Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

ostirala 2024ko abenduaren 20an

Mikel Arana

"ESTATUTOA GARATUZ GERO, EGOERAK HOBERA EGINGO LUKE"

Federalismoa, autodeterminazioa, Izquierda Unida eta Ezker Batuaren egoeraz egin dugu berba EAEko Ezker Batuko bozeramailearekin. Gernikako Estatutoa bete behar den goi mailako lege bat dela dio eta horrek egungo egoera bideratzen lagunduko lukeela.

Xabier Letona Biteri

Jon Torner Zabala

2007ko otsailaren 21ean

Inprimatu

Gaspar Llamazaresen aldeko apustua egin zenuten EAEko Ezker Batukoek baina ozta-ozta atera zen. Estatuko IUk noraeza inpresioa ematen du, edo gutxienez irudi zatikatua eskaintzen du.

Ez dut uste hainbesterako denik. IU-EBrekin gertatzen da gauzak handitu egiten direla. PSOEk duela urte eta erdi egindako kongresuan, adibidez, lau hautagai zeuden eta ez zen halako zatiketa irudirik zabaltzen. Gure alderdi barruan badaude familia eta iritzi desberdinak, eta horiek gehiago biziagotzen dira kongresu garaian. Anguita hamar urte egon da koordinatzaile bezala eta, ohi denez, ordezkoa aukeratzeak zatiketak ekarri ditu. Orain kontua da ea Gaspar Llamazares eta Paco Frutos gai diren elkarrekin lan egiteko. Hasieran ez zirudien Frutos oso prest zegoenik, baina orain badirudi baietz. Nik uste dut azkenean gai izango direla elkarlanean aritzeko.

Kongresuan aipatu da hastapeneko IUren izpiritua berreskuratu behar dela, baina badirudi estatu mailan PCEren nagusitasuna garai batean baino handiagoa dela.

Ez, ez. Lehenik eta behin bi gauza argituko ditut. Kontseilu politikoa, exekutiba federala, bi zatitan banatzen da. Batetik Madrilen aukeratu genuen erdia dugu, eta bestetik federazio bakoitzean aukeratuko duguna. PCEri dagokionez, kanpotik beti ikusten da gauza txar bezala. Paco Frutos PCEko idazkari nagusia da, baina Llamazares ere PCEko idazkaria da Asturiasen; kontua da PCE alderdian daudenek nola ulertzen duten Ezker Batua. Nik uste dut hor badaudela bi proiektu. Batzuen ustez, IU mugimendu soziopolitikoa litzateke eta PCE horren barnean legoke; besteen ustez, PCE dago eta honen inguruan satelite bezala beste alderdi eta sentsibilitate batzuk. Llamazaresek irabazita hori aldatu egingo da, berak IU mugimendu soziopolitiko gisa ulertzen baitu. PCEk bigarren mailan geratzeko ahalegina egin behar du.

Hemen ere badituzue sektore kritikoak. Horiek ere PCEren barneko ikuspegi desberdinen ondorio dira?

Ez. Egia da EBren barnean badagoela gehiengo bat eta badagoela gehiengo honekin lan egiten saiatzen ez den gu-txiengo bat, hasieratik oposizio moduan jarri dena. Gai nazionalari eta bakegin-tzari dagokienez gainera, badira desberdintasun handiak. Batzuen ustez kontua federalagoa izan beharko litzateke, alderdi nazionalistekin hitz egin behar da eta soluzioa elkarrizketaren bitartez bakarrik dator. Besteek ez dute hori guztia hainbeste ulertzen, eta Konstituzioari eta Estatutoari heltzen diote. Llamazaresek ordezkatzen gaituela sentitzen dugu, beste sektore hori, aldiz, Frutosengandik gertuago dago.

EAEn hauteskundeak aurreratzeak zerbait konpon al dezake?

Guk beti esan dugu erantzukizun hori ez dela gurea, eta ez garela hasiko hauteskundeak aurreratzeko presioa egiten, baina gobernuaren alde ere ez garela jarriko. Hala ere, hauteskundeak aurreratzeak ez luke izugarrizko aldaketarik ekarriko, irtenbidea ez da hori. Bestalde, PPren hautagaia Major Oreja izanda eta berak Madrilen egiten duen politika Euskal Herrira ekarrita, arazoak okerrera egingo luke.

Orain, dena den zalantzan jarri da Mayor Oreja izango ote den...

Bera beti hor dabil, jolasean. Popularitatea gora doanean orduan baietz esaten du, eta pixka bat jaistean, ezetz. Abertzaleak gobernutik kanpo ikusi nahi dituzte eta hori lortzeko gai izango den pertsonarekin jokatuko dute. Bestetik, EAJk ere Lehendakaritzari gehiegi eusten dio. EH parlamentutik atera zenetik euren egoera oso txarra da, eta hauteskundeak ez aurreratzeak ahuldu egiten ditu. Baina hori beraien erantzukizuna da. Guri berdin zaigu hauteskundeak hurrengo astean edo urtebete barru izatea. Gure ildoak berdina izaten jarraituko du.

Azken hauteskundeen ostean zuen egitasmoak biztanlegoari helarazten ez zenutela asmatu esan zenuten.

Jendeak, orohar, badaki gatazkari dagokionez gure diskurtsoa zein den. Haustenkundeetan PPko eta EAJko hautagaiaren arteko plebiszito bat egingo da; beste diskurtso batekin hor erdian sartzea oso zaila da, baina guk hori lortu dugu. Jendeak badaki gu autodeterminazioaren alde gaudela eta gure estatu eredua federala dela. Arlo sozialari dagokionez, mundu guztiak daki gu 'gorriak' garela.

'Gorriak' horri helduz, EHren Batasuna prozesuko ponentzia batek, "Igitaia eta mailua" delakoak, zuen ezker eredua oportunista eta erreformista dela dio. Zer deritzozu?

Ez nago batere ados. Ez zait logikoa iruditzen progresismo konpetizio batean sartzea. EB ezker ikuspegi eta sentimendutik begiratuta oportunista eta erreformista dela esatea lekuz kanpo dago. Gertatzen dena da bakoitza bere botu bila dabilela. EHn ezkerrekoa eta abertzalea den jendea dago, baina aber-tzalea bakarrik dena ere bai, eta ezkerreko horiek abangoardia beraiek direla konbentzitu behar dituzte. EAJrekin egin zituzten azken aurrekontuek, ordea, hemen norbait erreformista baldin bada hori EH dela frogatzen dute.

Bakegintza dela eta, zeintzuk dira zure ustez gobernu berriak eman beharreko lehen pausoak?

Ahal izanez gero alderdi guztiak mahai baten inguruan jartzea. Oso argi dugu herri honek arazo bat duela, eta hori dela Eusko Jaurlaritza konpondu behar duen lehena. Hauteskundeak aurreratuz gero, PPren krispazioa pixka bat jaitsi liteke, PSOE PPren itzalpetik atera eta, agian, denon artean zerbait berria egin dezakegu. Lehenbizi arazo nazionala konpondu behar da, eta gero herria egin. Zentzu horretan ETAk bere erantzukizuna du, eta HBk berea.

Komunikabideek laguntzen al dute...

...PP laguntzen dute komunikabideek, eta asko gainera. Estatu mailan komunikabideen zeregina lotsagarria da. Azken inkestaren arabera, estatuan arazo nagusia terrorismoa zen. Hori komunikabideak astinduz lortzen da, ez da bat-bateko zerbait. ETAk astakeriak beti egin izan ditu, baina iritzi publikoak ez zuen hori hartzen estatuko arazo nagusitzat; orain bai. Komunikabideek lehenengo momentutik erabaki zuten Lizarrak abian jarritako bidea ez zela ona. RNE, Cope eta horrelako tertulia eta tertuliano horiena guztiz lo-tsagarria da. Pentsamendu bakarraren haritik ateratzen baldin bazara, bat-batean abertzale bihurtu zara, independentista, eta gainera biolentziazalea.

Zuen eta Nafarroako EBren artean bada harremanik, baina Nafarroako EBk zuengatik urrutiratzeko irudi bat agertzen du; ez dirudi zuekiko nahasterik nahi duenik.

Nafarroako EBk nafar sentimendua du eta ez euskal sentimendua. Nolabaiteko elkarlana badago, identitate kultural bat partekatzen dugula ulertzen baitute. Baina haientzat Nafarroa Nafarroa da eta EAE EAE.

Zuentzat ere bai.

Guretzat ere bai baina guk beraiek baino errazago onartuko genuke denak bat izatea. Nafarrek sarri sentitzen dute EAE kolonizatzera doala hara. Gu ez gaude ados beraiek egiten duten guztiarekin eta alderantziz ere ez. Dena den, harremana ona da.

Autodeterminazioari beste bultzada bat eman diozue kongresuan, eta gainera gaur egun dagoen giroan. Zein bitarteko jarri daiteke eskubidearen onarpenera iristeko?

Estatu federala da bidea. Independentistek aurrerapauso bat emango lukete, garrantzitsua gainera, soberania Euskal Herrian dagoela ulertuko litzatekeelako, eta Euskal Herria dela Madrili nolabaiteko eskumenak ematen dizkiona eta ez alderantziz. Bestetik, zentralistenek atzerapauso bat emango lukete, baina Estatua apurtu gabe. Guretzat autodeterminazioa eztabaidaezina da, herrien eskubidea da, nazioarte mailan onartua eta kito. Horretara heltzeko pausoa? Lehen pausoa izan beharko litzateke Estatutoa guztiz garatzea (estatutozaleek betetzen ez duten Estatuto bat baitago), Konstituzioa lege guztiekin betetzea, baita presoei dagokien legeetan ere. Hots, Estatuak bere legeak bete ditzala. Behin Estatutoa guztiz beteta egoera askoz hobetuko litzatekeela. Egoera horretan ETAk ulertuko luke gatazka konpontzeko borondaterik badagoela eta ez litzateke hainbeste itxiko. Gure estatu federala herrien atxikipen askearen estatu federala da. Gero erreferendum horretan gure aukera estatu federala da.

Estatutoa onartu eta 21 urtera, Estatutoa beteko dela pentsa-tzen duzu?

Ez da esperantza kontua, hor lege bat dago eta bete egin behar da. Lortuko den? Hori da zalantza. Argi dago konstituzionalistak ez direla hain kontituzionalista, Konstituzioa ez dute betetzen eta. Baina duela hiru urte esan izan baligute su-etenarena eta EH, EA eta EAJk gobernu akordio bat egingo zutela... bada, ez genuke sinetsiko

BOZERAMAILERIK GAZTEENA

Ordiziarra da baina Bilbon bizi da azken 10 urteetan. Bere karrera politikoa ez da txantxetakoa, 22 urterekin ekin zion Ezker Batuan eta 27 dituenean koalizioko bozeramaile izatera iritsi da EAEn. Bizkaiko finantza ardura izan zuen aurretik eta EAEko finantz ardura ondoren. Zuzenbidean lizentziatua bada ere, legeena ez da bere mundua eta Internet kontsultorio bat abiarazi du.

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Preso siriarra askatzen duten CNNren bideoa: iruzur salaketak

Xabier Letona Biteri

Eraso faxista Irungo Lakaxita Gaztetxearen aurka

Gedar

Mezu kristaurik gabeko Gabon kantak, ikastetxe ugariren aukera

Mikel Garcia Idiakez

Efemeridea: Carrero Blanco hil zuen ETAk Madrilen, Franco diktadorea ordezka zezakeen pertsona bakarra

ARGIA

Mila euroko soldata artistentzat

Onintza Irureta Azkune

Azkenak

2024-12-20 | Itsaso Zubiria Etxeberria

Lau egun eta istant bat

2024-12-20 | Xabier Letona Biteri

Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian

Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.

2024-12-20 | Alfons Pérez | Climática

Urtebete baino gehiago greban, Elon Musken enpresaren aurka

“Teslak ez du nahi langileek iritzia emateko eskubidea izaterik”

Teslaren aurkako lehen greba –eta bakarra– da munduan, Suedian 2023ko urritik aurrera egiten ari direna. Duela mende batetik hona Suedian egindako grebarik luzeena bihurtu da. IF Metall sindikatua bultzatu du protesta, Elon Musken autogintza enpresak hitzarmen... [+]

2024-12-20 | Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Politono bat entzun nahi?

PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024

--------------------------------------------------

Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]

2024-12-20 | Xalba Ramirez

Xabier Badiolaren gitarra: zaharra zena, berri

Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023

-------------------------------------------------

Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]

2024-12-20 | Ainhoa Mariezkurrena Etxabe

Globo morean

Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.

------------------------------------------------------

Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]

2024-12-20 | Adur Larrea

Olentzeroren magia

2024-12-20

Zure herriko Baltasarrek ere ‘blackface’ egiten du?

2024-12-20 | Nekane Txapartegi

Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat

Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]

2024-12-20 | Hiruki Larroxa

Irribarre egin, murtxikatu eta isildu

Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]

2024-12-20 | Sonia González

DSBEren ‘humilladeroa’

Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]

2024-12-20 | Asier Blas Mendoza

Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]

2024-12-20 | Urko Apaolaza Avila

“Jadanik ez gara zuen tximinoak”

Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]

2024-12-20 | Urko Apaolaza Avila

Kongo eta kobaltoa

Zertarako gaude prest konektatuta jarraitzeko?

Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]

2024-12-20 | Maddi Sarasua Laskarai

Peio Berterretxe

“Tresna sozial izatetik, produktu kultural izatera pasatu dira plaza antzerkiak”

Master Amaierako lan sendoa aurkeztu berri du Peio Berterretxek. Urte luzetan antzerkian ikasia eta aritua, plaza antzerkien jatorriaz eta gaur egun dituzten funtzioez aritu gara harekin, Lekorneko Kabalkadan oinarrituta egin duen ikerketaren aitzakian.

Eguneraketa berriak daude