URRATSAK BILBORA BIDEAN
- Bizkaiko Bertsolari Txapelketa final aurreen atarian da. Urte erditik gorako ibilaldia, finen ibili diren hamazortziekin gelditzear da. Zortzi finalisten artean jokatuko da gero txapela Bilbon. Berrikuntzaz jositako edizio honek baditu jada gogoan hartzeko emaitza positiboak.
Baina bertsolarien gaztetasunarekin batera, kantuan dihardutenen ingurua ere zabaldu eta gaztetu beharraz hausnartu du Bizkaiko Bertsozale Elkarteak. Antolatzaileak, epaileak, gai-jartzaileak... lan garrantzitsua egin dute aurten, bertsozalerik ezean, bertsolari asko egoteak gutxi balio baitu.
Bertsolarien artean ez eze, epaileek ere esana zeukaten bazela erreleborako sasoia. Bizkaiko bertsolari gazteen artean BBKk eskualdekako taldeekin antolatzen duen txapelketaren esperientzia hor zegoen, eta aurten Bizkaikora ekarri dute. "Epaileak eskualdetako txapelketen aurretik bildu izan ziren irizpideak eta komentatzeko, eta gero beste birritan batu dira" diosku Jose Luis Basterretxea "Altzalei"k, antolatzaileetako batek. Luis Baraiazarrak, Joseba Santxok, Mirari Azulak, Josu Telleriak eta Josu Arroiok epaitzen dituzte aurten bertsoak, Trino Azkoitia ordezko dela. Beraz, epaileen artean ere erreleborako bidea zabaldu da, behar-beharrezko zen unean gainera. Zenbaitzuek esana zeukaten, eta bada ia-ia semearen bertsoak epaitzea egokitu zaionik ere, Abel Muniategiren kasuan.
Aurkezle taldekoak maiatzetik gaiak batzen dabiltza, orduan eskualdeetako txapelketetarako eta orain astean birritan batzen dira saio bezperan. Finalaurreko gaiak prest dituzte jadanik eta finalekoak ere hortxe-hortxe izango dira. Aurten, Bernardo Mandalunizekin batera Josu Goikoetxea, Asier Ibaibarriaga, Xiomara Gezuraga, Zuriñe Iarritu eta Leire Aurrekoetxea dabiltza gaiak aukeratzen eta prestatzen.
Iratxe Ibarra, Juanjo Respaldiza, Haritz Lopategi eta Unai Iturriaga izan dira lehen lau saiootako irabazleak, eta beraz, artez eskuratu dute final aurreko txartela. Hiru orain urte biko finalean arituak dira, eta Respaldizari dagokionez, aurreko txapelketa gehienetan egon da, aurrekoan kale eginda aurten eskualdeetako saioetatik hasi behar izan badu ere.
Ezuste handirik gabe doan txapelketa da oraingoz beraz, baina zelanbait balio badu, badago datu adierazgarririk: final aurrekoetara jotzeko behar den puntu kopurua -hau da, kanporaketetatik aurrera egin zutenetatik nork izan zuen puntu gutxien- aurten nabarmen handiagoa izango da. Azpimarratzekoa baita txapelketa honetan batez beste bertsolariak lortzen ari diren puntuak gehiago direla.
Azpimarratzekoa da gainera, Bizkaira mugatu dela txapelketa, sarea egiteko eremua txikiagoa eginez -baina halaber zabalagoa eskualdeei esker-. Izan ere, iaztik arabarrek euren txapelketa antolatzeari ekin diote, eta ondorioz 1998a arte mendebaldeko Euskal Herria ordezkatzen zuen Bizkai-Arabako txapelketaren lekuan herrialde bakoitzak berea dauka orain. Datorren urte hasieran egingo dute Arabako Txapelketa, eta udagoienean ospatuko den Euskal Herriko Txapelketarako ordezkariak handik irtengo dira.
60ko hamarkadan landutako sistema hartu dute aurten bizkaitarrek, bertso-eskoletatik azken urteetan etorri den erronkari aurre egiteko. 1998an bina sailkapen saio egin zituzten, baina handik ikasitakotik sei eskualdetan banatu da aurten Bizkaia, Ibaizabaletik ekialderako lurralde osoa, hain zuzen ere. Bertso-eskola eta herrietako jendea mugiarazi du horrek eta bertsolariak hurbilekoak izanda lehia ere piztu du.
Eskualdeetako txapeldunek artez lortu zuten udaberrian Bizkaikoan kantatzeko txartela. Baina puntuen arabera ere kantatzerik bazeukaten batzuek ez dute gura izan. Txapelketa diseinatzerakoan beren-beregi banatutako lehiaketa bezala aipatu ziren, batak bestearengan eragina zeukana -sailkatzeko- baina ez derrigorrez betetzekoa. Horri esker Bizkaikoan kantatzeko asmorik ez zeukaten zenbaitzuek izena eman zuten, eskualdeko giroan kantatzea desberdina baita. Aurkako kasua ere izan da noski, hau da, aurreko finalistek ere bazeukaten eskualdekoetan parte hartzerik, baina txartela ziurra izanda, bakar batek ere ez zuen izena eman.
Azken txanpan sartuta, milurteko azken txapelketak saio interesgarriak izango ditu datozen asteotan. Aurretiaz esaterik ez dagoen arren, kanporaketetako mailari erreparatuta, ia ziurra da bertso onik entzungo dela oraindik ere, eta areago, bertso-eskoletatik datozen ale berriek gogor egiten dutenez, txapelerako bidea ondo marraztu dela, norbere herriko saioetatik hasi eta Bizkaiko hiriburuko Euskalduna Jauregi dotoreraino.
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Maia herriarentzat kontzeptu garrantzitsua da Utz K’aslemal delakoa: “osotasunean bizitzea” izan liteke horren itzulpen bat. Kosmobisio horretatik mintzo da Milvian Aspuac ehule eta buruzagia. Urrian Euskal Herrian izan zen, eta bere komunitateko emakumeek egin... [+]
Frantziako eta Espainiako konstituzioek eta legediak euskaldunon eskubideak baztertzen dituzte. Kulturak folklorizatu eta turismo eta kontsumorako apaingarri bilakatzen ditu neoliberalismoak. Indarrean ditugun askotariko hezkuntza sistemek ez dute ikasleak osotasunez... [+]
Beharbada gizakion ahultasunetariko bat gehiengoari entzuteko eta kasu egiteko dugun joera da. Ziur gure espeziearen garapenaren ezaugarri garrantzitsua izan dela, eta beharrezkoa biziraupenerako. Baina digitalizazioarekin, dugun ezaugarri horrek zaurgarriagoak bilakatu... [+]
Bileretan denetarik elkartzen gara, eta bilerek berek nolakotzen gaituzte unean, bakoitzak bere rola izaten baitu, bere boteretxoa (edo haren falta), adina, bizitzako momentua. Baina beti-beti daude isiltzen direnak. Letek kantatzen zigun handitzean ikasiko genuela isilik... [+]
