Oso itxaropentsu ageri zen ZERUKO ARGIA 401. zenbakian. Batetik, "Euskaltzaindia Zuberoan" bildua zen, eta nahiz Matalasen herriko "benetako eskualdun" fier haien garaiko egoera ez izan pozez saltoka hastekoa, egun hartan bederen bozkarioa zabaldu zuten beraienganaino hurbildutako beste euskaldunen artean. Horrela zioen On Nemesio Etxanizek behintzat: "Mendebal aldeko euskaldunontzat, Zuberoa ames-leku biurtu da". Baina etxeko kontu horiez aparte, bazuen aldizkariak alai egoteko arrazoirik, "Indiako maraja-en bukaera", pentsa!

Hainbeste kasta, leinu, arraza eta batek daki zer dagoen India handian, bere biztanlegotik milioika pertsona mixeri gorrira zigortuak dauzkan estatu erraldoian, antza denez 279 maharaja" ere baziren -eta beldur naiz ez ote diren gaur ere han izango, patxada ederrean biziz, beraiek ez bada beren ondorengoak-. Baina, tira! Maharaja delako hauen eskubide eta indarrak "Europako zenbait erregerenak baiño aundiagoak ziran", aldizkariak zioenez. Halaz guztiz, gutxitzen hasiak ziren, kopuruari dagokionean behintzat, zeren beste garai batzuetan, "England-eko Victory erregiñaren denboretan" kasu, "benetako jaungoiko txiki"en gisara bizi ziren "500 maraja" ba omen zen. Mesedetxoren bat edo beste egingo zioten andre Victory-ri "Koroaren bitxia" berea izaten jarrai zezan, eta Ingalaterrako erregina esker onekoa izaki...
1949an, Indiak bere independentzia lortu zuenean, maharajak ez ziren ahatik desagertu, aipatu 279 horiek ez, behintzat. Urteak joan, urteak etorri, han jarraitu zuten beren pribilejio guztiekin, harik eta 1970eko "irailaren azkeneko egunetan, Indira Gandhi Lehendakariak, Nehru aundiaren alaba danak, erabaki zorrotza artu zuan" arte. Zein erabaki? Bada, "bat batean, Indian orain arte pribilejioz beteta bizi izandu diran 279 marajak, beste edozein erriko-seme bezala begiratuak izango dirala Gobernuarengandik". Eta hori eginez, Z. ARGIArentzat, "Indira Gandhik bere Erria justiziaruntz eramateko asmoa agertzen du, eta Indiako aro berezi bati bukaera ematen dio". Ai, ene! Hala izan balitz...!

Gose denak, ogia amets... Txiroa, berriz, etorkizunaren itxaropen handikoa omen da... Garaiko giroari amore eman beharrean, gogor egin nahi ziotenen artean, askatasun ametsen lilura piztea ulergarria da. Alegia esperantzari leihoren bat ireki nahi izatea, aspaldiko kantuak zioen bezala. Gero gerokoak! Hori guztia lantxo hau izenpetzen duenaren interpretazioa baino ez da, jakina, besterik ere izan zitekeen arren: idazten zuena bere uste sendoa azaltzen saiatzen zen, eta kitto. Indira Gandhi eta bere herriko maharaja delakoen arteko afera horretan ziur horrela izan zela. Eta nago antzeko zerbait ez ote zen gertatu zur eta lur utzi nauen Felix Urdanpilletaren pasarte batekin. Aipatu Urdanpilletak "Euskalerritik begira" sailerako "Zertarako Konkordato apaiñak?" idatzi zuen (ikus Hemeroteka). Progresistatzat jo daiteke artikulua, baina hasi eta berehala egiten zuen baieztapen bat marka horretatik kanpo gelditzen dela iruditzen zait. Hau da, Francoren gobernuak eta Vaticanoak 1953an izenpetu zuten Konkordatuaz ari zela, hau adierazten zuenean: "Garai hartan, hamaika kristau amets-gozoetan asebeteta ikusi genuen". Horrela izango zen, berak hala bazioen, baina ez ote ziren gehiago izango, kristauak izanda ere, izenpetze hura goibeltasunez hartu zutenak? Izan ere, delako Konkordatu horrekin, Vaticanoko Estatuak (alegia Eliza katolikoak) Franco eta bereen agintaritza aintzatetsi zuen... Beste arazo bat: "amets-gozoetan asebeteta" ikusitako "kristau" horiek nahita ez katolikoak izan beharko zirela, protestante, ortodoxo eta beste kristau guztiak ez baitut uste oso pozarren izango zirenik, beren sinesmenen debekua tinkatu besterik egiten ez zuen agiriarekin. Gogora dezagun Francoren agindupean katoliko-apostoliko-erromatarra baino ezin zitekeela izan hiritarra, eta beraz, aipatu "beste kristau"ak, ateoak bezain gaizki ikusiak ez dut esango, baina hortxe-hortxe zeudela... Diodana oso eztabaidagarria dela? Konforme.