"ADISKIDETASUNA DA SALBAZIO SOKA SENDOENA"
- Gogoeta garaikideak dakartza Joxerra Garzia legazpiarrak "Egonean doazen geziak" Alberdanian plazaratu berri duen liburu urdinean. Bere geziak bezala, egonean biderako prest, hausnarketa eta solasaldirako prest alegia, agertu zaigu idazlea.
Nola irakurtzekoa da "Egonean doazen geziak"?
Lehenengo zatian, "Lau"n, generoen arteko nahasketaren erreibindikazio bat egiten da. Gauza bat poesia izateko ala ez izateko gutxienekoa da egitura grafikoa, ezta? Lerro etenak eta abar. Poesia erreibindikatzen da genero nagusi moduan eta genero horretan inportanteena da hizkuntzaren beharketa lan bat egitea, hau da, hizkuntzari dezakeena eta ez dezakeena esaten ahalegintzea. "Hiru" atalean hemengo egoerari buruz erreflexio gehienak sartu ditut, beharbada gordinenak edo biluzienak. Gaur egun askorentzat norbanakoaren baitan -eta gehienera bikotearekiko- bukatzen da kezken mundua. Nik hirutasun hori, edo izaera sozialaren hirugarren dimentsio ezinbesteko horren erreibindikazioa egiten dut hemen. "Bi" atalean daude bariatuenak, eta batez ere maitasuna, lagunak, eta halako kontuak. Eta gero "Bat, zero" berriro ere da laura etortzeko modu bat, gutxi gorabehera berriz ere generoei buruzko kontua. Baina irakurketa egin baldin bada hasieratik, hara iristen denak gutxi gorabehera jakin behar luke jada nola ikusten ditudan gauzak.
Gero, noski, irakurketa horren ostean, orduan bai izan daiteke unea pixka bat "surfing" edo "zapping" eginez irakurtzeko. Propio eginda dago: batzuk oso aforistikoak dira, beste batzuk poetikoak, beste batzuk pasadizo kontaerak -borroka handiak izan nituen editorearekin gehienetan narratiboenak edo pasadizokoak direnak kentze aldera, eta nik esaten nion ezetz, erreibindikazio hori zegoela justu hor-. Orduan, bertsolari artean nabilela tipo batek zerbait kontatu eta niri kontaera horrek bereziki hunkitu baninduen bere garaian, nik uste dut horrek eskubidea daukala sakontasun-usteko beste batzuekin batera egoteko liburu berean.
Dena segidan irakurrita, "Bi" zati hori momentu batzutan oso ezkorra aurkitu dut. Izan ere, Ezaren apologia egiten duzu zuk, baina heldu da momentu bat zeinetan esperantza non jarriko ote zenuen kezka sortu zaidan. Deskribatzen duzun "eternitatearen amaigabe" hori ez al da nahiko latza ere?
Liburuaren aurkezpenean bertan, jendearen iritziz behintzat, agian bi toki diferenteetan egon gaitezkeen Koldo Izagirre eta biok egotea niretzako oso inportantea izan zen. Iruditzen baitzait gero eta gehiago gabiltzala bakoitza berean, eta ematen du kokapen ideologikoak eragin erabatekoa daukala, edo pasatu dugun urte eta erdi lasai horren ostean berriro ere dena hondatzeko arriskua dagoela, ez bakarrik goi mailakoa, baizik eta maila pribatuan ere bai.
Zuk errealitate politikoari oso lotuta idatzi dituzu metaforismo batzuk, adibidez ekidistantziari buruzko gogoeta horiek. Hemen izan ere, gogoeta, gezi asko dago, 382 hain zuzen, eta zuretzat agian batzuk beste batzuk baino inportanteagoak izango dira.
Poesiaren inguruan badago gogoeta indartsu bat: poetaren ametsarekin bat egiten duzula-edo, esango nuke. Maria Zambranoren hitzak aipatzen dituzu: "Poetak, filosofoak ez bezala, ez du osotasunik nahi. Errealitate poetikoa nahi du".
Nik uste dut lau funtzio horiek ezin ditzazkeela poesiak bete, hizkuntzak bete, hizkuntzaren beraren kontrako borroka egin gabe. Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka, baina bide kodifikatu horietatik ezin dugu esan lehendik esanda dagoena baino. Neurri horretan, hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena, eta nik hala ulertzen ditut Maria Zambranoren hitz horiek, eta horregatik gustatzen zaizkit hainbeste. Esaten dudana, eta esaten ez dudana ere esatea, alegia.
Posmoderniaren ajeei ere egurra ematen diezu. "Jainkozurtz" gauden honetan diskurtso galera larri xamarra dago; datu eta informazio gehiegi dago, baina gero oso zaila da horiei zentzu bat ematea edo diskurtso baliagarri bat eraikitzea: "Informazioaren trailerrak zapalduriko katuak dirudite gaur egungo hainbat eta hainbat artikulu eta hitzaldik."
-herriek, nazioek- ez dute eskubiderik; ideologia bukatu dela esaten dute, merkatu librearena, liberalismoa eta ideologiaren bukaera bera ere ideologia bat ez balira bezala.
Analisi marxistara ohituta daudenentzat, esaten dugu: Hau nola sinetsi daiteke? Eta sinetsi daiteke dabilen ahots bakarra komunikabideetan sinetsi bezala dabilelako, eta orduan posmoderniak dakarren ideologien desegitearen teoria hori hainbeste zabaltzea esplikatu liteke bakarrik komunikabideetan lorito funtzioa betetzen duten asko daudelako. Niretzako, adibidez, momentu honetan euskal gatazkari dagokionez gatazkaren elementu indartsuenetariko bat komunikabideak eurak dira, salbuespen txiki-txiki batzuk ezik. Diskurtsoa artikulatzen da pentsamendu bakar horrek dioena errepikatzean, eta horren kontra badago beste diskurtso bat berdin artikulatuta: zuri-beltzeko diskurtso bat da. Horregatik esaten dut koloretako telebista asmatzeko beharrik ez zegoela errealitatea zuri-beltzean agertzeko. Bi alde enfrentamenduan zuri eta beltz ari direnean, benetan ñabarduren bidez bakarrik dago bat egitea, adostasunera ailegatzea, edo irtenbideak topatzea.
Poetika eta politika uztartzean datza, beraz.
"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.
Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]
EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]
Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.
Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]
Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.
Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.
Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.
Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]
96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.
Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]