"EUSKAL DEPARTAMENDUA EZ DA DESZENTRALIZAZIORAKO MOTOREA"

  • Baionako Jean Grenet auzapezarekin biltzean, datozen udal bozketaz jarduteko gogotsu aurkitzea espero genuen. Grenetek ez ditu herri bozkak gogoan, alta. BAM Aglomerazioko presidenteorde eta Erregioko kontseilari hau eguneroko zereginaz omen dago arduratua.

2007ko otsailaren 21ean
Baionako Herriko Etxeak eraikiko duen Zenith edo aretoaren inguruan eztabaida bat jalgi da BAM (Baiona-Angelu-Miarritze) Aglomerazioan. Zehaztuko al zeniguke zertan den proiektu hau?
BAM Aglomerazioaren handitasuna kontuan hartuta, kultur eta kongresu aretoen eremuan gabezia bat dugula ohartu gara. Alegia, 75.000 bizilagun dituen BAM Herrien Erkidegoak kultur azpiegitura sendoago bat merezi duelakoan gaude. Baionako antzokia zaharkitua da, ez da nahiko. Miarritzen badaude mistoak diren hiru antzoki edo kongresuetarako areto. Alta, ez dira aski egungo beharrei erantzuteko. Hartara, gure udaletxea egungo kultur beharretarako eraikin moderno bat hasia da lantzen. Eraiki nahi duguna ez da Zenith bat, kultur espresio ezberdinen garapenerako proiektu misto bat baizik. Kultur kontzeptu berri bat landu nahi dugu eta eliteko kultur eta herri kultur ekitaldiak bilduko dituen areto bat eraiki horretarako. Besteak beste, 2.300 eserleku eta 400 eserlekuko bi gela leudeke eraikinean, ekipamendu modernoena barne.

Bestalde, Baionako barnealdean eraikitzen ari zareten multizinemaren aurkakoak jalgi dira. Bere kutsu arrotza eta kokapenarengatik kexu nonbait. Zertan datza proiektu hau?
Beti daude, printzipio hutsez, kontra dauden sektoreak, multizinema hauek arrotz kutsua dutela diotenak, eta abar. Harritzen nauena hauxe da: Tarnoseko auzapez komunistak bere herrian multizinema bat eraiki duela eta Baionakoaren aurka manifestatu diren horietako asko ez direla haren aurka manifestatu. Beraz, nihaurek kritika hau erlatibizatuko nuke.
Lehenik eta behin, ni multizinemaren aldekoa naiz, zinetoki trazionalak ez bezala, ikusleei erosotasuna ekartzen dielako. Honen seinalea dugu zinera joaten ez zen jende asko zinera joaten hasia dela. Bigarrenik, hiriaren barnealdean dagoela? Eiki. Hiri barneko bizimoldea zailtasunean dago eta bertako bizitza suspertu nahi dugu. Baiona Tipian zabaldu den Megadenda ez da ustekabean egin, halabeharrez baizik. Multizinemak 600.000 ikusle ekarriko ditu urtean. Ibai ertzean dago, leku karismatiko eta enblematiko batean. Hirigune bereziak azter-tzen dituzten udaleko arkitekto guztiekin mintzatu gara eta proiektua Parisen aurkeztu. Ikuskapenaz arduratzen den ba-tzordearekin mintzatu gara. Betebeharreko baldintza guztiak bete dira eta baimen guztiak jaso ditugu aho batez. Gainera, inkesta publikoa egina da, baionesen % 83 alde paratu direlarik. Harriz, beiraz eta zurez egina izanen da eta 80 milioi libera (2.000 milioi pezeta) balioko du. Gainera, proiektu honekin batera 'Arte eta Entseguetarako' hiru gelako zinetoki bat eginen dugu Saint Esprit auzoan. Zinetoki honek 550 eserleku izanen ditu eta 13 milioi libera (325 milioi pezeta) balioko du. Zinearen espresio guztiek leku izanen dute Baionan.

Heldu den martxoan herri bozak burutuko dira. Zeintzuk dira auzapez gisara jarraitzeko dituzun aukerak? Zure programa egina al duzu?
Oraindik ez dut publiko egin nire berraurkezpena, eta ez dakit ere zeintzu diren nire aukerak. Hauteskundeak irabazteko udal taldearen lana da gehien kontatzen duena. Hortaz, lehenbizi legealdi honetako bilana egin behar dugu, eta horren araberako programa bat. Otsailaren bigarren hamabostaldira arte ez dut hauteskundeetaz mintzatu nahi. Udal kontseiluko kideekin hitz egina dut gai honetaz. Uneon, gure betebeharreri atxikitzeaz baino ez dugu pentsa-tzen, lan asko dugu egiteko eta ez dugu bozkei buruz hitz egiten denbora alferrik galdu nahi. Unea iritsita gure bilanaren berri emanen dut, zein izanen den hurrengo udal taldea eta gure programa aurkeztuko ere bai. Oposizioaren taldea bere programa aitzinatzea eta kanpainan egotea normala da, guk ez dugu bozken aurretiko sei hilabetetan horretan aritu nahi, guk udalaren kudeaketa ziurtatu behar dugu.

