BIZITZAREN KORRONTEARI JARRAIKI

  • Ebro ibaia betidanik garrantzi handikoa izan da euskal zibilizazioarentzat, bere inguruan bildu baitziren gure historiako lehen gune garrantzitsuak. Izan ere, gure lurraldearen hegoaldeko muga suposatzen duen eta berau ukitzen duen ibai nagusi honek nekazaritza lantzeko beharreko guztia eskaintzen du. Gaur egun bere inguruan mahastiek jarraitzen dute nagusi izaten, eta ardo-biltzaileek herri atsegin eta interesgarritan bizitzen segitzen dute, Eltziego, Buradon-Gatzaga ala Bastida bezalakoak hain zuzen.

2007ko otsailaren 21ean

Ebro ibaiaren ezkerreko urbazterrean zehar

Asatik gertu, 38. kilometroan errepide nagusiago batera iritsi eta ezkerrera, laister Asa zeharkatuko dugu, dirudienez jatorri erromatarreko herria. Herri honek historian erakusten duena baino garrantzi handiagoa izan zuelako froga, piska bat aurrerago errepidea utzi eta mahastien artean gidatuz Ebro ibaiaren gainean ikusiko dugun Mantible Zubia izan daiteke. Hobe esanda zubiaren hondakinak, jatorrian zituen zazpi begietatik zutik bi besterik geratzen ez direlako, bakoitza alde batean. Erromatarrek (II. m.), kalitate oneko harrian eginikoa da. Gaur, erdiko begia gabe, bi zubi ikusgarri dirudite.
Berriz Asa zeharkatuko dugu, eta oraingoan, pare bat bidegurutze zuzen pasatuz, hirugarrenean ezkerrera joko dugu, 5. km. aurrerago La Puebla de Labarka gure bistapean geratuz. 50. km.an, Ebro ibaiaren gaineko balkoi-herri polit honetan sartuko gara, errepidetik erdiguneraino. La Puebla lehenbizi Biasteriko auzunea zen, bertako merkataritzarentzako Ebroren gaineko pasabidea (txalupaz, izenak dioen moduan). Gaur egun, herri polit hau ardotik bizi da, nola ez, eta bere monumentu nagusia Jasokundeko Eliza da.
Erdigunetik gora eta ezkerrerantz, herriko goiko aldetik irtengo gara, mahastiak nagusitzen diren paisaia lehor samarraren artean bide batek Eltziegorantz hurbiltzen gaituen bitartean. Bertako sarreran lehenbizi eskuinera eta gero ezkerrera egin beharko dugu, Mainueta (Baños de Ebro) norabidean erdigunetik pasako baikara. Gero, herritik ateratzeko, Samaniegora zuzen doan bidea hartuko dugu.
Orokorrean, ederra da Eltziegoko alde zahar osoa, baina zerbait aipatzekotan (garaia denean) larrosez ederki apaindutako Plaza dela nabarmendu behar da: bertan Plazako Andra Mariren Baseliza eta armarridun Udaletxea daude, eta bertatik Ipar eta Itsasuntzi kaleak ateratzen dira, herriko eraikinik ederrenak erakusten dituzten karrikak alegia. San Andres Parrokia Birpizkundeko tenplu ederra da (XVI. m.), bi dorre ezberdin, elizpe gaineko beheratutako arkua, erliebedun gailurreria eta XVIII. mendeko erretaula barrokoarekin.
Esandako moduan Samaniegorako bidean, lehenbizi Uriona (Villabuena de Alava) ondotik pasako gara, eta bizpahiru kilometro egin ondoren, jada Samaniego bera ikusten hasiko gara, Toloño Mendikatearen azpian indar handiz nabarmentzen den eliza-dorre handiarekin. XVII. mendeko Jasokundeko Eliza lehenago gotorleku izandakoa da (nabaritzen zaio). Orokorrean, erdigune osoak defentsagune kutsua mantentzen du.
Errepidera itzuliz, Gasteizerako bidean laister Errioxan sartuko gara lehenbiziko aldiz (ez da azkena izango, ibilbidea bere muga ondotik doalako), eta horrela Abalos zeharkatu eta aurrerago San Vicente de la Sonsierra herri ikusgarriaren (mendiska batean gotorleku gisa kokatua) ondotik pasako gara, beti ere Briñaserako bidean.
Errioxan zehar dozena bat kilometro egin ostean, berriz ere Araban sartu eta Bastida herri monumentalean barneratuko gara. 1200. urterarte Nafarroako Erreinukoa, gotorleku garrantzitsua izan da. Horren lekuko dira Larrazuria Arkua, gazteluko hondarrak eta jauretxe guztiak, eta berdin gotorleku itxurako Santo Cristo baseliza erromaniko-gotikoa, Jasokundeko eliza (XVI-XVIII. m.), eta XVIII.eko greko-erromatar estiloko udaletxe ederra.
Gasteizerako norabidean jarraituz, Toloñoko haitzkatea inoiz baino gehiago gure gainean dugula, berriz ere Errioxan sartuko gara, Briñasen hain zuzen ere. Zeharkatu eta berehala, eskuinera Gasteizera doan errepide nagusia hartuko dugu. Laister, Conchas de Haro izeneko haizpitarte ikusgarria (Nafarroako Irurtzun aldeko Biaizperen antzeko bi haitz izugarrien artean) igaroko gara. Kilometro eta erdira eskuinera berriz, Buradon-Gatzagaraino (Salinillas de Buradón) eramango gaituen bidea hartuko dugu.
200 metro aurrerago ezkerrera jo beharko dugu (bestela Logroñora goaz), eta erdigunean bertan sartzeko (bere kokapena dela-eta), herriaren bestalderaino joan beharko dugu, azkenik Erdi Aroko sarrerara iritsiz.
Herritxo maitagarri hau, bere kokapen estrategikoa dela-eta harresiz inguratua dago, eta Erdi Aroan zeukan egitura berbera gordetzen du. Izena ematen dioten gatzagak XIX.ean laga ziren, mendetan zehar herriko bizibidea izan eta gero. Gomendagarriena kale estuen artean norabiderik gabe ibiltzea izan arren (ez zarete galduko, herria oso txikia delako), bisitatzea merezi duten monumentuen artean Oñatiko Kondeen Jauregiko hondakinak, Sorkundeko Parrokia eta plaza inguruko etxeak aipa ditzakegu.
Ibilaldia hementxe buka dezakegun arren, nahi baduzue, Bastidara itzuli eta ezkerrerantz Urizaharreraino, hau da, abiapunturaino itzul zaitezkete, Toloñopeko errepidea ere (batez ere Arabaldean) oso atsegina baita.
INFORMAZIO PRAKTIKOA
ASA

