Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko uztailaren 20an
"EZ DUGU ORAINDIK EUSKAL HERRIAREN EPOPEIA KONTATU"
- Gerra ikusi duten begiek nola sinetsi egoera txarrean gaudenik? Aldea baitago: ume-mukizuon begitan herri hau "beti" egon da; historia bizi duenak lorpen gisa apreziatzen daki. Ondo eginak gogoan hartu behar baitira, gaizki eginak ahaztu gabe: alderdikeriak utzita, bakoitzari berea, aizu. Soldadutxoen kolekzionista, elkarrizketa estrategia onak ditu frentekoari berunezko suertatu gabe arinkerietaraino ez erortzeko.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Antonio Maria Labaien idazlearen semea zara. Etxetik dakartzu abertzaletasun eta ilustrazioa. Nola oroitzen duzu Tolosan bizitako haurtzaroa?
Zuk ere jo izan al duzu musika tresnarik?
Umetan Iparraldera joan zineten.
Etxean asko ikusi eta ikasi duzu.
Gerra bat ez da gutxi...
Saratik bueltan, nola aurkitu zenuen Tolosa?
Nolakoa zen Frantzian Hezkuntza?
Orain nola ikusten duzu Sara?
Abertzaletasuna Hegoaldeko kontua al da orduan?
Orduan, Iparraldean nolatan ez da indartu abertzaletasunik?
Nafarroa nola dago?
Zazpiak bat izateko aukerarik ikusten duzu?
Kultur sailburu ere izan zinen trantsizio garaian...
helburu zenituen kulturan?
Zer iritzi duzu zure atzetik etorri diren Kultur sailburuez?
Lehendakariak halako eragina al du, bada?
Donostiako alkate egin zinenean, zer hirirekin amesten zenuen?
Zer iruditzen zaizu Baiona-Donostia Euro-Hiria?
Nola bizi duzu Lizarra-Garaziren porrota?
Baina gizarteak behintzat desilusio hori bizi du.
Zein da Lizarra-Garaziren hurrengo pausoa?
Zein da hurrengo belaunaldien lana?
Zer iruditzen zaizu elizak politikan duen parte hartzea?
99an "Euskaldunon Egunkaria"ko elkarrizketa batean esan zenuen laugarren Gerra Karlista zetorrela...
Nola egin behar da egun gerra?
Zer hutsune ditugu kulturan?
Arma fabrika batean egiten duzu lan. Eta egungo armak ez direla fusilak diozu?
Ni herriko lehen ikastolara joaten nintzen, Laskurainera. Bi ikastola zeuden garai hartan Tolosan. Herriko familia abertzaleek altxa zituzten. Garai hartan gainera, nire aita zen herriko alkate.
Etxean aitak bibolina jotzen zuen, eta amak pianoa. Egunero egiten zuten beren musika ordutxoa. Tolosan ere handia izan da musikarekiko zaletasuna: Santa Maria elizan igandetako meza nagusian orkestra izaten zen eta bertan aitak jotzen zuen.
Etxean aitak bibolina jotzen zuen, eta amak pianoa. Egunero egiten zuten beren musika ordutxoa. Tolosan ere handia izan da musikarekiko zaletasuna: Santa Maria elizan igandetako meza nagusian orkestra izaten zen eta bertan aitak jotzen zuen.
Zuk ere jo izan al duzu musika tresnarik?
Flauta jotzen hasi nintzen; Donostiako Kontserbatorioan Don Primitivo Azpiazurekin. Suspenditu egin nuen, zaletasuna bai baina talentua falta!
Umetan Iparraldera joan zineten.
Gu gara benetako gerrako haurrak, eta hori esperientzia txarra da. 8 urterekin alde egin genuen, aurrena Ziburura, eta gero handik Sarara. Sara garai hartan hemengo edozein herri bezalakoa zen. Baserritarrak ziren, zeharo herri euskalduna; pentsa, ni garai hartan Sarako eskolara joan nintzen eta ez nuen frantsesik ikasi! Ikasi nuen "La Marsellesa" baina zer kantatzen nuen ez nekiela. Beti egoten ginen zigortuak, beti euskaraz hitz egiten genuelako.
