LAPURDIKO ARITZAK LAUKOTEAK LABEGUERIERAN OBRA ONDU DU

  • Aritzak laukoteak hamabost urte daramatza kantagintzan. Robles-Arangiztarrek "Mixel Labeguerieren kantak" izeneko bi CD gehitu dizkiote beren errepertorioari. Kantari eta politiko polemikoaren kantu guztiak bildu dituzte, ezezagunak ziren pare bat barne.

2021eko uztailaren 15ean
Aritzak kantari laukotea, Iker Robles-Arangiz eta bere hiru seme-alabek (Gorka, Naia eta Koldo) osatua da. Robles-Arangiztarrak bizkaitarrak dira jatorriz, eta seme-alaben kasuan Lapurdiko Bezkoiztarrak. Aritzak orain hamabost urte plazaratu zen. Laukote honek autore ugariren kantuak interpretatzen ditu, ahotsa duela tresna nagusi. Bost disko argitaratu ditu dagoneko. Robles-Arangiztarren azken emaitza "Mixel Labeguerie'ren kantak" da. Hogeita bi kantu bildu dituzte bi CDtan.


MIXELEN LAGUNA.

1980ko uztailaren 28an zendu zen Mixel Labeguerie. Mende erdi honetako euskal musikari, kultur egile, eragile eta politiko esanguratsuena Ipar Euskal Herrian. Hogeigarren urtemuga kari, asko izan dira haren gorazarrez eginiko ekitaldiak. Aritzak taldea da, berriz, Labeguerieren musika altxorra bilatu, landu eta bildu duena. Ikerrek eman digu ekimen honen berri: "Mixel Labeguerie Arboti herrian ezagutu nuen duela 40 urte. Nahiz bere kantu zenbait ezagunak diren, banekien berak etxeko magnetofoi batean grabatuak utzi zituen kantuak bazirela, ezezagunak edo inork kantatu edo grabatu gabeak bazirela alegia". Iraganerako jauzi egin dugu baitezpadan, 1960ko irailaren 1ean, Nafarroa Behereko Arbotin Euskaltzaleen Biltzarra ospatu zen egunera. Labeguerie erakunde honetako lehendakaria zen orduan. Soroak izeneko laukote bizkaitarrak abestu zuen jai hartan. Txabi Sorozabal gitarrajoleak eta Alatz, Ugutz eta Iker Robles-Arangiztarrak osatua. "Bilbotik etorri ginen. Gu, anartean, Bizkaian baino ez ginen ezagutuak. 300 pertsonen aitzinean kantatu genuen, bazkarian. Berehala eztabaida hasi zen. Zenbaitek 'Gure kantuek euskal kantuen eraberritze bat ekartzen zutela' zioten. Mixelek 'Soroak ez, zuek sorroak zirezte, hots, bibelarrak. Kantu berriak ekartzen baitituzue' erran zuen jende guztiaren aitzinean".
Bertako agerkarietan aipatuak izan ziren biharamunean. Batzuk beren kantu moldearen alde agertzen ziren arren, beste batzuek "Soroak herexeak dira"edo "euskal kantuaren lurperatzaileak" bezalakoak idatzi zituzten. Honela diosku Ikerrek: "Euskal kantua salbatuko bazen gitarraz kantatu behar zela pentsatzen genuen. Pentsa zein garai zen! Mixelek garai hartan ez zuen gitarra jotzen, pianojolea zen. Geroago emango zituen gitarraz abestutako kantu mitiko haiek".
Frankrismo garai gogorrena etorri zen gero. Soroak-eko kideren batek erbesterako bidea hartu zuen eta taldea desagertu zen. Aldian-aldian igo dira eszenatokira. Joan den urriaren 15ean, Kanbon, Mixel Labeguerieri eginiko omenaldi eguna kari, azken aldikotz.


GRUNDING ZAHAR BATEAN.

