MILA AURPEGIEN IBAIA
- Euskal Herrian nazioarteko errekonozimendua lortu duen lur zati bat baldin badago horrek Urdaibai du izena, batez ere 1984az geroztik UNESCOk (Hezkuntza Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak) Biosferaren Erreserba izendatu zuenetik. Izan ere, Oka ibaiaren inguruan zabaltzen den ingurune zoragarri honek sekulako interes naturala gordetzen du, bai paisaiaren aldetik zein fauna eta floraren aldetik. Penintsulako eremu hezerik garrantzitsuenetakoa den honetan hainbat habitat eta baldintza ekologiko ezberdin bizi dira elkarrekin, bertako itsas padura eta basoak animalia ugarientzako (batez ere hegaztiak) bizileku edota atsedenleku paregabea suertatuz. Natur interesari itzelezko paisaiaz gozatzearen zortea gehitzen badiogu, batez ere guk jorratuko dugun Okaren itsasadarrean bertan, ibilbide hau gure herrian zein ingurukoetan burutu daitekeen ederrenen artean dagoela esan genezake. Oso leku gutxitan ikusi ahal izango dituzue itsas gorabeherek hemen sortzen dituzten bezalako paraje aldakorrak. Gainera, hau guztiaz gain Bizkaiko kobazulorik garrantzitsuenetakoak diren Santimamiñekoak bisitatzeko aukera izango dugu, eta baita ondoko Oma haran idilikoa, bere baso margotuarekin. Ibilbidea Bizkaiko buru izan zen itsasondoko Bermeon hasiko dugu, Gernikaraino helduko gara eta handik aldapa gora eta behera ibiltzera abiatuko gara Elantxobe herrira.
Herritik irten eta berehala (1,5 km.), ezkerrera hemendik aurrera ugariak izango diren begiratoki ederren artean lehena izango dugu, hau da, Lamera Puntako Begiratokia. Honek, Bermeo herria, Izaro uhartea, Mundakako itsasadarra, honen osteko Ogoño muturra... elementu polit askok sortutako osotasun ederra behatzeko aukera ematen digu, ibilbide honetan behin baino gehiagotan gertatuko zaigun moduan.
Segituan ezkerrera, Mundaka herri labirintiko atseginean sartzen gara, surf-paradisua den itsas-ibai izugarrira ailegatzeko. Gernikarako errepidea hartu aurretik, herri amaieran bertako hondartzatxoaren ondotik pasako gara.
Errepidean jada, kilometro batera Portuondo begiratoki itzela dugu, Laida hondartzaren itsas gorabehera ikusgarriak behatzeko ezin egokiagoa. Zuzen jarraituz, berehala Sukarrietan sartzen gara. Herri honetan San Andres eta Legendikako Andra Mari parrokiez gain, bere erakarpen handiena Txatxarramendi uhartea da, Ikerketa Ozeanografikoen Institutuaren egoitza idilikoa.
Aipatutako Txatxarramendi irlan zubitxo batetik barnera daiteke, Busturia nekazal herriko Axpe auzoan sartu eta ezkerrera. Zubia amaitu eta ezkerrera hasten den oinezko bidexkari ekinez, irlatxoaren beste aldean dagoen begiratoki ederreraino ailegatuko zarete. Busturia (bista politez gain, Madariaga dorrea, Altamira jauregia eta Andra Mari parrokia gotikoa) zeharkatzen dugun bitartean, tarteka urbazterrera hurbiltzen diren hainbat bidexka ateratzen ikusiko duzue. Edozein hartuta ere, bista atseginak bermaturik daude. Barrualderago ere, paisaia gizatiarragoa da, baserriak eta nekazalguneak nabarmenduz, baina horrek ez dio edertasunik ukatzen inguruari.
Aurreko herriko San Blas eta San Kristobal auzuneak igaro ondoren, Murueta herrian sartzen gara, laster gure ezkerrera Muruetako untzitegiak ikusiko ditugula.
Herrialdea:
Bilbora: :
Altitudea: :
Biztanleak: :
Euskaldunak: :
Azalera: :
Dentsitatea: :
Jaiak: :
San Joan (ekainak 24)
San Pedro (ekainak 29)
Andra Mari (abuztuak 15)
Euskal Jaia (abuztuan)
Munduko Surf Txapelketa (urrian)
Horrez gain, Mundakak arrantzale herri txikien xarma gordetzen jakin izan du, udan igerileku probisionala bihurtzen den portu txikiarekin eta labirinto modukoa eratzen duten kaletxo irregularrekin. Azken hamarkadetan bere izena atzerrian zehar zabaldu bada surfa praktikatzeko Europako lekurik egokienetakoa delako da.
Itsasoari loturiko historia luzea
Ordudanik herriak beti itsasoarekin lotura oso zuzena izan du. Izan ere, proportzioan itsasgizon gehien eman duen herri bizkaitarra da. Bestalde, bitxikeria gisa, Izaro uhartea bereganatzeko Bermeo eta Mundakaren arteko estropada ospetsuaz, mundakarrek beste bertsio bat dute. Luis Pedro Peña Santiagok jasotako istorioaren arabera, estropada aurreko egunean bermeotarrek, adiskide plantak eginez, mundakarrak mozkorrarazi eta horrela hurrengo eguneko garaipena ziurtatu zuten.