Etxean asko ikusi eta ikasi duzu.
Saran gurekin bizi zen Elbira Zipitria, andereño famatua. Etxe hartan bazen ikastola bat, baina zoritxarrez ni izan nintzen ikasle bakarra, eta hori ez da broma.
Gerrak aldatu zigun bizimodua: zortzi urterekin jakiten duzu aitaren lagun mina, Aitzol apaiza, fusilatu egin dutela. Hain justu, Bilbora ateratzeko bezperan, gure etxean egon zen txokolatea hartzen. Eta horrek nolabait markatzen zaitu.
Gerrak aldatu zigun bizimodua: zortzi urterekin jakiten duzu aitaren lagun mina, Aitzol apaiza, fusilatu egin dutela. Hain justu, Bilbora ateratzeko bezperan, gure etxean egon zen txokolatea hartzen. Eta horrek nolabait markatzen zaitu.
Gerra bat ez da gutxi...
Pentsa zer diren bi: gero Mundu Gerra ezagutu nuen. Gogoratzen naiz nola arratsalde batean hasi ziren su kanpaiak jotzen, eta nola baserri bateko andrea hasi zen negarrez, "gerra berriro"! Jende asko hil zen Saran Lehenengo Mundu Gerran, akaso 80 mutil, frontera joanak; eta jendeak ez zeukan gerrarako gogorik.
Saratik bueltan, nola aurkitu zenuen Tolosa?
Sara berezia izan zen: hemengo jende asko zegoen han, eta nik uste hemengo jendeak dominatu zuela hango giroa. Eresoinka taldea, adibidez, Saran sortu zen. Baina noski, giro liberala bizi zen. Hegoaldera etortzean bizi izan nuen giro aldaketa benetan latza izan zen: nire gurasoak beste aldean gelditu eta ni osaba batzuen etxera etorri nintzen, batxilerra ikastera, hango ikasketak ez baitzizkidaten onartu. Jesuitetan sartu ninduten, eta hura beste giro bat zen: frankisten nazionalismo giro estua, eta oso politizatua. Nire bizitzako urterik tristeenak horiexek izan ziren: 44, 45, 46, trantsizio hori.
Nolakoa zen Frantzian Hezkuntza?
Frantzian irakasleak profesionalki oso onak ziren, hemengoak baino hobeak. Baina bestela, hezkuntza frantzes hura ere oso politizatua zen: "La France!" eta historiari ematen zioten interpretazioa: erdi erdian dagoela Frantzia eta gero apur batzuek bere inguruan. Giroa ere tristea zen, frantziarrek desastre bat izan zuten urte haietan: Petainen erregimena (nik ezagutu nuen eta ez zen gauzarik ederrena). Humilazioa izan zen frantziarrentzat. Oraindik ez dute gainditu gainera, eta ez dute aztertu, ahaztu bakarrik egin nahi dute.
Orain nola ikusten duzu Sara?
Iparraldean gertatu dena da euskotar jendea gutxiengoa dela, kanpotar asko etorri delako bertara bizitzera. Joan zaitez Miarritzera: denak Paristik etorritako jubilatuak dira eta! Hala ere Saran bertako jende gehiena euskalduna dela esango nuke. Horrek ez du esan nahi jendea abertzalea denik. Eta ez dut uste umetan ezagutu nuenean ere oso abertzale zenik. Euskaraz hitz eginagatik erakutsi zaien historiaren eta biziaren interpretazioa daukate oraindik.
Abertzaletasuna Hegoaldeko kontua al da orduan?
