INDARKERIAREN BASO ILUNEAN

  • Burgoseko prozesuak jarraitzen zuen pil-pilean. Oraingoan, abokatuen lana goraipatu eta Estatuaren bortizkeria gaitzesten zituen aldizkariak bere orrietan.

2021eko uztailaren 27an
Durangok ere jasan zuen alemanen bonbardaketa, baina Gernika da mundu guztian horregatik ezagun egin zen herria. Era berean, hamaika gorabehera jasan ditu gure herri honek, gure geografi txikitik kanpo haietaz inork ezer gutxi jakin gabe, baina Burgoseko epaiketarena barra-barra zabaldu zen eta auziperatuek atzerriko leku askotatik ere elkartasuna jaso ahal izan zuten. Euskal Herritik ere bai, ez dago esan beharrik. Manifestazioak, grebak, nonahi ziren, eta "ordenazaintzaileen" egurra baita ere, jakina. Beharbada horregatik plazaratu zen abenduaren 20ko ZERUKO ARGIA "Erri eta Burni" letra larriz nabarmenduz langileek indar osoz lanean ageri ziren koadro baten goialdean. Azpialdean, berriz, poema bat zetorren.


ORONDATE ONEKO GIZONEN ARTEAN

Inon ez ziren ageri ez koadroaren ez olerkiaren egileen izenak eta, harto sentipenez, ezin izango dizuet esan norenak ziren. Baina hauxe duzue aipatu poema: "Sutegi zaarrak suzko txingarretan negarra berria dario,/ Burni goritua mailluen taukiak zauritu dutela merio./ Erri eta burni!/ Lur gorrantzetatik sortu meatz-fiña kondairak landutzen ari du:/ Joaren indarrez ertzak aldatzean, erriak biotza eri du./ Burni eta ogi! Burni eta argi!/ Joaz ta ariaz gero bat zuzena, al dan zuzenena, bidean.../ Erri-min bizia dutenen artean,/ Langillediaren muinean,/ Borondate oneko gizonen artean".
Horren guztiaren aldamenean, Barrenak izenpetzen zuen idazlana ageri zen, "Indarkeriaren basoan" izenburupean.
Honela aurkezten zuen egileak bere emaitza: "Herri zapalduak eta langilleria, ikasleak eta marjinalak indarkeria erabiltzen duten bakoitzean, ugari izaten dira Estaduen egokitasunaren alde hitz egiten duten ahoak. Hala ere, zenbait Estaduen indarkeriaz garbi mintzatzeko ta hauen egiturak gaitzesteko ugari baino ugariago erabilliak izan dira ahoak, lumak eta ekintzak ere. Batetik, Estaduaren indarkeria onartuaz oposizioaren indarkeria gaitzetsi eginda eta bestetik, oposizioarena onartuaz Estaduarena gaitzetsi. Paradoja honek eraginda goazen indarkeriaren baso illunera". Barrenak, ordea, baso horretako zuhaitz mota bakarra seinalatzen zuen, batik bat: Estaduaren indarkeria. Eta hori "Estaduaren menpean aurkitzen diran zenbait herri ta gizamaillak, nehork ohar gabe ta ixiltasun ozpiñean, heriotzean eta amettitu ezin ditezken egokeratan bizi dirala"ko. Eta "Estadu hoiek herriaren izenean langilleria lan-tresna bihurtzen" dutelako, eta "langilleriaren bizikera bera daraman herria inperialismoaren interesez zapaltzen".