Beste gaietara etorriaz. Nola ikusten duzu zure eserlekutik Pays izendapena eta deszentralizazio gaia, oro har?
Pays izendapenak berea egin du. Honez gero ez da eraginkorra. Miarritzen erakundetzeari eta deszentralizatzeari buruz egin den bilera oso esanguratsua izan da. Hau da, deszentralizaziorako bidean Erregioaren egitura garrantzizkoa dela berretsi da, baita egitura honi erraztasunak eta eskuduntza gehiago eman beharra ikusi ere. Halaber, berretsi da ere, Aglomerazioak ekonomiaren garapenerako etorkizun handiko egiturak direla. Gainera, deszentralizazioaren bidean katebegi ahulena Departamendua dela aipatu da. Deszentralizazioaren testuinguruan erakunde bat mehatxatua bada, Departamenduarena dela baieztatu da. Uneon, Erregioaren eta Herrien Erkidegoen oinarrien gainean garatzen ari gara. Azken honek zeregin gero eta garrantzi-tsuagoak ditu Landak eskualdearekiko nahiz Gipuzkoarekiko garapen eta harremanetan; Iparraldeko barnealdearekiko garapenean eragina geroz eta handiago duelarik. Departamenduak, aldiz, ez du horretarako eskuduntzarik. Departamenduaren eskuduntzek ez dute eragina ekonomian, bere aurrekontuaren % 60 soziala da; kultura, kirola eta azpiegiturei zuzenduak besterik ez. Departamendua ez da deszentralizazioaren eta garapenaren bidean egungo motorea.

Baiona-Donostia Euro-hiria da Ipar eta Hegoaldearen arteko harremanak garatzeko proiektua. Nola ikusten duzu proiektu hau Hegoaldean gatazka berriz ere gogortu denean?
Indarkeriak arazoak sortarazten dizkigu guztioi, Ipar nahiz Hegoko euskaldunoi. Euro-hiria da egun bi aldeetako elkarlana bidera dezakeen instituzioa. Indarkeria tartekoa izanik ere proiektu honek segitzen du lanean. Ordea, proiektuak zehaztu eta burutzeko unean indarkeriak zailtasunak sortarazten ditu.
Hemengo populazioa oso hunkitua da bestaldean gertatzen denarekin, eta ez ditu ulertzen biolentzia erabiltzearen arrazoiak. Hego Euskal Herriak duen autonomia maila ezaguturik harritzen gara muturreko jokamolde bortitz horiekin, ez dugu ikusten indarkeriaren praktikak zer ekar dezakeen egungo harremanetarako. Europari buruz zabaldu beharrean Hegoaldea ixten ari da, berriz ere. Gure xedea Hegoaldea eta Iparraldea aldi berean garatzea bada, kezkatzeko modukoa da egungo egoera. Gainera, bestaldeko gure adiskideek bizia arriskuan dutela jakitean galdera asko egiten diogu gure buruari. Pena izugarria da. Are penagarriago zein herri zoragarria dugun eta berton bizitzeko dugun suertea ikusita. Batzuk euskal-espainolak eta besteak euskal-frantsesak izanagatik Iparra eta Hegoa elkarrekin gara dezakegu. Egungo muga birtualak eta biolentziak ez lukete proiektu komun bat garatzea oztopatu behar. Gauza asko dugu amankomunean egiteko eta indarkeriak zoritxarrez proiektu hau gibelarazten du.

Erregioaren bidea seinalatu duzu deszentralizazioa gauzatzeko molde egokiena. Zertan da 'Garapen Eskema'ren bidez osatu behar den Hizkuntz Kontseilua?
Kontratu-Plana gauzatzen ari gara eta kultur elkarteek ez dela aski kontsideratu dute. Beti da eskas. Baina, kasu, lehenago ez zen fitsik. Hautetsien Kontseiluan Kontratu-Planari buruzko hobekuntza bat aurkezteko eta eztabaidatzeko asmoa dugu. Ni adi eta biziki motibatuta nago. Euskal kulturaren aldeko herrien arteko sindikataren (SISCB) presidentea naiz. Kultura dioenak hizkuntza dio, beraz oso atal garran-tzitsua da. EKEk(Euskal Kultur Erakundea) zeregina funtsezkoa betetzen du egun, Hizkuntz Kontseilua ez baita eratu oraino. Uneon, erakunde honen esku dago afera, horretarako bitarteko bereziak eman baitzaizkio. Hizkuntz Kontseilua EKEtik beretik sor liteke, eta beharrezkoa bada, beste gisa batez ere bai. Bizkitartean, denbora galdu gabe, egitura eraginkor bat sortu behar dugu. Hortik jalgiko diren proposamenak eztabaida-tzen segitu behar dugu hautetsien artean, baita gaiari dagokion ministerioarekin.