Iparraldean sortu zen nolabaiteko abertzaletasuna, XIX. mendean Sabino Arana eta horiek baino lehenago: hori gutxi aipatu izan da hemen, baina lehenengo abertzalea ziur aski izango zen Dominic Garat, donibane-lohizundarra, iraultzan eta konbentzioan egon zena, erregeari burua mozteko bere botua eman zuena; eta horrek izango zuen ziurrenik lehen proiektu politiko bat Euskal Herria osatzeko Iparralde eta Hegoaldearekin. Han izan zen intelektualen mugimendu bat.
Orduan, Iparraldean nolatan ez da indartu abertzaletasunik?
Nik uste, eta ez da mespretxua, abertzaletasuna sortzeko gizarte industrial bat behar dela, eta gizarte unibertsitari bat dela kabia. Baserritarrak kontserbadoreak gara, bizitzea zaila delako baserrian, eta gosearen arriskua bereziki garai hartan atarian zegoelako. Ez da erraza baserritarra mugitzea. Eta Hegoaldean abertzaletasuna sortu bazen, neurri handi batean herrietan indar hartu zuelako da: abokatu artean, mediku artean sortu zelako abertzaletasuna, eta horiek tira zuten beste jendea. Baina Saran mediku eta abokatuak abertzaletasunaren aurkakoak ziren. Mugimendua alderantziz zegoen.
Gaur egun pittinka-pittinka beraien kontzientzia ari dira hartzen, hor dabiltza departamendua behar dutela: ofizialki ez dago Euskal Herririk Frantziako errepublikan, ez dute izaerarik, ez dira ezer. Egoera penagarria da, tragikoa.
Gaur egun pittinka-pittinka beraien kontzientzia ari dira hartzen, hor dabiltza departamendua behar dutela: ofizialki ez dago Euskal Herririk Frantziako errepublikan, ez dute izaerarik, ez dira ezer. Egoera penagarria da, tragikoa.
Nafarroa nola dago?
Nafarroa garapenean dago. Errepidean zoazela "Navarra, Comunidad Foral" kartela ikustean, esaten duzu: "Ene, zuek egin duzue beherakada"! Nafarroa erresuma bat zen, estatu bat, besteok ez ginena. Nik beti pentsatzen dut Nafarroako erreginak bibliaren itzulpena ordaindu zuenean, harek buruan izango zuela Euskal Herrian batasun bat lortzea. Erlijioan zatiketa bat lortu balitz , izugarria litzateke gero! Horrek izugarrizko ondorioak izango zituen istorian.
Oso gaizki ikusia egon da "navarrismo" deitzen dena, baina nik uste ona dela, hasiera bat delako. Nafarroak ez badu kontzientzia hartzen zer den, zer izan den eta zer izan behar duen... "navarrismo"tik hasi behar dugu. Baliteke Euskal Herriaren nukleoa Nafarroa izatea, baina hori nafarrek lortu behar dute.
Oso gaizki ikusia egon da "navarrismo" deitzen dena, baina nik uste ona dela, hasiera bat delako. Nafarroak ez badu kontzientzia hartzen zer den, zer izan den eta zer izan behar duen... "navarrismo"tik hasi behar dugu. Baliteke Euskal Herriaren nukleoa Nafarroa izatea, baina hori nafarrek lortu behar dute.
Zazpiak bat izateko aukerarik ikusten duzu?
Aizu, historian dena da posible, eta herri batean zer esanik ez. UPNrekin beti izan dira harremanak zailak, baina UPN ere eroriko da. Loturak apalki eginez hasi behar da, eta historia errespetatuz; gure historiarekin bizi behar dugu. Eta guk historian Nafarroarekin izan dugun harremana beti izan da gerra. Aspaldi zatitu ginen Nafarroarekin, 1200ean edo, Gipuzkoa, Araba eta Bizkaia Gaztelarekin joan zirenean. Diru interesak zeudelako, noski.
Kultur sailburu ere izan zinen trantsizio garaian...
