Iragan urteko azaroaren 22an Baltasar Garzon epaileak auto bat plazaratu eta bertan delitu larriak leporatu zizkien 19 laguni, horietako 14 AEK-ko arduradunak edo arduradun izanak. Talde armatuko kide edo laguntzaile izatea, eta Gizarte Segurantzari eta Ogasunari iruzur egin izana leporatu zien.
Hilabete beranduago inputatutako guztiak euren deklarazioa egina zuten, baina oraino epaileak ez du beste erabakirik jakitera eman. Ez du inputazioak sustengatzeko oinarririk, baina ez ditu salaketak erretiratu. Eta erabakirik hartzen ez duen bitartean ez dago errekurtsorako inolako aukerarik. Inputatuak indefentsio egoera nabarmenean daude.
Baina maila pertsonalean autoak ondorioak dituen moduan, AEK erakunde bezala ere kaltetu du autoak. Garbi dago AEKren aurkako neurri juridikoen atzean ez dagoela estrategia juridiko bat: estrategia politikoa da, isla mediatiko izugarria izan duena eta ildo juridikotik ere bideratu dena. Euskalgintzak jasotzen duen etengabeko erasoaren barruan Entzutegi Nazionalak AEKren jarduera zangotrabatu nahi du. Pisuzko arrazoien faltan, helduleku bat topatu behar eta ETA eta KASen finantziazioan nahastu nahi izan du AEK Entzutegi Nazionalak eta Gizarte Segurantzarekiko zorra ere mahaigaineratu du. Garbi dago, eta Eusko Jaurlaritzak bere garaian burututako auditoriak ere hala islatu zuen, AEKren jarduera defizitarioa dela. Gainera, 1995ean Jaurlaritzarekin hitzartutako laboralizazio prozesua baino lehen, AEKn ez zen harreman laboralik eta, beraz, Gizarte Segurantzarekiko betebeharrik.
Azaroaren 22ko autoak hiru ondorio nagusi ditu AEKrentzako. Lehenik balizko kalte ordain batzuei aurre egiteko AEKren ondasun guztiak bahitu zituzten eta neurri horrek egun indarrean dirau.
Bigarrenik, administratzaile judizial bat ezarri diete. Bere lana AEK administratzea litzateke, baina praktikan AEKren inguruko ikerketa burutzen ari da: 98a baino lehen diru laguntza publikoak zertarako erabili diren eta abar. Hori ez da inolaz ere administratzaile baten ohiko funtzionamendua, baina AEKren iragana arakatzen dute euren jokaera justifikatzeko aitzakia txikienaren bila. Gainera, administratzaile horren lanaren jarraipena egiteko Garzonek berak zuzenean perito talde bat izendatu du. Azkenean, AEK administratzaile batek kontrolatzen du eta hau era berean Garzonek ezarritako perito batzuk kontrolatzen dute.
Hirugarren adar bat ere badu egoera honek: Entzutegi Nazionalaren aginduz Ekonomia Minsteriotik likidazio akta batzuk iritsi zaizkie, AEK-k Gizarte Segurantzarekin 737 milioi pezetako zorra duela planteatuz. Lehen ere aipatu dugu 95a baino lehen AEKn harreman laboralik ez zela, laguntzaileen bidez egiten zela lana. Laguntzaile horien dokumentu ugari aurkeztu dute AEK-koek hau baieztatuz, baina Entzutegiak ez ditu aintzat hartu. Likidazio akten aurrean helegitea aurkeztuko du AEK-k, baina azkenean administrazioarekiko auzi-prozesura jo beharko dutela aurreikusten dute.
Batetik, AEKren ondasunak bahituta dituzte ustezko zorrari aurre egiteko; bestalde Gizarte Segurantzak zor hori bera erreklamatzen die beste bide batetik. Ikuspegi juridikotik hori erabat kontraesankorra da eta prozesu honen atzean dauden interesak berriro ere agerian uzten ditu. Bitartean AEK-k ezin du, adibidez, euskaltegi berri bat zabaltzeko egoitzarik erosi, administratzailearen baimenik gabe.
Oztopo hauekin AEKren biziraupena arriskuan al dago? Arduradunen esanetan, lanean jarraituta eta gizartearen laguntzaz aurrera egingo du. AEK desagertaraziko balute ere beste izen batez lan berdina, helduak euskaldundu eta alfabetatzea, alegia, egingo lukeen erakunde bat egongo litzateke. Gainera AEK bizirauteko ez zela sortu gogora ekarri digute. AEK hiltzeko jaio zen, heldu guztiak euskaldundu eta alfabetatu ondoren desagertzeko. Beraz, hil bedi AEK! Baina, oraindik ez