MERKATARIEN ZUBI ZAHARRA
- Enkartezioak, Karrantzaldea batez ere, Bizkaiko eta orokorrean euskal mendebaldeko ezezagun handiak dira, eta horrelako kasu askotan gertatzen den bezalaxe, injustuki ahaztuak. Nekazal gune menditsu hau hamar udalerrik osatzen dute, orokorrean auzo askotan sakabanatuta ageri zaizkigun herriak. Naturari dagokionez, berau lurralde honekin nahikoa eskuzabala izan dela esan genezake, horixe nabaritzen baita adibidez Karrantzako bailara xarmangarrian zein bere inguruan bizi diren animalia-landare ugari eta interesgarrietan. Bertako bizilagunen bizimoduaz berriz, Balmaseda inguruan industrigune nabarmena kokatu bada ere, orokorrean Enkartaziokoek lehen sektorean lan egiten dutela esan behar da. Ibilbideak gero eta mendebalderago joko du, Cantabriarako bidean, eta konturatuko zaretenez (hizkuntzan ere bai, eskualde hau Bizkaiko erdaldunena baita), gero eta gehiago hurbildu bertara, euskal eragina gero eta txikiagoa da. Hau ezustez beteriko lurraldea dugu, eta horrenbestez, gauza eta leku harrigarri asko bisitatzeko prest egon beharko dugu: Gernikako moduko Juntetxe bat aurkitu (Urreztieta), Euskal Herriko haranik ikusgarrienetako bat (Karrantza El Sucesotik) osorik behatu, animalia eta landare basati mordo baten artean gozatu (Bizkaiko Parke Ekologikoa), edota Europan bere estiloko kobazulorik garrantzitsuenetakoan (Pozalagua) aho zabalik geratzeko. Hau guztia paraje natural politez zipriztinduriko paisaian.
Eliza eskuman utziz, Zallarantz abiatuko gara, horrela kilometro batera Aranguren auzotik pasatuz. Zallako erdigunea bera, pare bat gehiagotara harrapatuko dugu. Altzarigintzan ospe handia duen herri honetan monumenturik aipagarrienak barneluzego bakarreko San Migel Parrokia (XII. mendekoa eta XVIII. mendean berreraikia) apaindua, eta Terreros Erdi Aroko Dorretxea direla esan dezakegu.
Erdigunean bertan, Balmasedarako norabidea geroagorako utziz, une honetan eskumarantz joko dugu, Otxaran-Sopuerta bidean. Horrela, hiruzpalau kilometroren bueltan Otxaran auzo menditsura iritsi eta berriz ere eskuinera joko dugu, bide politean zehar laister gure hurrengo helmuga ikusgarria ikusiko dugularik: Urreztieta (Avellaneda) eta bertako Juntetxea.
Jauretxe eta dorretxez jositako Garape-Sopuertako auzo hau Bizkaiko nobleziako zati garrantzitsu baten jatorria izan da, Enkartazioetako Juntetxearen bilgune izateaz gain. Juntetxea bera edo Urreztieta dorretxea, paraje ederrean kokatutako gaztelu itxurako eraikin ikusgarria da. Gaur egun, bertan Enkarterriko Museoa dugu, eskualde honetako historia eta bizimodura hurbilduko gaituena. Zabalik: asteartetik larunbatera 10-14 eta 16-18 artean (udaldean 10-14 eta 17-19); jaiegunetan goizez. Sarrera dohainik.
Berriz ere Otxaranen, oraingoan Balmasedarantz joko dugu, lehenbizi eskuinerantz eta laister alderantziz. Azkenik, 14,5. km.an Balmasedan sartuko gara, kilometro erdi geroago elizaren ondoan aparkatzeko leku egokia dugula. Historian garrantzi handikoa izan den hiri honek Erdi Aroko kale-trazadura gordetzen du, Bizkaiko ikurrik ospetsuenetakoa den Muza Zubi Zahar eta hainbat monumentu erlijioso eta zibilekin batera. Orokorrean, Bizkaiko alde honetako hiririk interesgarrienetakoa da.
Hiriko sarreran dagoen bidegurutzean berriz, oraingoan Turtziozerantz abiatuko gara. Puntu horretatik hiru bat kilometrora dagoen bidegurutzean ere ezkerrera jo behar dugu, beti ere mendebalderantz.
Artzentales eta Turtzioz
29,5. km.an Cantabriaren menpe segitzen duen Turtzioz-Billaberde (Villaverde de Trucios) zeharkatuko dugu, Aguera ibaiaren ertzean kokatutako abeltzain-nekazal herritxoa. Bizkaiko mendebaldean dagoen Cantabriar uharte honetan, herri honez gain, segituan bere ondotik pasako garen Villanueva ere kokatzen da, beste populagune batzuen artean.
Berehala errepide makalak gorako joera hartuko du, eta 33. kilometrorako lehenbiziko panoramika politak behatzen hasiko gara, hiru kilometro beranduago Escrita Mendatea harrapatzen dugun arte.
Ikustekoak
Hiriko erdigunea Erdi Aroko itxurakoa da, eta arkitektonikoki aberatsa. Ibaiarekiko lau kale paralelotan banatzen da: Martin Mendia, Pio Bermejillo, Korreria eta Aldapa.
Herriaren sarreran San Seberino Parrokia dugu, izen bereko plazan eta udaletxe neogotikoaren alboan. Gotiko berantiarreko eliza (XIV-XV), XVIII. mendean berriztatu eta pinakulu, txapitel eta gailurreria barrokoa erantsi zizkioten. Hiru barneluzegoko barrualdean gurutzeria-sabaia eta hilobi gotikoak azpimarratuko ditugu.
Elizaren alboko Korreria kalea segituz, Urrutia jauregira iritsiko gara, XIX.eko neoklasikoa. Kantoietan Urrutiarren armarriak ikusiko ditugu. Ibairantz joaz, Pio Bermejillo kalean sartuko gara eta bertan Buñuel Markesen jauregia dugu, XVII. mendekoa, barroko eta neoklasikoa nahastuz egina. Pixka bat aurrerago, eta San Juan plaza zeharkatuz, XV. mendeko Berpizkundeko San Juan eliza parez-pare geratzen zaigu.
Hau ere atzean utziz, Kadagua ibairaino iristen gara, eta gure eskuinera Balmasedako ikurra, Zubi Zaharra. Merkatarien pasabide zen zubi hau, Bizkaia eta Gaztelaren arteko aduana funtzioarekin, Balmasedako sarreretako bat zen. XIII. mendean eraikia, erdiko arku oso garaia du, eta alboetan beste txikiago bi. Atxekiriko dorrona berriagoa da, eta harresien ateetako bat zen. Azkenik, Martin Mendia kalea jarraituz, Santa Klara komentu-eliza-museoa dugu.
Udaletxea:
Jatorduan:
Lo egiteko:
Udaltzaingoa:
Ertzaintza:
Botikak:
Osasun zentrua:
Kotxe tailerra:
Jatorduan:
Jan eta lo egiteko:
Lo egiteko:
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
Laudion, Aiaran eta Okondon izango du eragina energia azpiegiturak eta plataformaren aburuz, proiektuak eta ingurumen-inpaktuaren azterketak gabezia garrantzitsuak dituzte.
"Entseatzen gira arnas gune bat sortzen Donibane Lohizunen, hain turistikoa den herri honetan". 250 kiderekin Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak 90 urte bete ditu aurten. Lau emaztek sortu zuten talde hauetan eramaile izan zen Madeleine de Jauregiberri... [+]
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]
33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]
2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten.
Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen.
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]
“Bi pertsona mota daude munduan: euskaldunak, batetik, eta euskaldunak izan nahiko luketenak, bestetik”. Gaztea zela, Mary Kim Laragan-Urangak maiz entzuten omen zuen horrelako zerbait, Idahon (AEBak), hain zuzen. Ameriketan jaio, hazi, hezi eta bizi izandakoak 70... [+]
Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]
Geroa Baiko lehendakari eta Nafarroako lehendakariorde izandakoa enpresa bati 2,6 milioi euroko diru-laguntzak ustez modu irregularrean emateagatik zegoen auzipetuta, Davalor auzia deiturikoan. Nafarroako Probintzia Auzitegiak erabaki du auzia behin betiko artxibatzea, legalki... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.