Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
astelehena 2025eko urtarrilaren 20an
"BAKEAK FUNTSEZKO IZAERA ETA DIMENTSIO POLTIKOA DAUKA"
- Aski da! taldearen bozeramalea da gizarte ekimen hau eratu zenez geroztik. Taldea era-tzeko arrazoiaz eta berak gatazka politikoari buruz duen ikuspegiaz jardun dugu.
Duela urte bat pasa plazaratu zen Aski da! gizarte ekimena. Zeintzuk izan ziren gizarte mugimendu honen abiapuntua eta arrazoiak?
Zertan ezberdintzen zarete gizarte mugimendu horiengandik?
BAKen iritziz, Aski da! gizartean dagoen egoera oldarkorra eta polarizatua areagotzera etorri da. Zuen jarduera medio, une batez, gizartean liskarra gauzatzeko arriskua handitu bide duzue.
Joan den irailean Donostian izan ziren liskarren ondorengo balorazioak dira edota antzeko testuinguru batean ulertzekoak.
Beno, balorazio hori, ziur aski, gure lehen manifestazioaren ostean atera genuen komunikatuarengatik egingo zuen BAKek. Edonola ere, harrezkero BAKekoekin hitz egin genuen pribatuan. Nirekin hitz egin zutenek iritzi horrekin ez zetozela guztiz bat adierazi zidaten. Bizi dugun testuinguruan egoera bitxiak eta harrigarriak ematen dira, besterik ez. Dena den ere, gu ez gara inolako enfrentamendu bat areagotzen ari, enfrentamendurik ez dagoelako. Gure gizartean ez dago oldartze zibilik. Hemen, herritarrak hiltzen, izutzen, oldartzen, erasotzen eta jipoitzen duen talde bat dago: ETA eta beren inguruko mundua. Guk ez dugu inor erasotzen, ez diogu inori min egiten.
Une batez, BAKez haratagoko muturreko gizarte espresio bezala kontsideratu izan da Aski da!
Euskal Herriko gatazka politikotzat joa da, eskuarki. Zuek gatazka politikotzat jotzen duzue berau, bai edo ez?
Zehaztu aldera, euskal nazionalistek soberania arazo bat dagoela mantentzen dute.
Zergatik tranpa?
Zein da PP-PSOEk sinaturiko "Askatasunaren aldeko eta Terrorismoaren aurkako Ituna"ren Aski da! taldearen iritzia?
EAJz ari zara?
Lehenengora itzuliaz, zein da zure iritzia PP-PSOE Itunaz Mayor Orejak egindako irakurketaz?
Euskal gotzainek "Bakearen aldeko otoitza" egin zuten milaka herritarrekin batera Gasteizen. "Bake iraunkorra" lortzeko elkarrizketa eskatu dute. Zer iritzi duzu euskal elizaren jokabideaz?
Aski da! taldea tradizio eta talde ezberdinetatik datozen hainbat pertsonaren bateratzearen ondorioa da. Une batean, gizarte mugimenduen artean zeuden aukerak edo taldeak agortu-tzat jo genituen. Nolabait, zeuden taldeen moduak eta eskaintzak mugatuak ikusi genituen guk eman nahi genituen urratsak emateko. Gure artean, zenbait alderdi politikoetatik datozen pertsonak daude, beren alderdi politikoetan mugak aurkitu dituztelako gaur egun. Gainera, alderdiek ez dute gizarte mugimenduen alorra zertan inbaditu. Aski da! mugimenduan beste talde bakezaleetatik etorritako pertsonak ere badaude: BAK, Denon Artean, Ermuko Forotik edota Elkarritik pasa den jendea barne.
Zertan ezberdintzen zarete gizarte mugimendu horiengandik?