Gobernua sortu zenean ilusio eta fede garaia zen, eta horrek ematen du edozer egiteko indarra. Gu zuzen zuzenean gerratik gentozen, eta gerran Eusko Jaurlaritza eta Eusko Gudarostea izan ziren. Egiazko gobernu bat zen, ejerzito eta guzti, edozein nazioren bizkar hezurra ezpata baita. Horrek ematen zigun legitimotasuna. Gu ginen Jose Antonio Agirreren Jaurlaritzaren hurrengo, eta guretzat ohore handi bat izan zen. Hori zen espiritua.
Gaur egun hori galdu da, "ardanzismoa" pasa da eta abertzaletasuna anemiak jota geratu da. Ea astintzen dugun piska bat!
Gaur egun hori galdu da, "ardanzismoa" pasa da eta abertzaletasuna anemiak jota geratu da. Ea astintzen dugun piska bat!
helburu zenituen kulturan?
Komunikabideak ziren kultura. Orkestra, HABE, antzerki eskola... gauza asko egin ziren, baina telebista eta irratia ziren helburu nagusi. Legedia ARGIAren neurrira egin genuen, berak jaso zituen lehen dirulaguntzak. Euskadi Irratia eta ETB1 sortu genuen. ETB2 sortzean ni kanpo nengoen, eta ez dut sinisten ETB2n. Pentsatzen genuen euskara normalizatzeko bide egokiena telebista euskaldun bat zela. 20 urte pasa dira, eta hala izan da. Telebistaren bidez normalizatu da euskara. Gaur egun zer euskara mintzatzen da? Telebistak mintzatzen duena. Egin sugezar erraldoi bat, eta Joxemari mozkorrak hitzegiten duena, hori inposatu da azkenean. Horretarako egin zen.
Zer iritzi duzu zure atzetik etorri diren Kultur sailburuez?
Bandresek giro ona izan zuen, hura ez baitzen inorekin haserretzen. Arregik akats bat izan zuen: Ezker Abertzalearen aurkako fanatismoa. Denekin zituen arazoak: ARGIArekin, AEKrekin... gizonak ez zuen ikusi nahi izan gobernua, abertzale guztien gobernua dela (eta besteena ere bai noski, zergak ordaintzen dituzten neurrian). Gobernuan jada ez zara alderdi batekoa, nazioa zara, eta denok gara nazio.
Mari Karmen Garmendia izan da Ardanzaren garaiko sailburua: nik badakit zer pentsatzen duen Mari Karmen Garmendiak, baina Mari Karmenek ere bazekien zer pentsatzen zuen Ardanzak. Eta gobernua fosildu egin zen.
Mari Karmen Garmendia izan da Ardanzaren garaiko sailburua: nik badakit zer pentsatzen duen Mari Karmen Garmendiak, baina Mari Karmenek ere bazekien zer pentsatzen zuen Ardanzak. Eta gobernua fosildu egin zen.
Lehendakariak halako eragina al du, bada?
Gobernuan bakoitzak egiten du: ahal duena, eta lehendakariak egiten uzten diona. Garaikoetxea izan zen hemen egon den onena, benetako lehendakaria. Joxe Antonio Agirreren irudikoa, hitzeko gizona, nafar-kozkorra, abertzalea... ETB martxan jartzeko ilegaltasun denak egin genituen, baina bere babesarekin. Kultura eta Hezkuntzako diru partidak ez ziren eztabaidatzen, onartzen ziren behar beharrezkoak zirelako, gure ezpata zelako hura.
Gero, Ardanzarekin hasi ziren murrizketak, exkaxiak, eta xuhurtasunak eta mixeriak. Pertsona bezala errespetu osoa diot, baina lehendakari gisa ez zait batere gustatzen. Fede galtzea, indar galtzea izan da. Nik uste Ibarretxek berriro kemena emango diola hemengo mugimendu abertzaleari.