Orainera itzuli gara. Iazko urte hondarrean kaleratu zuen Aritzak-ek lehen CDa. Ordura arte, ikerketa eta kudeaketa lan franko burutu zuten taldekidek: "Peyo Labeguerierekin mintzatu nintzen eta erran nion
"Eneko zure anaiak edo beste inork egiten du lan bilduma hau, edo bestela, guk -Aritzak-ek, alegia- gustura bilduko genuke zure aitaren obra guztia". Baietz erran zigun Peyok. Mixelek Grunding handi batean, zinta handietan, utzi zituen kantak entzun genituen", dio Ikerrek.
Mixelek bostpasei aldiz grabatu zuen kantu bakoitza, ordea"Mixelen ahotsa entzun bitartean hitz guztiak kopiatu nituen. Anartean, Mixel Itzainak Labeguerieren liburua egina zuela-eta inprentara eramateko unean bera ikustera joan nintzen. Itzainak agertu hitzak eta nireak ea berdinak ziren egiaztatu genuen. Berak ezagutzen ez zituen kantu pare baten hitzak sartu zituen liburuan. Bilduma osatua dago eta kontent gaude".
Laukotearen hasierako asmoa, CD bikoitza euskarri bakar batean osatzea eta Mixelen heriotzaren urtemugarako karrikaratzea zen. Gauzak txukun egitekotan lan gehiegi zela ohartu ziren eta bi aletan bildu dituzte kantuak: iaz lehen bilduma eta Mixel Labeguerieri egin omenaldi egunerako bigarrena. Mixelen musika errepertorioa osatua eta finkatua utzi dute: "Baiki. Bestela jendeak bai hi-tzak bai doinuak bere gustura ematen ditu. Horrela, Mixelen kantu eta hitzen bilduma osatua geratu da. Guk, melodia aldetik, bere musika errespetatu dugu hala ere. Labegueriek kantu herrikoiak egin zituen, oso poeta ona zen gainera. Eguneroko hitz xumeekin bertso politak utzi zituen. Bakarrik kantatzen zuenez, neurri batzuk luzatzen zituen, horregatik bere musika landu behar izan dugu".
Hogeita bat dira Aritzak-ek ondu dituen kantuak. Lehen CDan, Ezpeletako Ezpela abesbatzak parte hartzen du "Haurtxo haurtxoa" kantu ezagunean. Peyo Labegueriek "Bortz iturri" -istripuz zendu zen Beñat anaia zaharrari eskainia- kantua abesten du. "Maritxu" izenekoan, Mixel Labeguerieren beraren ahotsa eta Ari-tzak laukotearenak elkarrekin emanak dira. Bigarren CDan, Mixelen kantu mitikoenean, "Gazteri berria"n, Etxamendi eta Larralde, Anje Duhalde, Pantxoa Carrere eta Maialen Errotabehere kantarien laguntza izan du Aritzak-ek: "Mixelen kantuak bere garaiko kantariek abestu zutela, hurrengo belaunaldiek eta oraingo gazteek ere kantatzen dutela erakutsi nahi izan dugu. "Loa, loa" kantua oso polita geratu da. "Maketo" izenekoa ezezaguna da, bere ahotsari beha atera dugu melodia. Elizako erretoreen inguruan idatzitako kantua da eta doinua halakoxea du. Mixelek musika espirituala maite eta landu zuen. 'Bortz iturri' kantua Mixelen semea -Peyo- kantatzera animatu genuen. Koldok eta Gorkak lagundu diote ahotsetan. "Maritxu" kantu ezezagunean Mixelen ahotsa sartzea berezitasun bat izan da. Mixelen ahotsa hartara betiko geratu delarik".
beste kolore batez. Laukotea oso pozik geratu da errepertorioa osatu izanarekin: "Duela 40 urte, Mixelekin gertatu ginenean bezala, orain bere omenaldian, Soroak taldeak berriz ere abestean, garai hartan egiten genituen akorde disonanteak errepikatu ditugu. Mixelen kantuak errespetatu ditugu, baina lau ahotsetan egitean, ezin izan ditugu berdin egiten ahal. Mario Gasisen konponketak funtsezkoak izan dira beste kolore bat emateko, kantu bakoitzari kolore bat eman baitio berak. Haren melodia errespetatuz betiere, jakina".


ILDO ETA MOLDE BEREAN.

Duela 15 urte abiatu bidean jarraitzen du Aritzak-ek, hots Euskal Herriaren alde kantuz. Alta, lan hau burutzeko bidean oztopoak aurkitu dituzte, antza. Lehen CDan, lagundu dietenei eskaini "eskertzeko" hitzak irakurtzea baino ez dago. Bestalde, badago dioena Aritzak-ek lantzen duen kantu mota sobera modernoa dena. Ez dela benetako euskal kantua, landuegia dela hots. Naiak honela dio: "Aitak duela 40 urte gauza bera entzun zuen, eta egun berdintsu gabiltza. Lana hasi genuenean Mixelen musika ez zela inoren interesekoa erran ziguten batzuek. Omenaldi egunean han zeuden horiek denak lehen lerroan".
Naia bere proiektua ari da lantzen, martxoaren 10ean Hazparnen taularatuko duena. Hitz berriak eta aire irlandarrak tarteko: "Bizitzaren zikloa biltzen duen ekitaldi bat da. Sortzetik hasita, bizialdi oso baten garapena agertzen duena. Nihaurek landuriko hamabost kantu emanen ditut agerraldian zazpi musikarirekin, Edu Murumendiaraz eta Eli Alberdi dantzariak tarteko. 30 urterekin bakarlari gisa emanaldi berezi bat eman nahia sentitu dut". Heldu den urtean 20 urte beteko dira Naia taulen gainean ari dela kantari.


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude