ENERGIA NUKLEARRA JAKIAK KONTSERBATZEKO
- Asteak fresko irauten duten fruta eta barazkiak, hozkailurik gabe pare bat urtez kontserbatzen diren aurrez prestatutako platerak... Behi eroen eta elikagai transgenikoen garaian, giza elikaduraren iraultzak beste urrats bat eman du: irradiazioa.
Zientifikoen ikuspuntutik, dagoeneko abantailak arlo ugaritan dira ikusgai. Alemanian, esaterako, ospitaleek minbizia, hiesa edo bestelako gaixotasun inmunologikoak dituzten gaixoei elikagai irradiatuak ematen dizkiete, astronautek horrelako elikagaiak besterik ez dituzte jaten eta herrialde askotan elikadura pozoidurak saihesteko aurrerapausoak ematen ari dira. Hala ere, badira elikagai hauen onurak zalantzan jarri eta abantaila nagusiak ekoizleentzat direla (produktuak nahi beste eta arriskurik gabe biltzeko gai dira merkaturatu aurretik) diotenak ere.
Talde ekologisten esanetan, alde batetik irradiazioan kobalto 60 bezalako material kutsakor eta arriskutsuak erabiltzen dira, beste alde batetik ionizazioak elikagaien ezaugarri kimikoak aldatu eta desnaturalizatu egiten ditu, proteina eta bitaminak gutxituz. Azkenik, irradiazioa bakteria gehienak hiltzeko gauza da, baina ez denak, eta geratzen direnak irradiazioarekiko inmune bihurtzeaz gain zabaltzeko oztoporik gabe geratzen dira.
Kritika hauei zientifikoek zera erantzuten diete: egia dela irradiatuz gero fruta eta barazkietan elikatze-balioa alda daitekeela, edozein esterilizazio prozesutan bezala, baina ez letxuga bat egosiz gero aldatzen dena baino gehiago, eta edozein kasutan, emaitza osasuntsuagoa dela adierazten dute. Kobalto 60-aren arriskuaz, berriz, elektroien azelerazioa (elektrizitatez) garbiagoa dela onartzen dute, baina aurrekoa merkeagoa eta efizienteagoa dela argitzen dute.
Estatu Batuetan oraindik produktu hauen presentzia txikia da saltokietan, irradiazioa garestia delako eta kontsumitzaileek oraindik ez dutelako prozesu honetaz informazio nahikorik, baina ikusi dugun moduan, erosleak erakartzeko saltzaileek ere ez dituzte gauzak oso argi, legearen arabera irradiazioaren logotipoa (biribil bat eta bi hosto) nola eta non jarri ekoizle bakoitzaren esku geratzen delako, eta jarrera honen emaitza sinbolo ikusgaitza izan ohi delako.
Bizkaiko Sukarrietan egoitza duen Azti elkarteak ere antzeko iritzia agertu digu eta horregatik, beraien esfortzuak energia baxuko irradiazioen ikerkuntzan oinarritu dituzte. Iñigo Martinez de Marañon teknikariak azaldu digun moduan, kobalto ala elektroien azelerazioaren bidezko teknikak energia altukoak dira. Teknika hauek irradiatua den produktuan eragin sakona dute, baina era berean kontsumitzaileak mesfidati agertzen dira, "jendeak kobaltoa eta horrelako irradiazioak Txernobilekin eta beste hainbat gauzarekin lotzen dituelako". Aztiren ikerketak, ondorioz, eguzkiaren argi naturalean oinarritu dituzte, hots, ultramoreak bezalako energia txikiko izpien erabileran. Argi honen intentsitatea 60.000 aldiz handituz, edonolako materialen -baita elikagaiak ere- bizitza dezente luzatzea eta beren segurtasuna hobetzea lortu dute. Halaber, ura esterilizatzen ere asmatu dute. Teknika "arin" hau ez da aurrekoak bezain eraginkorra, materialen azalean -ez produktuaren barruan- duelako batez ere eragina, baina kobaltoaren eta elektroi azelerazioaren ahulezien aurrean kontsumorako eragozpen gutxiago agertzen ditu, eta epe motz edo ertainean -hiruzpalau urte- horrelako produktu zein elikagaiak merkatuan izan daitezkeela uste dute Azti elkartekoek.
2026ko hauteskundeei begira, zutabe bat ireki du Enbata-k. Plantan emanak izanen diren zerrenda abertzaleen hautagaiei ideia kutxa bat eskaini nahi die, beren programak Herriko Etxeen eskumeneko sail ezberdinetan eraikitzeko. Hilabete honetan, Herriko Etxeek euskararen alde egin... [+]
Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.
Alain Esquerrek idatziriko Le silence de Bétharram (Betharramgo isiltasuna) liburuan eman du lekukotza Helene Perlantek, François Bayrouren alabak. 1980ko hamarkadan egon zen ikastetxe katolikoan ikasle eta berrogei urte luzeetan isilik atxiki ditu bertan jasandako... [+]
Israelgo IMI Systems enpresarekin Espainiako Barne Ministerioak egindako bala erosketa bertan behera uztea agindu du Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko lehendakariak. PSOEren eta Sumar-en arteko gobernu koalizioan zegoen apurketa arriskua baretu du erabakiak.
Ipar Euskal Herriko ikastolen aldeko bestaren 42. edizioa iraganen da maiatzaren 11n Senperen.
Bilbotik abiatu eta Barakaldoko ITP Aero eta Getxoko Sener enpresen paretik pasako da bizikleta martxa, bi enpresa horiek "ekoizpen militarraz arduratzen direlako", antolatzaileen aburuz. Azken aldian ematen ari den armamentu gastuen hazkundea salatzeko protesta izango... [+]
Aurten 1.500 ardi inguruk zeharkatu dute Kale Nagusia, bost artaldetan banatuta. Idiazabal Gaztaren denboraldi berriaren aurkezpen ofiziala egin da, udaletxean. Garena Jatetxeko Julen Bazek eta Peli Perez de Anuzitak moztu dute gazta.
1997an plazaratu zuen Maddi Oihenartek (Barkoxe, 1956) lehen diska, Lurralde zilarra, Mixel Arotze eta Mixel Etxekoparrekin batera. Txiki-txikia zenetik barrenean dituen paisaiak, isiltasunak eta soinuak partekatzen dizkigu kantuan ari denean. Kantatzean aurreko ahotsen... [+]
Asteartetik asteazkenerako gauean familiaren etxearen aurka bi bengala bota dituztela jakinarazi du Fagor kooperatibako jasangarritasun arduradunak.
2023ko urritik armamentua erosteko 40 kontratu sinatu ditu Espainiako Estatuak Israelekin eta hango enpresekin, horien erdia azken urte erdian. Horietako kontratu batekin ika-mika piztu da Espainiako Gobernua osatzen duten PSOE eta Sumarren artean, bereziki azken horren barnean,... [+]
Asteazkenetik aitzina Ipar Euskal Herrian, eta ostiraletik Hego Euskal Herrian; film oso gutxi estreinatzen dira horrela zinema aretoetan. Halaxe egingo du asteon Faisaien Irla-k. Fikzioa baitira mugak, horrela dio Asier Urbieta (Errenteria, 1979) zuzendariak: ez dira... [+]
Ikaslea zenbat eta adinez txikiagoa izan, orduan eta feminizatuagoa da irakasle lana: Haur Hezkuntzan, 10 irakasletik 9 baino gehiago emakumeak dira munduan, Lehen Hezkuntzan %67a eta DBHn %54a. “Kuriosoa da, zaintza oinarri duten beste lan batzuetan (erizainak, erizain... [+]
Espainiako Estatu mailan, behera egin dute bai ezarritako babes-neurriek bai aurkeztutako eskaerek.
Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]