ANTZINAKOEK BAZEKITEN NON BIZI...
- Arabar Errioxa ondo mugatutako hegoko eskualdea da, iparraldean Toloño-Kantauri mendikatearen harresi naturala eta hegoaldean "beste" Errioxarekin muga markatzen duen Ebro ibaiaren artean kokatua. Antzinatik populatua, hemen Euskal Herriko trikuharririk interesgarrienetako batzuk aurkituko ditugu, ("Chabola de la Hechicera" izenekoa kasu), edota historiaurreko herrixka oso baten hondarrak (La Hoya aztarnategian). Bertako klima leunak eta orografia lau samarrak, erromatarrak bizitzeko konbentzitu zituen. Horren ondorio dira esaterako, Mantibleko zubi ikusgarriak, beste aztarna askorekin batera. Baina batez ere, monumentu gehien Erdi Arokoak ikusiko ditugu, garai horretan zonaldea Gaztela eta Nafarroa borrokatzeko aitzakia baitzen: Biasteri, Bastida, Buradon-Gatzaga, Urizaharra... denak gotorleku garrantzitsuak ziren. Izan ere, zalantzarik gabeko kokapen estrategikoaz gain, ziur gaude bertan sortzen den primerako ardoaren ekoizpena kontrolatzea ere, orduko jauntxo eta erregeen gogoan zegoela. Kontuan izan behar da Arabar Errioxak betetzen dituen 316 km2-etatik 80 km2 inguru bertako mahasti ospetsuez estalirik daudela, urtero 30 milioi litro ardo bikain sortuz. Berau dastatzea nahi baduzue, herri gehienetan upeltegi edo bodegak aurkituko dituzue.
Errioxako balkoi naturala
Puntu horretan (eskuinean) gure geografiak eskaini dezakeen begiratokirik bikain eta harrigarrienetakoa kokatzen da: Errioxako Balkoia. Gure aurrean, behean, lur koloreko gaztelar lautada amaitezina, tarteka ikusten diren mendiska-herriek soilik haustua. Biasterirantzako jaitsieran, atzean uzten ari garen Toloño mendizerra arrokatsuak agurtzen gaitu; are gehiago laster ezkerrerantz hartu behar eta bere ondotik goazenean.
Biasteri inguruko trikuharriak
Aipatu berri dugun bidegurutzera itzuli eta eskuineko errepidea hartuz, ondo seinalizatutako bidetxoari jarraikiz aurrehistoriako La Hoya hiriskara iritsiko gara; gure arbasoen bizimodua ikusteko gune interesgarria.
Berriz ere hasierako bidegurutzean bertan, ezkerrera Elvillarrera joko dugu, baina 500 metro lehenago ezkerrera desbideratuko gara, seinaleei jarraikiz "La Hechicera" trikuharri ikusgarrira heldu asmoz. Elvillar herrian bertan Jasokundeko eliza ikusgarria (XVI.ekoa, elementu erromanikoduna) eta Indianoaren etxe barrokoa bisitatu ostean, hegorantz Asa-Logroñora zuzenduko gara, eremu hauetan eredu diren mahastien artean.
Ikustekoak
Eskuinera joz, Santa Engracia kalean zehar jadanik lehenbiziko monumentu eta jauretxeak ikusten hasiko gara. Amaieran, ezkerrera Biasteriko perla dugu: errege-erreginen Santa Maria eliza. Hondakin erromanikoen gainean, Berpizkundeko elementuak dituen tenplu gotikoa dugu. Batez ere, Ama Birjinaren irudia duen XIV. mendeko atalde polikromatu gotikoa nabarmendu behar dugu, estatu espainiarrean geratzen den bakarra (horretarako kanpoaldean XVI. mendean egindako beste atalde batek lagundu dio) baita. Barruan Berpizkunde-barroko garaiko erretaula nagusia eta gurutzeriako beste bi erretaula barroko ditugu.
Tenplu aurreko Kale Nagusia hiria bisitatzeko bigarren arrazoi nagusia izan daiteke, jauregi eta monumentuz josita dagoelako. Kale honetan edozein etxek dauka erakusteko moduko bitxikeriaren bat. Bereziki ohar zaitezte 28. zenbakian, bertan Samaniego fabulista jaio baitzen, baina esan bezala denek daukate zer erakutsia.
Eskuineko Paganuen kaletik itzuliko gara. 36. zenbakian XIV.eko "Casa de la Primicia" aurkituko duzue, hiriko eraikinik zaharrena. Bertan zergak biltzen ziren. Eliza inguratuz Santa Engraziko sarreratik irten eta harresiak kanpoaldetik ikusteko aukera izango dugu, "Paseo del Collado" delakotik. Honen amaieran Samaniegori eskainitako monumentua dago. Azkenik, ardoaz arduratzen den inguru honetan hainbat upeltegi bisita daitezke. Turismo bulegoan galdetu.
La Hoya Herrixka
La Hechicera Trikuharria
Turismo Bulegoa:
Ertzaintza:
Jan eta lo egiteko:
*Hotel Marixa-
Santxo Abarka Pasiale-kua.
941- 60 01 65.
Logela 8.950.
*Hostal Pachico Martinez
941- 60 00 09.
Logela bikoitza 6.500-7.350 pzta.
Lo egiteko:
Rúa Mayor de Peralta 24-26.
941- 12 10 15.
Logela 7.000 pzta.
Larretxori Nekazal Etxea
941- 60 07 63.
Logela bikoitza 5.500 pzta.
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]
Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.
Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]
Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]
Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.
Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]
Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.
20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]
Israelgo egunkari Haaretz-ek hilabeteetako ikerketa egin du Israelgo Armadak iragan urriaren 7an Hamaseko erasoari nola erantzun zion aztertzeko. Armadako soldadu eta ofizial ugarirekin hitz egin du eta ondorioa argia da: Israelek Anibal direktiba indarrean jarri zuen, aurretik... [+]
Frantziako Estatuaren aurkako protestak aitzina doaz Kanaky irlan eta errepresioak ere ez dauka etenik. Uztailaren 10ean tiroz hil du errepide blokeoan zegoen Rock Victorin Wamytan gaztea. Independentisten artean ezaguna den familia batekoa da gaztea: 1998ko Noumeako Bake... [+]
Langile eskubideen aldeko ekintzaile Sharifeh Mohammadiri heriotza zigorra ezarri diote. 2023ko abenduaren 5ean atxilotu zuten aktibista matxinada karguak egotzita.
“PPko polizia patriotikoak” Barne Ministerioaren datu-baseen bitartez, Podemoseko politikariak espiatu zituela informatu du El Paísek, horien artean Pablo Iglesias, Yolanda Díaz, Ione Belarra edo Irene Montero. Espainiako Estatu osoko autonomia erkidego... [+]
Iñaki Echanizek irabazi du Zuberoa, Nafarroa Beherea, Hazparne eta Biarnoko zati bat barnebiltzen dituen laugarren hautesbarrutian. 2022an bezala, garaile atera da, ezkerreko Fronte Herritar Berriaren izenean.