Herriko abertzaletasuna eguneratu ditu. Baikor eta zuhur azaldu da baxenafar laboraria eta abertzale hau.

2007ko otsailaren 21ean
Paueko Kontseilu Nagusian kargu hartu zenuen egunean, protagonista izan zinen Jean-Jacques Lasserre presidente hautatu berriarekin. Hitza hartu zenuenean arrabotsa jalgi zen sozialisten artetik. Nola bizi zenuen unea?
Arrabots zenbait izanik ere, franko ongi bizi izan nuen memento hura. Egia erran, Kon-tseilu gelako giro ezezaguna inpresionagarria da lehen aldia, bereziki nork bere burua bakarrik sentitzen badu; besteak lagunen artean baitira. Hala ere, azpimarratu behar dut -ofizialki horrela ez bada izan ere- kontseilariek, bederazka, etorri bero bat egin zidatela. Gero, prentsan agertu den bezala, sozialistek beren agerpenaren bukaeran bizpairu esaldi erran zituzten niri buruz, bortizkeriaren inguruko aferaz pixka bat mintzatzera bortxatu nahi izan ninduten. Nire kantonamenduaren izenean joana naizela erran nuen, kargu horrengatik nintzela han eta nire abertzaletasuna bazter utzi gabe lan eginen dudala. Funtsean, Euskal Departamenduaren afera pausatu dut, gaur egun sekula baino kontseilari gehiago gara honen alde eta tenorea da Kontseilu horretan gaia tratatzeko. Anartean, nola ez naizen bortizkeriari buruz mintzatu, nire aitzinean zegoen sozialista bat kexatu da eta arrabotsa atera ere. Nik bortizkeriari buruz nire iritzia emana dudala erran nien, ez dela berria. Sozialistek nirekiko ukan duten jarrera ez da ongi hartua izan Kontseiluan, inpresio horrekin gelditu naiz.

37 urteren ondoren bigarren kontseilari abertzalea zara. Jean Etxeberri-Aintzart notable abertzalea izan zen lehena, zu, berriz, abertzale laboraria.
Diferentzia hori da, oraingo kontseilaria ez dela notable bat. Ni pertsona herrikoia naiz, laborari bat. Azpimarratzekoa da laborari abertzalea eta kontseilari izatea, nik uste. Laborari izateak lagundu nau hauteskunde hauek irabazten. Laborari bezala agertu naiz, abertzale ideiekin, baina laborantzari lehentasuna emanez eta laborantzaren inguruko arrenkurak aipatuz. Egun, laborari mundua biziki arrankuratua da egungo egoera larriarengatik. Eskualdearen etorkizuna laborantzaren bidean ikusten dut, lehenbizi kantonamenduko ekonomiaren garapenean lan egin behar dela erran dut kanpainan, horrek bereiztu nau beste hautagaiengandik, mezu horrekin jendea hunkitu dudala uste dut.

Etxeberri-Aintzart lehen eta orain zu Baigorri eskualdeko kontseilaria izateak, eta Filipe Bidart IKko militante presoa bertakoa izateak, kasu, badute erranahi komunik?
Beldur naiz horri buruz mintzatzeko. Uste dut ustegabeko gauza dela, azarean gertatzen diren gauzak dira Etxeberri-Aintzart eta ni eskualde berean hautatuak izatea eta Filipe Bidart eskualde honetakoa izatea gauza bera; ez dut loturarik egiten, zinez. Alta, presoak Euskal Herriratzearen aldeko kanpainan ene izena emana dut, aspaldi engaiatua naiz publikoki presoen hurbiltzearen alde. Gauza horiek niretuak ditut, publikoak dira, eta horrek ez ditu bozemaileak beldurrarazi, ez naute horregatik bederen baztertu. Nik horrela pentsatzeak ez ditu bozemaileak gogaitu. Baina, horrek ez du erran nahi boza eman didaten gehienek presoen arazoa beretu dutenik. Naski, abertzaletasuna ari da normalizatzen, lehen baino onartuago dago abertzale baten alde bozkatzea. Alde horretatik urrats bat eman da. Alabaina, beste balore batzuengatik ematen didate beren boza, nire ustez.

Zer nahi gisaz, ABren izenean izan zara hautatua.
Ez dut uste kontseilari izatea ABko izateari zor zaiola. ABko gisa agertu naiz, ABkoa bainaiz, baina horrek ez nau kontseilari egin. Pixka bat ezagutua nintzen herriko auzapez gisara, eta kanpainako gaietan besteek baino gehiago hunkitu ditut hautesleak. Nire hitzak -ez dira nik erranak- zintzoak eta sinesgarriak zirela entzuna dut.

Azkareteko auzapeza izateak lagundu al dizu Kontseilaria izateko bidean. Zein da zure esperientzia auzapez gisara?
Duela sei urte auzapez izan nintzen hautatua lehen aldikotz. Bi zerrenda zeuden, eta hamaika hautetsietatik seik nire alde bozkatu zuten. Doi-doia, boz batengatik gertatu nintzen auzapez. Beraz, kasu! Hara zein baldintzatan hautatua izan nintzen. Herriko Etxean borroka pixka bat izan genuen hastapenean, eta sei urteren ondotik, egun hamaika hautetsietatik hamar nirekin aurkeztu dira. Bakezale edo elkarretaratzaile indar bat erakutsi dut, irudi hori baliatu dut nire alde. Herritarrak lekuko dira zertarako gai naizen, naski, elkarrizketarako eta gauzen elkarri lotzeko problemen aitzinean. Kudeaketa hori baliatu dut eta ezagutza horrek ekarri dit kontseilari izatea. Baina, pentsa, argazkietan nirekin agertu izan diren batzuk Herriko Etxean aurkari nituen duela sei urte.

Laborari izatea ere lagungarria izan zaizu, naski.
Bistan da, laborari izateak lagundu nau. Laborantza munduan arrankura franko dago egun: behi eroen afera dela, arto transgenikoa dela, eta oro har, elikagaietan dauden kezkengatik biziki arrankuratuak dira laborariak. Nik hor jo dut, ELBko kide naizen aldetik, bertze laborantza politika egin behar dela erranez. Laborantza Ganberako bozketan Baigorriko kantonamenduan laborarien %62k ELB bozkatu dute. Faktore honek ere eraman nau Kontseilu Nagusira.

Laborarien eskaerak eta abertzaleenak hurbiltzen ari ote dira?
Erran dezaket, nonbait, laborariak abertzaletasunaren bidez tokian tokiko gauzez interesatzen ari direla. Abertzale ez direnak bere erroak beste nonbait dituzten alderdi politikoengandik hurbilago dira; interesak beste nonbaiten dituzte. Zentzu honetan, nire kasuan, abertzaletasunak laguntzen nau gure herriko arazoak hobekiago ezagutzen.

Nola bideratu nahi duzu zure lana Kontseilu Nagusian?
Kontseilari gisa lanean aritzeko ezin izanen dut bakarrik ari izan, beharko dut lan taldeetan sartu. Euskal Herriko kontseilariak gehiengo handi bat UDFkoak direla ikusirik, eta hauetako bost kontseilari berrietatik lauk Euskal Departamendua galdatzen dutela, nik haien ondoan egin nahi dut bide. Bestela, moztura jokamolde batean paratuko naiz. Ez dut izpiritu horrekin abiatu nahi, lan izpiritu batean baizik. Uste dut haiek eskua luzatzen didatela, eta gero handik aitzina ikusiko dugu. Konparazione, Amikuzeko Agerre kontseilariak erreferenduma egitea aipatu du bere kanpainan, eta nik horren gainean galdatuko diot Lasserre presidenteari, bere alderdikideek erreferenduma egitea eskatzen dutela, bost kontseilari berri Euskal Departamenduaren alde garela.

Oro har, zein da abertzaleek erdietsi dituzuen emaitzei buruzko balorazioa.
Uste dut ez dugula espanturik egin behar, errealitatea hor baita. Aitzina ari gara, eta nonbait onartuak gara, abertzaletasuna normalizatzen ari da. Nire kasuan ABko gisa hautatua izan naiz, ez dut ukatuko. Baina, beldur naiz AB ez ote den memento bateko gauza, eta biharamun handirik duen duda egiten dut. Ez dakit hau erran behar den, baina oraingo maneran beldur naiz ABk etorkizun luzerik ote duen.

Bortizkerari buruzko zure jarrera publikoa dela erran duzu lehen. Bai Alain Iriart eta bai zu kritikoak zarete borroka armatuarekiko ABn. Jarrerak lagundu ote dizue hautatuak izateko?
Duela urte bat egin zen bozketa publikoan hartu nuen jarrerak lagundu nauela pentsu dut; Alain Iriartek ere egin zuen. Lau ginen agiri haren izenpetzaileak ABn; jendea oroitzen da horretaz. Baina ez dut aldi guziz gauza bera erran beharrik, errana dut nola ikusten dudan boztikeriaren afera. Kanpaina honetan nehork ez dit galdatu biolentziaz, pixka bat estonatu naiz, ez irratietan ez prentsan nehork ez baitit galdatu horri buruz.