Miarritzen izan zen estatuburuen goi-bileraren karietara izan istiluengatik kexu agertu zinen. Frantziako goi-instituzioetatik telefono dei baten falta ere aipatu zenuen. Igurikatzen zenuen deia jaso al duzu?
Eliseo egoitzatik telefono dei bat izan nuen azkenik. Jacques Chirac presidentearen idazkari batek deitu zidan Errepublikako presidentea oso atsekabetua zegoela gure hirian gertatu ziren istiluekin eta Baionari bere sustengua ekartzen ziola adieraziz. Baionan gertatutakoan mesprezatuak izan ginela uste dut, hala ere. Ministro batek telefono dei bat egitea, munta handiko izan gabe ere, onuragarria izan daiteke une batez.

Ezagunak dira Departamenduaren aferan Lionel Jospin lehen ministroarekin izaniko ezberdintasunak. Nola dago gaia?
Lionel Jospini orain bi urte luze gutun bat idatzi nion Departamenduari buruzko eztabaidaren -sobera luze iraun baitu- argudioak eta prozedurak gaizkoatuak zirela erranez. Lehen ministroa den aldetik jarrera bat har zezan eskatu nion: 'Edozein dela hartuko duzun erabakia errespetatu eta beteko dugu. Onerako izanen dela uste baitugu finean. Aitzitik, ez baduzu jarrera argia eta garbia hartzen, afera hau gaizkoatuko da', erran nion. Ez dut arraposturik ukan, ezta gutuna jaso izanaren erantzuna ere. Ez dut suerterik ministroekin. Lehen ministroaren aldetiko zartako bat jaso dugula uste dut. Beraz, Departamenduaren eztabaida surrealista iruditzen zait. Miarri-tzen erran den bezala, Departamenduen egitura kinkan badago, batzuk alferrikako eta berandu heldu den gerra batean sartu ote diren inpresioa dut. Nik bi galdera pausatzen ditut. Bat: baligarria al da Departamenduaren egitura? Une honetako beharrak ikusirik zalantzan jartzen dut. Bi: ni konbentzitua egon ez arren, eman dezagun onuragarria dela. Ordea, une hau aproposa al da Euskal Herrian bizi dugun egoera politiko nahasiarekin? Bada, ez! Alta, nik errespetatzen ditut baietz esaten dutenak.

Iparretarrak erakundeak bere ekintzak berrabiatu ditu. Zer irakurketa egiten duzu IKen itzuleraz?
Hegoaldean ETAk indarkeria berrabiatu duen unetik eta kontuan harturik ETAk eta IKek helburuak berberak dituztela -Euskal Herriko lurraldetasunaren batasuna eta independentzia- hemen ere espero genuen IKek Hegoaldeko abertzale erradikalek daramaten estrategia berberari jarraitzea. Nik nahiko nuke bestaldean bizi den egoera latza konpontzea. Baina, egiazki, ez dakit nola. Hegoaldeko indarkeria modu kutsagarri batez hona heda dadin posibilitateaz beldur gara. Espero dut ez diezaigula uki han bezala. Posibilitatea ez da guztiz baztertua eta zuhurrak izan behar dugu, ordea.

Azkenik, zein da zure iritzia Demoak taldearen ekintzez?
Ekintza hauek umorezkoak dira eskuarki. Talde honek darabilen izena harrigarria da, alta. Beren burua demokraten esklusibitatea hartzea gehiegizkoa iruditzen zait, lurralde demokratiko eta errepublikarra den batean bizi baikara. Demoak delako hauek molde ez biolentoen bidez aritzea estimagarria da hala ere. Biolentzia erabili gabe beren aldarrikapenak aditzera ematea ongi dago. Molde honetara, demokrazian bizi garela eta biolen-tziaren erabilpena onartezina dela erakusten baita aldi berean. Espresatu, manifestatu edo hitz egin ezin den lurralde batean bizi bagina, tira! Baina ez da hemengo kasua ez Hegoaldekoa. Ez gara Francoren garaian, inola ere. Han nahiz hemen eztabaida eta hauteskunde libreak daude. Hemen biolentziaren bidez bizikidetza hautsi eta gizartea bere aldera behartuta eraman nahi duena gutxiengo faxista bat da, eta ez demokrata.

JITEA ALDATU DUEN AUZAPEZA
Henry Grenet auzapez ohiaren semea da. Aita medikua izan zen eta bera ere bai. Politikaren harra daraman familia da Grenetarra alta. Lau urte joan dira azken aldiz elkarrizketatu genuenetik. 60 urte gaindituak ditu. Artean, Asanblea Nazionaleko diputatu aulkia galdu zuen sozialistekiko lehian. Euskal abertzaletasunarekiko mintza moldea aldatu duen politikaria iruditu zaigu Jean Grenet.


Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude