LAPURDIKO ARITZAK LAUKOTEAK LABEGUERIERAN OBRA ONDU DU

  • Aritzak laukoteak hamabost urte daramatza kantagintzan. Robles-Arangiztarrek "Mixel Labeguerieren kantak" izeneko bi CD gehitu dizkiote beren errepertorioari. Kantari eta politiko polemikoaren kantu guztiak bildu dituzte, ezezagunak ziren pare bat barne.

2021eko uztailaren 15ean
Aritzak kantari laukotea, Iker Robles-Arangiz eta bere hiru seme-alabek (Gorka, Naia eta Koldo) osatua da. Robles-Arangiztarrak bizkaitarrak dira jatorriz, eta seme-alaben kasuan Lapurdiko Bezkoiztarrak. Aritzak orain hamabost urte plazaratu zen. Laukote honek autore ugariren kantuak interpretatzen ditu, ahotsa duela tresna nagusi. Bost disko argitaratu ditu dagoneko. Robles-Arangiztarren azken emaitza "Mixel Labeguerie'ren kantak" da. Hogeita bi kantu bildu dituzte bi CDtan.


MIXELEN LAGUNA.

1980ko uztailaren 28an zendu zen Mixel Labeguerie. Mende erdi honetako euskal musikari, kultur egile, eragile eta politiko esanguratsuena Ipar Euskal Herrian. Hogeigarren urtemuga kari, asko izan dira haren gorazarrez eginiko ekitaldiak. Aritzak taldea da, berriz, Labeguerieren musika altxorra bilatu, landu eta bildu duena. Ikerrek eman digu ekimen honen berri: "Mixel Labeguerie Arboti herrian ezagutu nuen duela 40 urte. Nahiz bere kantu zenbait ezagunak diren, banekien berak etxeko magnetofoi batean grabatuak utzi zituen kantuak bazirela, ezezagunak edo inork kantatu edo grabatu gabeak bazirela alegia". Iraganerako jauzi egin dugu baitezpadan, 1960ko irailaren 1ean, Nafarroa Behereko Arbotin Euskaltzaleen Biltzarra ospatu zen egunera. Labeguerie erakunde honetako lehendakaria zen orduan. Soroak izeneko laukote bizkaitarrak abestu zuen jai hartan. Txabi Sorozabal gitarrajoleak eta Alatz, Ugutz eta Iker Robles-Arangiztarrak osatua. "Bilbotik etorri ginen. Gu, anartean, Bizkaian baino ez ginen ezagutuak. 300 pertsonen aitzinean kantatu genuen, bazkarian. Berehala eztabaida hasi zen. Zenbaitek 'Gure kantuek euskal kantuen eraberritze bat ekartzen zutela' zioten. Mixelek 'Soroak ez, zuek sorroak zirezte, hots, bibelarrak. Kantu berriak ekartzen baitituzue' erran zuen jende guztiaren aitzinean".
Bertako agerkarietan aipatuak izan ziren biharamunean. Batzuk beren kantu moldearen alde agertzen ziren arren, beste batzuek "Soroak herexeak dira"edo "euskal kantuaren lurperatzaileak" bezalakoak idatzi zituzten. Honela diosku Ikerrek: "Euskal kantua salbatuko bazen gitarraz kantatu behar zela pentsatzen genuen. Pentsa zein garai zen! Mixelek garai hartan ez zuen gitarra jotzen, pianojolea zen. Geroago emango zituen gitarraz abestutako kantu mitiko haiek".
Frankrismo garai gogorrena etorri zen gero. Soroak-eko kideren batek erbesterako bidea hartu zuen eta taldea desagertu zen. Aldian-aldian igo dira eszenatokira. Joan den urriaren 15ean, Kanbon, Mixel Labeguerieri eginiko omenaldi eguna kari, azken aldikotz.


GRUNDING ZAHAR BATEAN.

Orainera itzuli gara. Iazko urte hondarrean kaleratu zuen Aritzak-ek lehen CDa. Ordura arte, ikerketa eta kudeaketa lan franko burutu zuten taldekidek: "Peyo Labeguerierekin mintzatu nintzen eta erran nion
"Eneko zure anaiak edo beste inork egiten du lan bilduma hau, edo bestela, guk -Aritzak-ek, alegia- gustura bilduko genuke zure aitaren obra guztia". Baietz erran zigun Peyok. Mixelek Grunding handi batean, zinta handietan, utzi zituen kantak entzun genituen", dio Ikerrek.
Mixelek bostpasei aldiz grabatu zuen kantu bakoitza, ordea"Mixelen ahotsa entzun bitartean hitz guztiak kopiatu nituen. Anartean, Mixel Itzainak Labeguerieren liburua egina zuela-eta inprentara eramateko unean bera ikustera joan nintzen. Itzainak agertu hitzak eta nireak ea berdinak ziren egiaztatu genuen. Berak ezagutzen ez zituen kantu pare baten hitzak sartu zituen liburuan. Bilduma osatua dago eta kontent gaude".
Laukotearen hasierako asmoa, CD bikoitza euskarri bakar batean osatzea eta Mixelen heriotzaren urtemugarako karrikaratzea zen. Gauzak txukun egitekotan lan gehiegi zela ohartu ziren eta bi aletan bildu dituzte kantuak: iaz lehen bilduma eta Mixel Labeguerieri egin omenaldi egunerako bigarrena. Mixelen musika errepertorioa osatua eta finkatua utzi dute: "Baiki. Bestela jendeak bai hi-tzak bai doinuak bere gustura ematen ditu. Horrela, Mixelen kantu eta hitzen bilduma osatua geratu da. Guk, melodia aldetik, bere musika errespetatu dugu hala ere. Labegueriek kantu herrikoiak egin zituen, oso poeta ona zen gainera. Eguneroko hitz xumeekin bertso politak utzi zituen. Bakarrik kantatzen zuenez, neurri batzuk luzatzen zituen, horregatik bere musika landu behar izan dugu".
Hogeita bat dira Aritzak-ek ondu dituen kantuak. Lehen CDan, Ezpeletako Ezpela abesbatzak parte hartzen du "Haurtxo haurtxoa" kantu ezagunean. Peyo Labegueriek "Bortz iturri" -istripuz zendu zen Beñat anaia zaharrari eskainia- kantua abesten du. "Maritxu" izenekoan, Mixel Labeguerieren beraren ahotsa eta Ari-tzak laukotearenak elkarrekin emanak dira. Bigarren CDan, Mixelen kantu mitikoenean, "Gazteri berria"n, Etxamendi eta Larralde, Anje Duhalde, Pantxoa Carrere eta Maialen Errotabehere kantarien laguntza izan du Aritzak-ek: "Mixelen kantuak bere garaiko kantariek abestu zutela, hurrengo belaunaldiek eta oraingo gazteek ere kantatzen dutela erakutsi nahi izan dugu. "Loa, loa" kantua oso polita geratu da. "Maketo" izenekoa ezezaguna da, bere ahotsari beha atera dugu melodia. Elizako erretoreen inguruan idatzitako kantua da eta doinua halakoxea du. Mixelek musika espirituala maite eta landu zuen. 'Bortz iturri' kantua Mixelen semea -Peyo- kantatzera animatu genuen. Koldok eta Gorkak lagundu diote ahotsetan. "Maritxu" kantu ezezagunean Mixelen ahotsa sartzea berezitasun bat izan da. Mixelen ahotsa hartara betiko geratu delarik".
beste kolore batez. Laukotea oso pozik geratu da errepertorioa osatu izanarekin: "Duela 40 urte, Mixelekin gertatu ginenean bezala, orain bere omenaldian, Soroak taldeak berriz ere abestean, garai hartan egiten genituen akorde disonanteak errepikatu ditugu. Mixelen kantuak errespetatu ditugu, baina lau ahotsetan egitean, ezin izan ditugu berdin egiten ahal. Mario Gasisen konponketak funtsezkoak izan dira beste kolore bat emateko, kantu bakoitzari kolore bat eman baitio berak. Haren melodia errespetatuz betiere, jakina".


ILDO ETA MOLDE BEREAN.

Duela 15 urte abiatu bidean jarraitzen du Aritzak-ek, hots Euskal Herriaren alde kantuz. Alta, lan hau burutzeko bidean oztopoak aurkitu dituzte, antza. Lehen CDan, lagundu dietenei eskaini "eskertzeko" hitzak irakurtzea baino ez dago. Bestalde, badago dioena Aritzak-ek lantzen duen kantu mota sobera modernoa dena. Ez dela benetako euskal kantua, landuegia dela hots. Naiak honela dio: "Aitak duela 40 urte gauza bera entzun zuen, eta egun berdintsu gabiltza. Lana hasi genuenean Mixelen musika ez zela inoren interesekoa erran ziguten batzuek. Omenaldi egunean han zeuden horiek denak lehen lerroan".
Naia bere proiektua ari da lantzen, martxoaren 10ean Hazparnen taularatuko duena. Hitz berriak eta aire irlandarrak tarteko: "Bizitzaren zikloa biltzen duen ekitaldi bat da. Sortzetik hasita, bizialdi oso baten garapena agertzen duena. Nihaurek landuriko hamabost kantu emanen ditut agerraldian zazpi musikarirekin, Edu Murumendiaraz eta Eli Alberdi dantzariak tarteko. 30 urterekin bakarlari gisa emanaldi berezi bat eman nahia sentitu dut". Heldu den urtean 20 urte beteko dira Naia taulen gainean ari dela kantari.


Azkenak
Omenaldia egin diote Txillardegiri, haren heriotzaren hamahirugarren urteurrenean

Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]


2025-01-13 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


2025-01-13 | Behe Banda
Barra warroak |
Goizegi al da nostalgiaz hitz egiteko?

Negua beti gertatu izan zait malenkoniatsu. Leihotik begira eta oroitzeko garaia, besterik ez. Udazkenaren eta udaberriaren tarteko burokrazia saihestezina, paramentu bertikal batean zuriz margotzea ostera gainean nahi dena islatzeko. Ez da nire kontua bakarrik, elurra bustia... [+]


Herritar uholdea preso, iheslari eta deportatuentzako behin betiko konponbidearen alde

Urte hasiera honetan ere Bilboko kaleak bete ditu Sare Herritarrak larunbatean Bilbon antolatutako manifestazioa. Presoei ezartzen zaizkien salbuespeneko lege eta tratamenduekin amaitzea eskatu dute amaierako ekitaldian, eta memoria “kolektibo” bat eraikitzea... [+]


PAIren biktima guztiak

PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]


Erriberarako kalitatezko trenbide zerbitzu publikoaren alde

Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]


Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Laga hondartza leheneratzea

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]


135 preso politiko daude eta 66 ateratzen dira kalera baimenen batekin

Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]


Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Estatu aparatuetatik Juan Mari Jauregi eta bera hil nahi izan zituztela esan du Maixabel Lasak

Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.


Noizko berrikusi ANren prozesuak eta epaiak

Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.

Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]


Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute

Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]


Espainiako monarkiak Nafarroako Vianako Printzearen sarietan parte hartzeari ezetz esan dio Parlamentuak

PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute  Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.


Eguneraketa berriak daude