Bada, hasteko, herritar ekimen erabat ireki modura aritzean, ez gara talde tradizionalen modura antolatuak. Bestalde, bakezaletasun klasikoa sustatu beharrean Euskal Herrian dagoen arazoa batez ere politikoa dela diogu. Gure ustez, bakearen arazoa ez da etikoa soilki, ez eta -batzuek dioten bezala- arazo moral soila, guretzat bakeak funtsezko izaera eta dimentsio politikoa dauka, dimentsio politiko horrek terrorismoa garaitu behar duelarik. Aldi berean, gu talde konstituzionalista bat gara; hori argi utzi nahi dugu. Guretzat, gaur egun, Konstituzioa eta Estatutua dira balio dutenak. Finean, Aski da! ideologia anitz eta ezberdin bil-tzen dituen ekimena da, eta hiru dira ba-tzen gaituzten puntuak: ETAren desegitearen eskaera, zuzenbidezko estatuaren eta giza eskubideen defentsa. Hauek dira gure oinarrizko printzipioak, hortik aurrera norberak nahi duena esan dezake.
BAKen iritziz, Aski da! gizartean dagoen egoera oldarkorra eta polarizatua areagotzera etorri da. Zuen jarduera medio, une batez, gizartean liskarra gauzatzeko arriskua handitu bide duzue.
Aski da! herritar ekimen bat den aldetik oinarrizko askatasun politikoak baino ez ditu eskatzen. Ez dut ulertzen aldarrikapen fun-tsezkoak egiteagatik gizartea oldartzeko arriskua dela esatea. Beraiek argitu beharko dute hori, nik ez dut ulertzen.
Joan den irailean Donostian izan ziren liskarren ondorengo balorazioak dira edota antzeko testuinguru batean ulertzekoak.
Beno, balorazio hori, ziur aski, gure lehen manifestazioaren ostean atera genuen komunikatuarengatik egingo zuen BAKek. Edonola ere, harrezkero BAKekoekin hitz egin genuen pribatuan. Nirekin hitz egin zutenek iritzi horrekin ez zetozela guztiz bat adierazi zidaten. Bizi dugun testuinguruan egoera bitxiak eta harrigarriak ematen dira, besterik ez. Dena den ere, gu ez gara inolako enfrentamendu bat areagotzen ari, enfrentamendurik ez dagoelako. Gure gizartean ez dago oldartze zibilik. Hemen, herritarrak hiltzen, izutzen, oldartzen, erasotzen eta jipoitzen duen talde bat dago: ETA eta beren inguruko mundua. Guk ez dugu inor erasotzen, ez diogu inori min egiten.
BAKek fase aurrepolitiko batean lan egiten du, ez du ideologia baten erabilera egiten. Zuei, berriz, PP edo PSOEren euskarri ideologikoa izatea leporatzen zaizue.
Bat: ez gara BAKen muturreko espresioa, funtsean, ez dugulako uste gure herrian dagoena arazo etiko eta morala denik, politikoa baizik. Baina, kontuz, ez ETAk dioen arazo politikoa. Guk, gizarte guztietan bezala, korronte asko biltzen dituen gure gizarte konplexu eta aldi berean ireki honetan arazo politiko asko dagoela mantentzen dugu.
Bi: arestian esan bezala gu konstituzionalistak gara, Konstituzioa onartzen dugu, ez gaude hori adierazteko lotsak. Ez da sekretu bat gure artean PSOE, PP eta IU-EBko jendea egotea. Egia da, ez dugu mundu nazionalistako inor -edo inor gutxi- gure taldean. Baina, hori nazionalisten arazoa da. Izan ere, hainbat nazionalistak arrazoia ematen digu pribatuan, gertatzen ari dena oso larria dela eta gure eran-tzuna egokia dela dioskute. Esate baterako, Emilio Gebarak edo Jose Angel Cuerdak sinatu dute gure agiria eta gaur egun isilik dagoen mundu nazionalistaren parte bat ere hurbil dago guregandik.
Bat: ez gara BAKen muturreko espresioa, funtsean, ez dugulako uste gure herrian dagoena arazo etiko eta morala denik, politikoa baizik. Baina, kontuz, ez ETAk dioen arazo politikoa. Guk, gizarte guztietan bezala, korronte asko biltzen dituen gure gizarte konplexu eta aldi berean ireki honetan arazo politiko asko dagoela mantentzen dugu.