Jan eta lo egiteko:
* Hostal Nª sª de Begoña
Gasteiz-Logroño errepidea, 232. km.
941- 60 80 17.
Logela bikoitza 4.000 pzta.

LA PUEBLA DE LABARKA

Jatorduan:
Casa Curro Jatetxea
Diputazio Etorb.

ELTZIEGO

Udaletxea:
941- 10 60 11.

Jatorduan:
Txisko Erretegia
Biasteri-Cenicero errepidea.

URIONA

Udaletxea:
941- 10 90 24.

Lo egiteko:
*Hotel-Egoitza Viña Villabuena
Herrería Zeharbidea 2.
941- 60 90 86.
Logela bikoitza 12.000.

BASTIDA

Udaletxea:
941- 33 10 32.

Jatorduan:
Alai Jatetxea- Gasteizera bidea.
El Bodegón Jatetxea- Frontín 31.
Iturbe Jatetxea- Domingo Salazar 11.
Lopez Aguileta Erretegia- Barajuela 1.

BURADON-GATZAGA

Jan eta lo egiteko:
Areta Nekazal Etxea
K/ Nagusia 17.
941- 33 72 75.
Logela bikoitza
5.000-6.000 pzta.


Azkenak
2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]


2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]


2025-01-20 | Jakoba Errekondo
Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]


2025-01-20 | Garazi Zabaleta
Aleko
“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Eguneraketa berriak daude