Ikustekoak
Itsasadarrari aho zabalik begira gaudela (itsasgoran oso ederra bada ere itsasbeherako ikuskizuna izugarria da), eskuinerantz joanez Ondartzape kalatxo ezkutua eta Txorrokopunta ikusgarria igaroz Laidatxu hondartza txiki eta atsegineraino ailegatu gaitezke. Begiratokiak ibilbide ederra eskaintzen du. Agian ez zarete asetuta geratu eta bide labur hau errepikatzeko gogoa duzue; hala bada, beste aldera errepikatu, merezi du-eta. Bestela, Lorategi eta Goiko kaleetatik erdiguneko kale labirintoan sartu gaitezke, hasierako talaira iritsi asmoz.
Kale hauetan zehar onena norabiderik gabe ibiltzea da (herria txikia da eta ez zarete galduko), bertako bitxikeriekin topo eginez. Esaterako, portuaren amaieratik gertu dagoen Kurtzio kalean izen bereko Kalbario edo Gurutzeria gotikoa aurkitzeko parada izango duzue, 1611koa. Honen atzean Simitur etxea dugu, herriko zaharrenetakoa. Azkenik, lehenago edo geroago berriz ere talaiaren ondoan dagoen Jose Antonio Agirre Enparantzara ailegatuko gara. Bertan dago Udaletxea, arkupe zabalekin. Kasinoa ere bere leiho begiratoki zabalengatik nabarmentzen da.
Gure abiapuntuan lehen jaramon handirik egin ez diogun baina kanpotik Mundakako zilueta markatzen duen eraikin erlijiosoa dago: Andra Mari eliza. Bizkaiko zaharrenetakoa, 1050ean jada parrokia zen. Gaur egun ikus dezakeguna, berriz, 1635ekoa da, geroagoko dorre neogotikoarekin batera. Berpizkundeko jainkotegi ederra, bere elizpeak Bizkaiko Berpizkundeko atalderik bikainenetako bat erakusten digu.
Orain, ondo babestutako portu txikia inguratuz, gaur egun batipat kirol portu funtzioa duena, herriaren beste aldea eta batez ere izen bereko bidea hartuz Santa Katalina ermita dagoen lur muturrera hurbilduko gara. 1879an eroria, ermita beranduago berreraikia izan zen. Bere inguruan Karlistadetako gotorleku baten hondakin batzuk geratzen dira.
Baina batez ere, lur mutur honetan aurrekoan bezala, onena itsas gainean paseatzea da, alde guztietako itzelezko bistetaz gozatuz. Gainera, hemen inguruan hain ospetsua den "Mundakako Olatua" sortzen da, mundu osoko surflariek hain gustuko dutena. Olatu hau Mundakako barran jaio eta Laidako hondartzan hiltzen da, tartean Europako ezker olaturik onena omen dena sortuz. Ondorioz, Mundaka surflarientzako ere paradisu bihurtu da.
Udaletxea:
Udaltzaingoa:
Jatorduan:
- Portuondo Jatetxea- Portuondo auzoa.
- Casino Jatetxea- Kepa Deuna z/g.
- Erreka Erretegia- Erreka auzoa.
- El Bodegon Jatetxea- Kepa Deuna kalea.
- Batzoki Jatetxea- Olazabal Plaza.
- Galtzagorri Jatetxea- Juan Bautista Longa kalea.
Lo egiteko:
*Hotel Mundaka- Florentino Larrinaga 9. 94- 687 67 00. Logela bikoitza 6.500-9.500 pzta.
*Hotel El Puerto- Portu kalea 1. 94- 687 67 25. Logela bikoitza 10.500 pzta.
*Camping Portuondo- Portuondo auzoa. 94- 687 77 01.
Jatorduan:
Donostiako herri mugimenduak artikulatuta hainbat auzotan antolatzen den Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute (11 + 5, beraiek dioten bezala, eraitsitako Kortxoenea gaztetxeko bost urteei erreferentzia eginez). Aurten sei proiekzio egingo dituzte ondorengo... [+]
Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]
Baionako zitadelan proiektu berriak ditu armadak. Eraikin berriak egin nahi ditu eta horretarako oihanaren zati bat deseginen dute eta ura atxikitzeko bi gune ere sortu nahi dituzte.
Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.
Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]
“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.
Badakigu gerra bat noiz hasten den, baina ez noiz amaituko den. Hainbatetan entzun dugu esaldi hori, eta topikoa dirudi, baina arrazoirik ez zaio falta, gaur egun munduan barrena bizirik segitzen duten gatazka ugariei erreparatuz gero. Gauza bera esan liteke 1936ko uztailaren... [+]
60 bat zentimetroko diametroa duen amonite bat aurkitu du mendizale talde batek Arabako herriaren inguruetan. "Aurkikuntza handia" dela azpimarratu du Arabako Foru Aldundiko Kirol eta Kultura diputatu Ana del Valek.