Bi: arestian esan bezala gu konstituzionalistak gara, Konstituzioa onartzen dugu, ez gaude hori adierazteko lotsak. Ez da sekretu bat gure artean PSOE, PP eta IU-EBko jendea egotea. Egia da, ez dugu mundu nazionalistako inor -edo inor gutxi- gure taldean. Baina, hori nazionalisten arazoa da. Izan ere, hainbat nazionalistak arrazoia ematen digu pribatuan, gertatzen ari dena oso larria dela eta gure eran-tzuna egokia dela dioskute. Esate baterako, Emilio Gebarak edo Jose Angel Cuerdak sinatu dute gure agiria eta gaur egun isilik dagoen mundu nazionalistaren parte bat ere hurbil dago guregandik.
Euskal Herriko gatazka politikotzat joa da, eskuarki. Zuek gatazka politikotzat jotzen duzue berau, bai edo ez?
Bai. Ordea, Aski da! ekimenak herri honetan hainbat gatazka politiko dagoela mantentzen du. Gu ez gaude prest gatazka politiko bakar bat dagoela onartzeko, eta are gu-txiago, ETAk definitzen duen gatazka, edo mundu nazionalistaren parte batek esaten duena. Hau da, ETA dela gatazka politiko horren aurre-espresio politikoa.
Gizarte mota edozein delarik ere, edozein dela bere garapen maila historikoa -funtsean, euskal gizartea ondoko besteak bezalakoa da- ez dago gatazka bakar bat, asko baizik. Zentzu honetan, demokrazia hain justu gatazkak negozia-tzea posibilitatzen duen sistema politikoa da edo gatazka horiek oldartze zibiletan erori ez daitezen saihesten duena; gehiengo eta gutxiengoen arteko zereginetan gutxiengoa errespetatua izan dadin. Alabaina, antza denez, herri honetan jende askori demokraziaren printzipioak eta oinarriak ahaztu egin zaizkio. Izan ere, badago onartezina den nahikeria bat gure ustez, eta da: herri honetan gertatzen diren gatazka guztiak, lan gatazkek eta gatazka sozialek, eta oro har, baliabide publikoaren, etxebizitzaren, ingurumenaren edota ekonomiaren inguruko gatazka guztiek ez dute garrantziarik. Hauek guztiak nazionalistek aipatzen duten gatazka politikoaren menpe daude. Horretan ez gaude ados.
Gizarte mota edozein delarik ere, edozein dela bere garapen maila historikoa -funtsean, euskal gizartea ondoko besteak bezalakoa da- ez dago gatazka bakar bat, asko baizik. Zentzu honetan, demokrazia hain justu gatazkak negozia-tzea posibilitatzen duen sistema politikoa da edo gatazka horiek oldartze zibiletan erori ez daitezen saihesten duena; gehiengo eta gutxiengoen arteko zereginetan gutxiengoa errespetatua izan dadin. Alabaina, antza denez, herri honetan jende askori demokraziaren printzipioak eta oinarriak ahaztu egin zaizkio. Izan ere, badago onartezina den nahikeria bat gure ustez, eta da: herri honetan gertatzen diren gatazka guztiak, lan gatazkek eta gatazka sozialek, eta oro har, baliabide publikoaren, etxebizitzaren, ingurumenaren edota ekonomiaren inguruko gatazka guztiek ez dute garrantziarik. Hauek guztiak nazionalistek aipatzen duten gatazka politikoaren menpe daude. Horretan ez gaude ados.
Zehaztu aldera, euskal nazionalistek soberania arazo bat dagoela mantentzen dute.
Euskal nazionalistek hemen soberania arazo bat dela diote, ados, baina ikuspegi nazionalista batetik edo hainbat ikuspegi nazionalistetatik hitz egiten dute, ez baitago ikuspegi bat bakarrik; ikuspegi anitz daude euskal nazionalismoaren barruan. Oro har, badago beren proiektu soberanisteekin gatazka bat, ados. Baina, lehenago esan bezala, badago beste asko ere bai, eta soberaniaren gatazka edo proiektu horrek ez du zertan beste horien gainetik egonik. Aitzitik, demokraziaren galbideratzea dakarrena da planteatzea badagoela aurregatazka bat -Lizarrako Akordioak nahi duen bezala- eta gaineratiko gatazka guztiek bere irtenbidetik dependitzen dutela. Horrekin ez gatoz bat, eta gainera tranpa bat dela uste dugu.
Zergatik tranpa?
Gizarte demokratiko batean ez baitago besteei bere programa inposatzeko eskubiderik duen inolako talde politiko izaterik. Soberaniaren gatazka konpondu ondoren, dauden gaineratiko gatazka guztiak konponduko diren ustea zabaltzen dute euskal nazionalistek. Hor tranpa dago.
Zein da PP-PSOEk sinaturiko "Askatasunaren aldeko eta Terrorismoaren aurkako Ituna"ren Aski da! taldearen iritzia?
Orokorrean, taldean nahiko ados gaude itun horrekin. Oso maila eta muga politiko gaiztotu batera iritsi gara, eta ondorioz bi gauza behar ziren argi utzi. Lehenik, demokratikoki gobernatuko duten alderdiek ez dutela hainbat gauza adostuko arazoa gainditzeko. Biolentzia medio ez dela abantaila politikorik erdietsiko, alegia. Hori da PP-PSOE Itunean funtsezkoena. Aurrerapen bat da, anabasa uxatzen baitu, edo behintzat, gauzak zeuden baino garbiago uzten ditu. Beraz, hobekuntza bat da. Gure iritziz, aurrerantzean, ezein alderdi politiko garrantzitsu batek ezin izango du negoziazioa oinarri bezala hartu abantaila politikoak erdiesteko.
EAJz ari zara?
EAJk berea argitu beharra dauka. Teorian alderdi demokratikoa dela esaten baitu, oso ondo dagoena. Hori baina eguneroko zereginean behar du erakutsi. Izan ere, oro har, azkenaldi honetan ez da arau demokratikoekin onest izan. Gobernuan izatea baliatu du eta aldi berean gobernuan egoteak eman dion aukera sistema berari oposizioa egiteko baliatu nahi izan du. Bakearen lorpena berea balitz bezala saldu nahi izan du EAJk. Bakerik ez dago. Azken finean, bake prozesu delakoak porrot egin du.
Lehenengora itzuliaz, zein da zure iritzia PP-PSOE Itunaz Mayor Orejak egindako irakurketaz?
Argi dago Mayor Orejak esan zuena; niretzat ez da eskandalagarria. Nazionalismoak bere karta jokatu zuen, hau da, Lizarrako Akordioa. Porrot egin zuen, ez zuen ezer baikorrik lortu. Aitzitik, akordio honek euskal gizartean pitzadurak eragin ditu. Finean, nazionalismoaren estrategiak muturreko egoera batera ekarri gaitu. Lizarrako Akordioa sinatu aurretik gizartea kohesionatuagoa zegoen. Lizarrako Akordioaz geroztik, ETAk 23 hilketa burutu ditu dagoeneko, eta gainera gizartea zartatuta dago. Beraz, zen-tzu horretan Itun honek EAJri gauzak argi uzten dizkio.
Euskal gotzainek "Bakearen aldeko otoitza" egin zuten milaka herritarrekin batera Gasteizen. "Bake iraunkorra" lortzeko elkarrizketa eskatu dute. Zer iritzi duzu euskal elizaren jokabideaz?
Euskal eliza -berberak neurri batean onartu bezala- azken urteotan terrorismoaren arazoa dela kausa dauden giza eskubideen arazoetatik eta askatasunaren defentsatik urrun ibili da. Euskal elizak bizi dugun gatazkaren arazoaz modu goibel eta lainotsu batez hitz egin du. Terrorismoaren biktimak gaizki tratatu ditu. Oro har, badakigu Eliza ez dela bere liberalismo demokratikoarengatik karakterizaturiko erakunde bat izan. Karta askotara jokatu du betiere, eta ez karta erakargarri eta aurrerakoiekin. Beraz, Gasteizen buruturiko jende biltzea aurrerapauso bat da zentzu honetan. Behingoz, hemen arazo bat dugula esan du euskal elizak, terrorismoaren arazoa, argi eta garbi deitua. Lehen aldia da horrela jardun duela, orain arte biolentziaren arazoaz hitz egin du, termino honekin jardun du. Gasteizko ekintza ETAren terrorismoaren aurkakoa izan zen .
KONSTITUZIONALISTA
Donostian sortua 1959an. Filosofia irakaslea da EHUn; Ibaetako fakultatean. "Casa provincia Rey" (Para una historia del poder en el Pais Vasco) eta "Estética de la diferencia" -Imanol Agirrerekin batera- liburuak publikatuak ditu Alberdania etxearen eskutik. Ez dago lotsak konstituzionalista eta estatutuzalea dela ager-tzeko. Herri honetan bera bezalako jende asko -pentsatzen eta idazten duenarengatik- jazarria dela dio.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Lander Arbelaitz Mitxelena
#2
#3
Amets Aranguren Arrieta
#4
Gorka Bereziartua
#5
Estitxu Eizagirre
Azkenak
2025-01-20
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Migratzaileen aurkako ehiza abiatuko duela hitzeman du Trumpek, larrialdi egoera ezarrita Mexikorekin mugan
"Ameriketako Estatu Batuen gainbehera aldia amaitu da", esanez abiatu du kargu hartze ekitaldiko diskurtsoa Donald Trumpek. Besteak beste, trans eta pertsona ez-bitarren eskubideak deuseztatuko dituela hitzeman du, baita energia berriztagarrien aldeko politikekin... [+]
2025-01-20
ARGIA
Otegi buru, “belaunaldi berri batek” hartuko du EH Bilduren gidaritza
EH Bilduk astelehen honetan abian ipini du mahai politikoa berritzeko barne prozesua. Zuzendaritzak zerrenda proposatu du. Arnaldo Otegik buruzagi izaten segituko du.
2025-01-20
Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
2025-01-20
Leire Ibar
Ortuzar prest agertu da EAJren buru izaten segitzeko
Abian da EAJren barne prozesua. Lehen fasea urtarrilaren 20tik otsailaren 2ra bitartean egingo da. Gaurtik aurrera, Ortuzarrek alderdiaren buru izaten jarraituko duen erabakitzeko aukera izango dute EAJko afiliatuek.
2025-01-20
Julene Flamarique
Sunsundegiren aldeko manifestazioa: “Sakanan bizi eta lan egin nahi dugu”
Sunsundegik “produktua eta merkatua” dituela azpimarratu dute Altsasun eginiko manifestazioan. “Nafarroarentzat enpresa estrategikoa” izan daitekeela defendatu dute langileek, eta itxiera “aukera gisa ulertzen ez dutela” ziurtatu.
2025-01-20
Oinharri eskola
Oinharri eskola - Gure begirada formakuntza politikoaz
MULTIMEDIA - erreportajea
2025-01-20
ARGIA
Nazioarteko eskuin muturrak inguratuta hartuko du presidente kargua Trumpek
Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez,... [+]
.jpg)
2025-01-20
Leire Ibar
Su-etena indarrean, Israel eta Hamas hasi dira bahituak trukatzen
Igandetik indarrean da Hamasek eta Israelek nazioarteko bitartekaritzarekin adostutako su-etena. Lehen egunean 69 emakume eta 21 nerabe askatu ditu Israelek, horietako bederatzi adingabeak, eta Hamasek hiru israeldar. Gazara laguntza humanitarioko 630 kamioi ere sartu dira.
Joxe Mari Esparza: “Txikitik handira borrokatu behar dugu, egunerokoan gertu ditugun gauzak aldatuz”
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
2025-01-20
dantzan.eus
Martxora arte kalez kale eta etxez etxe ibiliko dira kaskarotak Lapurdin
Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]
2025-01-20
Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.
Eguneraketa berriak daude