EUSKAL HERRIAREN EGOERA MUNDUAN

Editoriala, bestalde, "Amasei lege-gizon"ei eskaintzen zitzaien, hau da, Burgoseko auzi militarrean epaituak izan zirenen abokatuei. Hauexek ziren horiexek: Jose Antonio Etxebarrieta, Artemio Zarco, Migel Castells, Jose Sole Barbera, "Ortzi", Gregorio Peces-Barba, Jesús María Bagues, Periko Ibarra, Ramón María Carmiña, Ibon Navascues, Elias Ruiz Zeberio, Jose Luis Castro, Juan Miguel Moreno, Juan Mari Bandres, Pedro Ruiz-Balerdi eta... Gurutze Galparsoro!
"Lurbira osoak entzun du Euskalerriaren oiua" zioen gure astekariak. "Ez bazekian ere, emendik aurrera ba-daki munduak ba-dala Euskalerria. Entzun ditu, otz-ikaraz, ustez, ixildurik zeuden zigorkaden garraxiak. Eta au guzia auzipetuei eta auek aldezten dituzten hamasei lege-gizonei zor diegu batipat". Arrazoia, hauxe: "Garbi adierazi dute Euskalerriaren aldeko politika-burrukan ari izan direla. Garbi, nolako moduz atera azi dizkien beren aitormenak". Izan ere, auzipetuek torturatuak izan zirela salatu zuten epaile militarren aurrean! Horregatik zioen editorialgileak: "Ori argi eta garbi munduaren aurrean geldi zedin, hamasei lege-gizonen galdera-jasa!". Pentsatzekoa da Gurutze Galparsorok ere galdetuko zuela, galdetu, "lege-gizon" ez izan arren. Dena den, hamaseietako inor ez ei zen "aspertu auzipetuen alde hitza ateratzen. Sustraietara jo dute beti. Jirabiraka beti toki berean zulatzen zuten. Eiztariaren antzera beti zai danba tiratzeko, egokierarik galdu gabe". "Danba" eta guzti, lortu zutena hauxe zen: "Garbi aitortu arazi dituzte auzipetuekin erabilli diran era guztietako zigor eta pasarak". Meritu galanta haiena, alajainkoa!

ZULOAGA DELA-TA
Imanol Laspiur, 1970-XII-20
Haundia zen Zuloaga, haundia. Penagarria, zein penagarria, manola eta torero haien bitartez eta Toledo inguruko lur-irudiz haunditua izatea. Ez da euskal pinturarik, baina bai dago Euskal Herriko pintura bat. Lehen Arteta aitatu dugu. Artetak Euskal Herriko pintura eman zigun, baina Arteta ez zen munduan nagusitu. Munduak ia jakin ere ez daki Euskal Herririk dagoenik. Zuloaga eibartar zen, euskaldun zen. Baina Zuloagaren torero begietan, eta Zuloagaren manola begietan eta Zuloagaren Toledo-lurretan ez dakust euskalduntasunik. Eta Zuloagak etxean frantses eta espainolez hitzegiten zuen. Baina Zuloaga euskaldun zen. Zuloaga, hori bai, eibartar zen. Eibarren jaioa, eta euskeraz zekien. Pintore haundi eta ikaragarria. Baina ez zuen pintura euskalduna egin, ez zuen obra euskalduna egin.

ARTIKULORIK ONENAK
Taldeko Marisabelek, 1970-XII-20
Zeruko Argia, 405. Alea: "Kristaua eta iraultza", batetik, eta "Kardenalak... Monseñoreak... Kalonjeak... zertarako?", bestetik, aukeratu ditugu. Ondo edo erdixka ezagutzen gaituztenetatik banakeri arrunta iruituko zaie, guk artikulu hauek aukeratzea, beste zenbait ordea harritu. Eta taldekuoi, zer? Ez dakigu. Zalantza artean murgildurik gabiltza. Eliza edo Elizako erabakiak garbiagoak nahi genituzke. Gure jakinduri-eza eta Elizaren hainbat misterio eta lauso-unek linbo bat osatzen dugu. Gehienok, tradizioa bete bai, bainan sakondu gaberik aurrera goaz. Argi izpirik ez dugu somatzen. Zenbait ema-galdu eta abar onartzen diran garaian, beste zenbait ezbeharretan diranak ez dira aintzakotzat hartzen. Zenbait alderdiri, politika usaina hartzen diotela esaten da, guk ostera beste hainbati hartzen diegu. Hau nahaspilla. (...) Zenbait euskaltzalek harrituta uzten gaitu. Ba dirudi, beren eskubideari begiratuz, hiru pertsona daudela gizon bakoitzean. Bestalde, edo beste gai batez, ohituak gaude bai honelatsuko irteerekin. Hau da: Elizan katoliko, bere negozioetan zuhurkeria soilik eta gizartean edozer. (...) Gu gehienbat harritzen gaituztenak, euskal arloan lan egiten dutenak dira. Garbiago. Ikastolako batzordean lan sakona eta gogotsu egiten dutenak, beren ogi-bide edo lan profesionalean ari diranean, euskera ez dute aintzakotzat hartzen. Ikastolan euskaldun, eguneroko lanean erdaldun eta gainuntzean zeozer besterik ez (...)

MANUEL LASARTE
Basarri, 1970-XII-20
Manuel Lasarte bertsolari argi ta trebeari omenaldi bat eskeintzekotan giñan, Donostiako Astoria Antzokian (Teatroan), abenduaren seigarren egunean. Danok gogoan ditugun azken gertakariak zirala bitarte, jaialdia atzeratzea erabaki zuten antolatzaileek (...)


Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude