BALIZKO OLAN, BURDINA POSIBLE
- Pariseko bigarren Komuna sortu zenetik ehun urte pasa zirela-eta, demokraziari buruzko gogoeta bultzatuz gertakari hura izan zen hizpide martxoko azken alean.
"Balizko iraultza" izenburua zeukan idazlan hartan, adibidez, Pariseko Komunaren atarikoak agertzen zituen aurretik. "Frantziarentzat, urte hartako negua, negu ospela izandu zen. Prusiari egin zion gerra, galdurik zuen. Prusiatarrak Parisko ateetan ziren. Gerla arlote haren ondoren, paristarrak sabelez huts eta buruz bero zebiltzen. Napoleon III-ak, 1789ko iraultza ahazturik, bakarkeria lotsagarrian zeraman bere agintea". Eta herri xehearen egoerari buruz, besteak beste, honakoak gogorarazten zituen: "Baporezko makina aurkitu zela eta, industrializazioak berebiziko bilakuntza ukan zuen, fenomeno honen ondorio bezala, hiriak ttipiegi gertatu ziren, zeren batetik demografiak sekulako aupada egin zuen eta bestetik nekazariek hirirat jo zuten. Lan saioak 14 eta 15 ordukoak ziren. Emakume eta umeek ere, abereak bezala lanean jardun behar zuten. Zazpi urte ezkero lantokira jotzen zuten haurrek. Lan-kontratarik etzen, ez eta seguro eta zahartzaroko saririk ere. Patroari zearo katigatuta arkitzen zen langilea".
Sindikatuen eta Lehengo Internazionalaren sorrera, Marx, Prudhon eta abar aitatzen zituen Luis Haranburu-Altunak, beharrez, Komuna zer izan zen azaldu baino lehen. Halako batean, haatik helmugara iristen zen.
"Jo dezagun histori datoetara. 1871-ko martxoaren hamazazpian, Parisko herriak, auteskunde demokratiko baten bidez Komuna osatu zuan. Hiru hilabeteko bizia izanen zuan experientzi honek, baina, aldi hestu honetan bederen, Parisko proletargoa bere buruaren nagusi izandu zen. Ikaskintza, Ekonomia, administrazioa eta politika-egiturak irauliak ziren, demokrazi ispirituari zegokionez. Benetan harrigarrizko gizarte bat sortu zuten; paradisuan zirela pentsa zezaketen".
Dena den, aipatu Haranburu-Altunak hauxe ere bazioen: "Balizko ametsetan gelditu zen Parisko Komuna, baina, agian errealitateak ametsaren pausoak jarraitu ohi ditu; zaila zera da: gure ekintzetan ametsari heltzea, ametsak eztenkadaz esna arazi egin ohi gaitu. Agian 'Balizko olan burnia izanen da...'" eta bere lanaren ondorio gisa, honakoa idatzi zuen: "Parisko Komuna odolean itoa izandu zen. Milaka gizon-emakume hilak eta espetxeratuak, baina martiri haien odola ez da alferrikakoa izanen. Harrezkero Parisko udaberriak, halako zerbait berezia ba du".
Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]
Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.