"EIBARREK BETI IZAN DU BEREZKO DINAMISMOA"
- Javier Elorza Maiztegi historialariak "Eibar: Orígenes y evolución. Siglos XIV-XVI" liburua argitaratu du Eusko Ikaskuntzaren laguntzarekin. Bertan Erdi Aroko Eibar irudikatzen digu, bertako ohitura eta bizitza ekonomiko eta sozialaren inguruko hainbat xehetasun emanez.
Mila orrialde inguru duen "Eibar: Orígenes y Evolución. Siglos XIV-XVI" izeneko liburua burutu duzu. Zergatik Eibar? Ikerketa honen beharra zegoen?
Zein iturritan oinarritu duzu lan hau?
Akondia Eibarko sorterria omen da. Non dago kokatua, nolakoa zen?
Nongoak ziren lehenengo eibartarrak?
Berehala Akondia zenak garapen sozioekonomiko aparta bizi izan zuen, nola gertatu zen aldaketa hau?
Zergatik hazkunde industrial hura?
Zer eragina izan zuen inguruan Eibarko antolaketak?
Erdi Aroaren amaieran Nafarroarekin, Ipar Euskal Herriarekin zeuden harremanak...
Erdi Aroaren amaieran Eibarko populazioa kontuan hartzekoa zela garbi dago, eta jende hori elikatzea ez zen erraza izanen. Beranduago, XVII. mendean egungo artoa sartu zen, benetako iraultza eragin zuena. Zure lana, berriz, XVI. mendean amaitzen da, nola elikatzen zen bertako jendea arto berria heldu arte?
Txerri asko zegoen, ardia edo behia baino gehiago, etxe bakoitzean txerri bat, gutxienez. Bizkaitik ere etortzen ziren txerriekin. Txerria eta ogia egunerokoa zen. Beste tokietako abeltzain kultura ez zegoen hemen. Inguruko baserrietan gehiago, noski, baina ez askoz ere gehiago. Horretaz gain ezkurrak, gaztainak, intxaurrak... Alde horretatik denetarik zegoen.
Ohitura sozialak direla eta, kristautasuna sustraiturik zegoen XIV-XVI. mende horietan?
Ezkontzak, adibidez, ez ziren amodio bidez, kontratuak baizik, interesa bakarrik. Lehen ohitura zaharreko kontratuak egiten zituzten, eta gero hitza eman. Betetzen ez baziren, komeriak. Batzuetan ezkongaiak ez ziren ezagutzen. 1484ko kontratu batean diru inportantea eskaini zen, baina beste batek gehiago eskaini, lekuko batek hori ziurtatu eta orduan lehenengoak gehiago eskaini behar izan zuen hitzartutako ezkontza ez galtzeko. Maitasunik ez, beraz.
Nolakoak ziren aipatu dituzun bertako handikiak eta haien liskarrak?
Ezagunak diren Erdi Aroko gerrate zibilak, nagusi hauen artekoak izan ziren. Herriak pairatzen zituen, baina ez zuen parte zuzena hartzen. Jende gutxi hiltzen zen "mesnada" arteko borroketan. Ez zegoen sustrai politiko bat, bakoitzaren botere eremua finkatu nahi zuten, haien arteko gerratea zen.
Herriko jende arruntak ezagutu zituen batzarreak, auzolanak eta bertze...
Euskalkia dela eta, zer erraten ahal duzu hizkuntza arloan?
Prentsan adierazi izan duzunez, Eibarko garapen harrigarriaren arrazoi garrantzitsua bere populazioaren heterogeneidadean datza. Baserri mundua XIV. mendean, 900 biztanle XV. mendean, berrogei mila XX. mendean... Hori ez da arrunta.
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
EHEk deituta, Baionan manifestazioa egin dute apirilaren 6an. Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia eskatu dute, eta Euskararen Errepublika aldarrikatu. Hilaren 11n EHEko bi kide epaituko dituzte Baionako auzitegian desobedientzia ekintza bat egin izanagatik.
Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak deitua, milaka lagun batu dira gaur eguerdian Donostian, “etxebizitzaren negozioaren aurka” eta “etxebizitzarako eskubide unibertsalaren alde”.
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak deitutako eta ELA, LAB, ESK, CGT, CNT, STEILAS, ETXALDE eta HIRU sindikatuek babestutako manifestazioak Bilbon, Gasteizen, Donostian eta Iruñean izan dira. Bertan, Euskadiko eta Nafarroako gobernuei eskatu diete zerga eta aurrekontu... [+]
Dozenaka auzokidek babesa agertu diote proiektuari igandean. Alde Zaharreko lokala udalaren jabetza da, eta hiru urte dira hainbat eragilek elkarlanean okupatu zutela.
2024ko martxoan jokatu zen Realaren partidu baten atarian zauritu zen foam jaurtigai batekin, eta Donostiako ospitaleko Zaintza Intentsiboko Unitatean ingresatu zuten. Lurrean zela ostikoa jo zion ertzainak adierazi du "estropezu" egin zuela harekin.
Ardatzean haur filosofia izango duen Galdera Basatiak podcastak, ez alferrik, haur filosofia tailerretan barneratzeko asmoa du. Horixe hitzeman digu Iñigo Martinezek lehen atal honetan. Podcastaren zimenduak ezarri dizkigu, markoa marraztu, eta, batik bat, haurtzaroaz... [+]
Guardian Llodio fabrikako behargin gehienek epaitegira jotzeko bidea bertan behera utzi ondoren, multinazionalak lortu du nahi zuena: enpresa errentagarri bat ixtea erabateko inpunitatearekin. Ez da egun batetik bestera sortutako estrategia, eta bide luzea izan arren, erabat... [+]
Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]
Aurtengo Lokizaldeako Euskararen Eguna Murieta herrian ospatu dute, larunbatean, goizean hasi eta ordu txikiak handitu arte. Zita garrantzitsua eta gozagarria da Nafarroako Lizarra ondoko eskualdeko euskaltzaleentzako.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.