ARBOLA SAKRATUAK, TINKO DIRAU, SUSTRAIAK SENDO ETA HOSTOAK ASKE
- gure herriko irudirik maitatuenetakoa den haritz mitikoa eta ondoko juntetxea bisitatzeaz gain, besteak beste, urriko azken astelehenean izaten den azoka bizitzea aholkatzen dizuegu.
Mundu osoan ezaguna den eta ibilbide honen zein itsasadarraren erdigunea markatzen duen Gernika-Lumo hirian, segituan barneratuko gara. Historian, artean zein sinbolikoki euskal hiritarrontzat pisu oso handia duen hiria bisitatzea ezinbestekoa izan ohi da, bai guretzat zein kanpotarrentzat, askoren ustez gure izaera oso ondo islatzen duen herria baita.
Bertatik Kortezubi-Lekeitio norabidean irtengo gara, itsasadarraren eskuinaldeko zatiari ekinez.
Gernikako historia, Juntetxea eta zuhaitza jende askorentzat Euskal Herria, euskaldun eta euskal izaeraren isla bihurtu dira. Izan ere, kanpotar askok Gernikan (bere historia luzean, euskalduntasunean, tragedietan, Juntetxeko demokrazian, Arbolak sinbolizatzen dituen ohitura zahar eta askatasun-nahian, erlijiotasunean, azoka-giroan, artean, jaietan...) Euskal Herriaren "laburpen" moduko bat ikusten dute. Eta badute horrela pentsatzeko arrazoirik.
Historian atzera
Halere, arbola baten azpian komunitateko arazoetaz aritzearen ohitura zaharrak indar berezia hartu zuen Gernikan, bertako Arbola eta Juntetxea Bizkaiko garrantzitsuenak bihurtu baitziren. Horrela, 1876 arte Bizkaiko legeak bertan idatzi ziren, herri bakoitzeko bi ordezkariren etortzearekin. Gaztelako errege-erreginek ere Euskal Foruak errespetatzea bertan zin egiten zuten.
Azkenik, euskal eskubide eta askatasunen hiria bihurtu zen honetan, 1937ko apirilaren 26an, lau ordu luzetan zehar, Condor legioaren hegazkin alemaniarrek bonba zaparrada izugarria isuri zuten, hiria erabat suntsituz eta ordura arte herri zibilaren artean mundu osoan izandako sarraskirik odoltsuena eraginez. Hau guztia Gernika Museoan ikus daiteke.
Ikustekoak
Segituan, ezkerrean dagoen Seber Altube auditorioaren ondotik, Gernikako eta agian Euskal Herriko sinbolorik maitatuena ikusiko dugu, Arbola gordetzen duen Juntetxea. Juntetxeak, 1826-33 artean estilo neoklasiko hutsean eraikia, nukleo gisa Antiguako Andra Mari eliza du, gaur egun Bizkaiko Batzar Nagusia. Bere barnean gainera areto oso bat estaltzen duen itzelezko (235 m2) beirategia miretsi daiteke. Bertan, Arbola eta euskaldunon irudikapen ederraren inguruan Juntetxean izan duten herri guztietako armarriak ikus daitezke. Lorategian Gernikako Arbola ospetsuak (zaharra, oraingoa eta berria) ditugu, gure herriaren askatasunen sinboloak. Juntetxea egunero bisita daiteke 10:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 18:00etara (udan 19:00ak arte).
Juntetxearen ezker-atzealdean Santa Klara komentua, Jaurerriko Antzinako Ospitalea (aurrekoari erdi-puntuko arku batez lotua) eta Genealogia artxibategia (Lumoko antzinako Udaletxea) ditugu,
Arbolaren historiaren lekukoak.
Multzo honi itzulia eman ostean, ezkerraldean Alegria jauregiarekin egingo dugu topo, XVIII. mendean hiriko barroko estilo ederrean guztiz berreraikia, eta gaur egun Euskal Herriko Museoa dena. Bertan gure herriarekin zerikusia duten hainbat gai jorratzen da. Zabalik dago asteartetik larunbatera 10:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 19:00etara (igandetan 10:00etatik 13:30etara). Museoa Europako Herrien parkearen sarreran dago. Atseden hartzeko egokia den parke honetan Euskal Herri atlantikoaren lau ekosistemak biltzen ditu: pagadia, hariztia, artadia eta ibaiertzeko landaretza.
Parkeko bazter batean (egurrezko zubitxo batetik pasa daiteke) zelaitxo batean Gernikako bi eskultura ospetsuak ditugu: Bakearen Monumentu den Txillidaren "Gure Aitaren Etxea" (Arbolari zuzendutako zazpi metro altuerako eta 180 tonako hormigoizko leiho moduko bat, 1988koa) eta Henry Moore-en "Large Figure in a Shelter - Irudi Handia Aterpe Batean" (brontze urtuzko 20 tonako antzinako bizimodua adierazten duen biztanlea estalkiaren babesik gabe dagoela esan nahi du; 1986koa da). Azken honen atzean Udetxea jauregia dago, Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren Patronatoaren egoitza.
Egurrezko zubitxoaren azpitik jaisten den Allende Salazar etorbidetik zuzenean Andra Mari elizara iristen gara. 1418an gotiko estiloan hasi ziren eraikitzen eta Berpizkundeko estiloan amaitu zuten 1715ean. Dagoeneko hiriko alderik zaharrenean, ezkerrerantz jaitsiz honen erdigune den Foruen Plazara iritsiko gara. Berau inguratuz Udaletxea, Turismo Bulegoa eta Gernika Museoa-Bakearen Museoa ditugu, azken hau astelehenetik larunbatera 10:00-14:00 eta 16:00-19:00 ordutegiekin (10:00-19:00 udan) eta igandetan 10:00etatik 14:00etara zabalik.
Dena den, kalez kale ibiltzea gomendatzen dizuet, batez ere azoka eguna bada (astelehenero) edota Artekaletik Jai-Alaira iritsi zaitezkete, San Juan Ibarra plazatik igaroz azokara ailegatu (aurrean "Astelehena Jai" baserritarren omenezko eskultura), eta bertatik Eriako lorategiraino itzuli.
Turismo Bulegoa:
Udaltzaingoa:
Ertzaintza:
Anbulategia:
Gurutze Gorria:
Botikak:
Bankuak:
Kotxe-Tailerrak:
Jatorduan:
- Zallo-Barri erretegia- Juan Calzada 79.
- Zimela Jatetxea- Carlos Gangoiti 57.
- Harrien Jatetxea- Gernika
Jan eta lo egiteko:
Lo egiteko:
Espainiako Sare Elektrikoak jakinarazi berri du ekaineko elektrizitate kontsumoa zein izan zen Espainiako Estatuan: 19.422 gigawat orduko. Hau da, 2004ko datuaren oso antzekoa: orduan 19.384 gigawat izan ziren.
Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Bilboko bi Epaitegiek neurri hori onartu dute. Bilboko epaile dekano Aner Uriartek neurria emakumeak babesteko eta ez birbiktimizatzeko helburuarekin hartu dela esan du, baina Bilboko Abokatuen Elkargoak salatu du kolokan jartzen dituela ikertuen... [+]
XIX. eta XX. mendeetan ohikoa zen hiri nagusietako kaleetan ikustea janzkera tradizional ikusgarria zuten emakume batzuk, sendabelarrak saltzen. Ansotarrak ziren, Aragoiko Ansó ibarrekoak. Erakusketa batek haien historia kontatu digu, eta bide batez azalerazi du atzean... [+]
"Migrazio zirkularra" sustatu nahi du PSOEren gobernuak, langile batzuek behin-behineko hainbat lan egiteko migra dezaten Espainiako Estatura, eta gero euren jatorrizko herrialdeetara itzul daitezen.
Ganz MaVag-ek adierazi du ez diola uko egiten etorkizunean tren-enpresa erosteko beste eskaintza bat egiteari. Talde hungariarraren ekintzari esker, Talgok eskaintza berriak entzun ditzake.
Igandean hasiko dira polio txertaketa egiteko su-etenak, goizeko 6:00etan hasi eta 15:00ak arte. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eman du operazioaren berri eta bederatzi egunetan hiru esparrutan emango da: iparraldean, zentroan eta hegoaldean.
30 urteko behargina hil da Amezketako (Gipuzkoa) paper fabrikan. Ibarra Argi Lanak enpresak azpikontratatuta zegoen. Elkarretaratzea egin dute ostiralean, 11:00etan, gertatutakoa salatzeko. 2024an hil den 38. langilea dela adierazi du LABek.
Karibeko bi irletan kolonialismoaren loriarako dauden monumentu, iker eta izendapenak ezbaian jartzen hasi dira herritarrak eta gobernua. Lehen pausua eman dute agintariek eta erabaki dute herrialdearen armarritik Cristobal Colonen lehen espedizioaren hiru karabelak kentzea.
ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.
Neska gazteak agertzen dira irudietan eta Telegram bidez zabaltzen dituzte. Irailaren 1ean kanpaina bat abiatuko dute sare sozialen bidez, gobernuak neurriak hartu ditzan.
Iruñeak bat egiten du irailaren 16tik 22ra egingo den Mugikortasunaren Europako Astearekin, mugikortasun iraunkorra eta espazio publiko partekatuari buruzko hausnarketa sustatzeko diseinatutako jardueraz betetako programa batekin. "Konbinatu eta mugitu"... [+]
Duela aste batzuk Suitzak lege federal aitzindaria onartu du (Europako legedietan aitzindaria), LMETA delakoa, Loi fédérale sur l’utilisation de moyens électroniques pour l’exécution des tâches des autorités frantsesez,... [+]
2022an, urteko aurrekontuan onartutakoa baino %20 handiagoa izan zen inbertsio militarra; 2023an, %30 handiagoa. Europako herrialdeen gastu militarra Gerra Hotzaren amaierakoa baino handiagoa da une honetan.