Gero, Ardanzarekin hasi ziren murrizketak, exkaxiak, eta xuhurtasunak eta mixeriak. Pertsona bezala errespetu osoa diot, baina lehendakari gisa ez zait batere gustatzen. Fede galtzea, indar galtzea izan da. Nik uste Ibarretxek berriro kemena emango diola hemengo mugimendu abertzaleari.
Donostiako alkate egin zinenean, zer hirirekin amesten zenuen?
Nik betiko Donostia nahi nuen, zerbitzuzko herri bat. Hau ez da hiri industrial bat, Donostiak bere xarma saltzen du, bere azpiegitura berezia: horregatik erosi genuen guk Maria Cristina Hotela eta berritu. Sekulako istilua ekarri zuen, baina gaur inork ez du eztabaidatzen Maria Cristinari buruz. Maria Cristinarik gabe ez legoke Zinemaldirik. Kursaala ere hor dago, eta nik erosi nuen terrenoa, gaur dena egin ahal izateko. Eta futbol estadioa egin zen. Donostiak Euskal Herriaren ataria izan behar du, Euskal Herriaren zerbitzu hiri nagusia, eta ez kulturaren hiriburua, esaten den bezala. Kulturak ez du hiribururik. Kultura ez dira Txillidaren burdinak bakarrik, kultura denok egiten dugu. Eta Kultur sailburuak dirua ematen du, besterik ez. Administrazioak ez du kulturarik sortzen, egitekotan subentzioaren kultura sortzen du.
Zer iruditzen zaizu Baiona-Donostia Euro-Hiria?
Proiektu handi horiek gustatzen zaizkit, hori da Euskal Herria eraikitzeko bidea, eta askotan ideia bakarrak bihurtzen du kontzeptua errealitate: Baiona-Donostia proiektu batean batzen badira, Euskal Herria errealitate bat da.
Nola bizi duzu Lizarra-Garaziren porrota?
Etsaiaren eraso mediatikoak Lizarra porrot bihurtu nahi du. Lizarra-Garaziko gauzarik garrantzitsuena ez da paktua izan, kontzeptua izan da. Lizarrak bi gauza esaten zituen: batetik, etsaien aurka egiteko armak behar ditugu, baina pistolek ez dute balio. Eta bigarrena, horko esparru naturala Euskal Herri osoa da. Lizarra ez da porrota izan, ideia bat baizik: hor joan da Euskal Herriaren kontzeptua definitzen, ente politiko bezala. Orain, kontzeptu horiek nola instrumentalizatzen dituzun, nola bihurtzen dituzun errealitate, ETAk alde egin duela... Beste kontu bat da. Gestioa ez da ona izan. Porrota ez da izan ideietan, gestioan baizik.
Baina gizarteak behintzat desilusio hori bizi du.
Denok ikusten dugu eszeptizismo piska bat, ez da asko sinisten politikariengan. Euskaldunok beti izan dugu arazo bat, ez dugula estatu zentzurik izan, alderdi zentzua bai. Edozein alderdikeria egiteko gai gara. "Egibarrek hau esan du, Arnaldok bestea..." betiko istiluaz jendea aspertzen ari da. Alderdietan lau aparatuk agintzen dute, baina horrek ez du esan nahi jendea ados dagoenik aparatu horiek esaten dutenarekin. Kaleko jendea da mugitu behar dena.
Zein da Lizarra-Garaziren hurrengo pausoa?
Ez dugu asmatu gestioan, baina ideia horri eutsi egin behar zaio. Lizarrako kontzeptuak, gutxienez, Espainiako Konstituzioa aldatzea eskatzen du, baina baita Frantziakoa ere. Bide hori ez bada, alternatiba bakarra independentzia da.
Zein da hurrengo belaunaldien lana?
Hurrengo belaunaldiaren ardura dena zalantzan jartzea da. Hautsi egin behar dute. Guk ahal genuena egin genuen. Hurrengoek gauza asko jaso dituzte eginak eta egoera aztertu behar dute. Alderdi abertzaleak (hasi EHtik PNVra) orain 25-30 urteko diskurtso bera botatzen ari gara. Orduko belaunaldiarentzat zentzua zuen diskurtso hark, baina hurrengoentzat ez, zerbait berria behar dute.
Zer iruditzen zaizu elizak politikan duen parte hartzea?
Kristau jendea dagoen artean elizak pisua du. Ni kristaua naiz, katolikoa, neure garaikoa. Herri honek euskal apaizari -arketipo bezala- monumentu bat zor dio, euskal kulturaren salbatzaile izan delako. Gure literaturan eliz gizonak izan dira euskara astindu dutenak: Axular, Leizarraga... Gero etorri zen ARGIA, baina Zeruko ARGIA ere Kaputxinoek sortu zuten, e! Frankismoan erresistentzia nagusia apaizena izan zen. Beti esaten zen gudari batailoietan soldadu baino kapilau gehiago zeudela. Eta gaur egun, ikuspegi abertzale batetik Setien apezpikua izan da gauzak argien esan dituena. Historiak esango du "hark hitz egin du!". Setienek eman du etsenplua.
99an "Euskaldunon Egunkaria"ko elkarrizketa batean esan zenuen laugarren Gerra Karlista zetorrela...
Hasi da Karlistada, argi dago sartu garela. Hemengoak garenak eta kanpotik etorri direnak zatituta gaude, eta orain dela 150 urte bezala, txuriak eta beltzak. Hori ez da aldatu. Gauza da laugarren Karlistada irabaztea. Gure esku dago, baina oztopo handiak ditugu.
Gaur egun ETA oztopo da. Komunitatea zatitzen du, eta abertzaletasuna burla bihurtu. Hartu Kortaren kasua: nola garbitu dezake abertzale batek beste abertzale bat?
Gaur egun ETA oztopo da. Komunitatea zatitzen du, eta abertzaletasuna burla bihurtu. Hartu Kortaren kasua: nola garbitu dezake abertzale batek beste abertzale bat?
Nola egin behar da egun gerra?
Bataila buruarekin egin behar da, eta hotz-hotz. Kultura da arma. Kulturak ematen du identitatea. Gure armak ez dira pistolak. Gure armak dira teknologiarenak, unibertsitatearenak, kontzientzia, hizkuntzarenak...
Zer hutsune ditugu kulturan?
Ez diogu gazteriari historiaren gure interpretazioa eman. Ikastoletan teknikoki maila oso ona izan da, baina humanitateetan oso apala, Frantzian ez ezik Europa osoan bezala. Guk ez diegu belaunaldi berriei bere herriaren historia kontatu. Ez dugu kontatu Euskal Herriaren epopeia. Eta hor ere poesia piska bat, erromantizismo piska bat behar da. Jendeari aurrena bihotza ukitzen zaio, ez burua, eta gero etorriko da patrika. Baina ez baduzu bihotzean ilusio hori, zer? Politiko gutxiago eta irakasle gehiago behar dira.
Arma fabrika batean egiten duzu lan. Eta egungo armak ez direla fusilak diozu?
Noizbait Euskal Herria estatu independente bihurtzen bada, edo estatu federala, edo zerbait Europako kontzertuan, bere soldadu kuota ere eman beharko du, eta soldadu horiei armak erosi beharko zaizkie.
CURRICULUMA
- Jaio:
Tolosan, 1928an.
- EAJ-ko kidea, Kimikan lizentziatua eta Euskal Herriko historian aditua.
- Donostiako alkateorde (1978) eta alkate (1983-1987) izana.
- Eusko Legebiltzarreko diputatu, 1980an eta 1986-90 bitartean.
- Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburu izana (1980-1983).
- Bere ekimenez sortu ziren, besteak beste: ETB, Euskadi Irratia, HABE eta Euskadiko Orkestra Sinfonikoa.
- SAPA (Sociedad Anonima Placencia de las Armas) arma fabrikako aholkulari da, Andoainen.
- EAJ-ko kidea, Kimikan lizentziatua eta Euskal Herriko historian aditua.
- Donostiako alkateorde (1978) eta alkate (1983-1987) izana.
- Eusko Legebiltzarreko diputatu, 1980an eta 1986-90 bitartean.
- Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburu izana (1980-1983).
- Bere ekimenez sortu ziren, besteak beste: ETB, Euskadi Irratia, HABE eta Euskadiko Orkestra Sinfonikoa.
- SAPA (Sociedad Anonima Placencia de las Armas) arma fabrikako aholkulari da, Andoainen.
BERTSOA
Doinua: Aita izena
Jexux Mari Irazu
Lehen eta oraingo hiriburuek
elkarren antza daukate
tolosarra ezin bestela jarri
Donostiako alkate
ETB haren sortzaile, orain
hego bakarrak bi kate
Ertzantzan jantzi diseinatzaile
beltzak heldu ziren arte
soldadutxoak egin ta saldu,
zenbaitena: etxekalte
beruna dela bitarte?
elkarren antza daukate
tolosarra ezin bestela jarri
Donostiako alkate
ETB haren sortzaile, orain
hego bakarrak bi kate
Ertzantzan jantzi diseinatzaile
beltzak heldu ziren arte
soldadutxoak egin ta saldu,
zenbaitena: etxekalte
beruna dela bitarte?
Jexux Mari Irazu
BIZITZAREN PASARTEA
Baionan 45ean Eusko Brigadak, disolbatu aurretik azken desfilea egin zuenean, ni han nengoen. Bordeleko zonan ibili ziren azken aleman bolsak txikitzen. Jende gaztea zen. Garai hartan optimistak ginen eta uste genuen aliatuek Frankori ostikoa emango ziotela. Itxaropentsu bizi genuen egun hura, sinbolo bat zen Eusko Brigada.
BERE HITZETAN
"Bakea bai, baina behar beharrezkoa da aurretik beste arazoak konpontzea, eta horietako bat presoena da."
Euskaldunon Egunkaria, 99-07-17
"Datozen urteetan aurrean daukaguna, ez bada IV. Karlistaldia, zerbait antzekoa izango da."
Euskaldunon Egunkaria, 99-06-19
"Telebistak %100 euskalduna izan behar du. Eta euskaraz ez dakien abertzaleak ikas beza. Herri honetan amore eman duen jende gehiegi dago."
Argia, 89-02-28
"EA ez da PNV, ez da HB, zer arraio da?."
Argia, 89-02-28
"Armak betidanik fabrikatu izan ditugu. Guk ez baditugu egiten, beste norbaitek egingo ditu."
Argia, 89-02-28
"Borroka armatua hor dago, baina erromatarrek ordurako bazioten: 'obedezitu biezaiote armek botere zibilari', eta ez aldrebes."
Argia, 89-02-28
"Ertzantzak bilakaera bat izango du: udaltzain bezala eta jendarmeria bezala. Herri honetan ez gara aingeruak, giza-semeak gara"
Argia, 1989-02-28
ARGAZKI ZAHARRA
1987. urteko Donostiako Zinemaldian.
Hiriko alkate bezala bizi izan zuen azkenekoa.
Hiriko alkate bezala bizi izan zuen azkenekoa.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
dantzan.eus
|
Oier Araolaza
#2
#3
Editoriala
#4
Leire Narbaiza Arizmendi
#5
#6
Unai Pascual, Iñaki Lasagabaster eta Jose Allende
Azkenak
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute
Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.
2024-07-19
Xabier Letona Biteri
Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria
Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Margolan figuratibo zaharrena
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Leonard Peltierren ihes ukatua
Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak
Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]
Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute
Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]
2024-07-19
Mikel González De Reparaz
Patinete elektriko bat erostean, su-detektagailu bat oparitu beharko litzateke
2024-07-19
Julen Ugartemendia Carcedo
Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute
401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko
NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan
Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.
Eguneraketa berriak daude