Zein da justuki borroka armatuari buruzko zure iritzia?
Hasteko, hemengo jendeak ez du konprenitzen bortizkeria. Gainera, praktika hori hemen izanik ere, abertzaleoi bereziki Hegoaldeko bortizkeriaren arazoa digute bizkar ezartzen. Hemen bortizkeriazko ekintzak ez dira konprenituak ez onartuak, eta beraz gure kontra bihurtzen dira. Aldi berean, borroka armatua gaitzesgarria izan badaiteke ere, nik irtenbideak proposatu eta bilatu behar direla erraiten dut. Elkarrizketa dela bidea eta horretarako biga behar direla. Nik ildo hori urratu nahi dut. Nahiz eta euskaldunok izugarrizko injustiziak eta umiliazioak jasan -konprenitzen dut injustiziek bortizkeria dakartzatela- ez dut uste bortizkeriaren bidea egokia denik. Hori da nire eta besteen arteko diferentzia. Gainera, boza eman didan jende anitz abertzaletasunetik urrun-urrun da.

Bestalde, zein da zure iritzia Lizarra-Garaziko Akordioaren bilakaeraz?
Niretzat, ez da dudarik, gibelatze handia bizi izan dugu. Akordioaren karietara giro berri bat sortu zen, elkarrizketarako giro berri hura hemengo abertzaleen artean biziki sentitu zen. Akordioaren porrotarekin berriz ere tentsio batzuk sentitu dira gure artean eta gure etsaiek baliatzen dituzte tentsio horiek. Damugarria da gibelatze hori.

ABren etorkizun sendoa ez duzula ikusten erran duzu. Hegoaldean bizi den egoerak eragin dezake ABren etorkizunean?
Bai, beldur naiz AB ez den urrun joanen oraingo egoeran. Azken Biltzar Nagusian kritiko agertu nintzen beste kide batzuekin batera, bortizkeriarekiko jarrera da besteengandik aldentzen gaituena. Hegoaldeko giroak kutsatzen du AB. EHko Batasuna prozesua nola joan den eta zein joera nagusitzen ari den ikusita, beldur naiz ondoko hilabeteetan hori nabarituko dela hemen. Hemengo jendeek ez dute ongi biziko handik datozen jokamoldeak. Gero, bestetik da, gure etsaiek nola lantzen eta erabiltzen duten bortizkeriaren arazoa hemen. Kasu, ez naiz aise mintzo gauza hauetaz. Baina, Hegoaldeko dinamika hemen finkatzen bada, prezio karioa pagatuko dugu. Horrek ABren zatiketa ekar dezake. Hango arazoa honera etortzeak desmobizilizazioa ekar dezake ABren parte inportante batean.

Oraingo testuinguruan nola ikusten duzu Udalbiltzaren geroa?
Udalbiltza sortu ondotiko aroa azkarregi joan da hemengo jendearentzat. Ni Udalbiltzan mintzatu nintzen lehen aldian; ekintza sinbolikoa izan zen. Alta, han mintzatu zena ez zen Azkarateko kontseiluaren ordezkaria, Jean-Michel Galant abertzalea baizik. Orduan, gauzak bere testuinguruan ulertu behar dira. Sinbolo bezala urrats handia da, baina entzuten dugularik Udalbiltza alderdi bakar batek (EH) eginen duela, seinale txarra da. Oraingo egoeran jakin nahi nuke zenbat hautetsi joaten ahal den Udalbiltzara. Alain Iriart, kasu. Bera joanen da menturaz, baina ez bere herriko kontseiluaren izenean, bere izenean baizik. Nik Udalbiltza abiatu zen gisan ikusten dut bakarrik, bestela ez du indarrik. Iparraldetik so eginez, ez dut uste elkarretaratzeko giroan garenik. Giro honetan Udalbiltzak ez du etorkizunik, ez dut sinesten. Hango errealitateak eta hemengo hain ezberdinak izanik, oraingo testuinguruan ezinezkoa bihurtu da Udabiltza proiektuak Iparraldetik segidarik izatea.

Non dago gakoa abertzaletasunak Iparraldean aitzina egin dezan?
Ez dakit Iparralde osoari begira non den gakoa. Nire txoko honetatik so eginez, ni Kontseilari Nagusia -eta Alain Iriart auzapeza- izateak ondorioak ekar ditzake. Administrazioa eta mundu abertzalearen arteko junta egiteko gai izanen gara, menturaz. Alta, herri ttipietan abertzale anitz ez dira hautatuak izan, eta hurbiletik so egiten bada, ez gaude espantu handirik egiteko maneran. Mementoa da bildu duguna ontsa kapitalizatzeko eta abertzale gisa dugun erantzukizunaz ohartzeko. Jendearengan konfiantza sorrarazi behar dugu, abertzaleak ere gai garela gauzen egiteko. Bortizkeriarik gabe, bozen bidez, lanaren bidez eta abertzaletasunaren ildotik gure etsaia bezain azkarra izan gaitezkeela erakutsi behar dugu. Hemendik aitzina eskuratuko ditugun informazioa eta baliabideak zabaldu eta proposamenak egin behar ditugu. Abertzaleek beste indar politikoek baino ahal gehiago dugula erakutsi dezakegu, herria maite dugulako. Hori da gure bidea edo hori ibili nahi nuke. Abertzaleen artean oraindik ahultasun puntuak daude, etsaiak jakitun dira eta hori baliatu nahiko dute. Beraz, kasu.
Herrien Erkidegoa
Herrien Erkidegoa
Lekuko Ekonomia eta Ingurumenaren aldeko (LEIA) kide zara. Garazin barrena eraiki litekeen autobidearen afera kari, kontseilari izateko bidean ari zinela erran zuen Mixel Intxauspek. Bera baino azeriago zarela zu, dio berak. Orain kontseilari bihurtu zara.
Aitortzen dut pixka bat egia dela. LEIA tresna bat izan da ni publikoki agertarazteko. Autobidearen eraikuntzaren aitzinean erabili izan dugun mezua inportantea izan da. Ez dakit ni azeria naizen, baina ageri da berak badakiela hori horrela izaten dela. Jakina, jendea halako afera handi batek zure gibelean arrenkuratua duzularik, normala da baliatzea, zentzu onean, jakina. Berriz ere, aukera bada, ziur baliatuko dudala.

Zertan da autobidearen afera hau?
Proiektua hemendik pasarazteko asmoa ez da desagertua; Nafarroako Gobernuak aitzinera segitzen du proiektuarekin. LEIAkoek Larrainen bilkura bat izan genuen iaz Akitaniako lehendakariordearekin, eta, irudiz, proiektua isildua da. Berriki jakin dugunez, Pirinio alde bietako erkidego guztiak elkartu dira eta lehentasuna eman diote autobidea Euskal Herrian gaindi pasatzeari. Ageri denez, Nafarroak lurralde guztien artean lehentasuna du proiektua gauzatzeko.

Paueko Nafarroako Parlamentuan kontseilari izaki nola ikusten dituzu Nafarroa Garaiarekiko harremanak?
Baigorriko kantonamenduak junta egiten du Nafarroarekin. Gure ekonomia normaltasunez garatzeko Iruñearekin behar dugu lotu. Iruñea ordu erdi batean da Aldudetik, eta bide bat galdatzen dugu. Baina ez nazioarteko trafikoarentzako autobide bat, Baiona-Iruñea lotuko lukeen bidea bukatzea nahi dugu. Baionatik Garazira egin den neurrikoa, oren erdi bateko bidea. Gainera, mugazgaindiko laguntzak hor dira eta kontseilari bezala ez badut laguntza hori galdatzen proiektu konkreu baten bidez, dirua Donostia-Baionaren ardatza indartzera joanen da. Kantonamenduko herri guztiak batuko dituen Herrien Erkidegoaren alde lan egin nahi dut, hori izan da boz kanpainaren ardatz nagusia. Neurri handi batean ere afera honekiko jokamoldearengatik bildu dut hainbat boz. Gure Herrien Erkidegoa antolatu, eta BAMekin nahiz Nafarroako Erkidegoarekin norabide batzuk finkatu behar ditugu.

Nola bideratu nahiko zenuke Herrien Erkidego hau?
Kontseilari nahiz Azkarateko auzapez gisa, Baigorriko Herrien Erkidegoa sortu aitzin Garazi eta Iholdiko kantonamenduetako herriekin nahi nuke mintzatu. Hiru kantonamenduetako jendeak nortasun bera dugu, gure ekonomia laborantzan finkatzen da eta beheti ari da hiru eskualdeetan; errealitate bera bizi dugu hirurok. Arrenkura beretsuak izanik egitura honen xedea ekonomia sustatzea litzateke. Laborantza sendoturik, turismoaren edo zerbitzuen eremuan lanpostuak sortu litezke, bestela nekez. Kostaldearekiko, Nafarroarekiko, eta EAErekiko proiektu komun bat eratu behar dugu hiru eskualde hauek elkarrekin. Herrien Erkidegoaren izpiritua herritarren eta kontseilari nagusi berrien buruan sarrerazi nahi dut. Egun, herri batek ez du bakarrik bere kantonamenduan proiektu ekonomiko bat aitzina eraman ahal, eta kantonamendu batek bakarrik ere nekez

KAZETARI HURA KONTSEILARI
48 urte ditu. Laborari abertzalea. Esne-behiak hazten ditu Garakoetxea baserrian. Ezkondua. Hiru seme-alaben aita. AB, ELB eta LEIAko kidea. Azkarateko auzapeza duela sei urte. Auzapez bigarren aldikotz eta Baigorri kantonamenduko kontseilari hautatu berria. Kazetagintza ere ezaguna du. 1980ko hamarkadan "Herriz Herri" astekariaren kudeatzaile nagusia izan baitzen.


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude