BETIKO GAIXOTASUN BATEN MITOA ETA ERREALITATEA
- Depresioa gizakiak betidanik ezagutu duen gaixotasuna da; ez da berria, nahiz eta gaur egun berataz inoiz baino gehiago hitz egin. Arazoa, adituen esanetan, jendeak askotan zertaz hitz egiten duen ez dakiela da, gehienetan depresioa eta tristezia, malenkonia eta gogorik eza nahasten baititu. Depresioa gaixotasun psikiatriko bat da, eta horrelaxe tratatu behar da gaizkiulertzerik egon ez dadin. Gauzak horrela, "usteak erdi ustel" esaldiak gai honetan nagusi izaten jarrai ez dezan, besteak beste, Alvaro Iruin adituarekin izan gara. Berak gaitz honetaz informazioa eskaini eta berau desmitifikatzen lagundu digu.
Aditu hauen esanetan, depresioa gorputz osoari, gogo-aldarteari eta pentsamenduei eragiten dien gaixotasuna da, norberak jaten edota lo egiten duen moduari, desio sexualari, norberari buruzko iritziari edota orokorrean bizitza kontzeptuari. Gainera, malenkoniak gizartea eta gaixoaren arteko harresi bat ezartzen du, bigarrena isolamendu-egoeran barneratuz.
Beste alde batetik, gaixotasuna denez geroztik, psikiatrek oraindik ez dute zehatz-mehatz zerk eta nola eragiten duen ezagutzen, gai horretan askotxo falta baita ikertzeko.
Hainbat artista eta intelektualek tratatzeari uko egiten zioten, beren sortzeko sentiberatasuna galtzeko beldur. Honekin lotuta, denok entzun dugu noizbait horrelako kasuren bat, "jenio" baten lanik kotizatuenak bere garai pertsonalik ilunenean sortutakoak izan omen direla, batzuetan droga eta bestelakoen bidez apropos bilatutako garai ilunenetan, alegia.
Beraz, guregandik kanpoko faktoreek muga bateraino eragiten gaituzte soilik: "Zuk eta biok ikusten ditugun gizarte eta giza-estereotipo berberak ikusten dituzten pertsona batzuk deprimitu egiten dira, baina beste asko ez; arazoa zera da, gure gizartean depresioa tristeziaz nahasten dela, eta eragile sozialak garrantzitsuenak iruditzen bazaizkigu zeragatik da, depresiotzat depresio ez dena katalogatu dugulako; ez banago pozik ez nago pozik eta kito, baina horrek ez du esan nahi deprimitua nagoenik" jarraitzen du Iruin sendagileak askoren usteak ezeztatuz.
Gainera, normalean gero eta gaixotasun larriagoa izan orduan eta heredentziaren erru handiagoa izan ohi da. Hori bai, heredentzia ez da automatikoa, eta seme-alaba gaixo eta osasuntsuen arteko konbinaketak infinitoak dira, aurrekoak ez baitu esan nahi guraso depresiboengandiko seme-alaba guztiak deprimitu behar direnik, ezta gutxiagorik ere.
Beste alde batetik, heredentziaren garrantzia hau hasieratik argi utzirik, eta beti gaixotasuna garatzeko oinarri genetiko ala ikasi bat behar dugula izan kontuan hartuz, jadanik egoera depresibo arinetaz aritu gaitezke, gizartean "depresio"tzat hartzen den horretaz, alegia. Gure jarrera eta portaerak eragiten dituzten estereotipoz inguratuta bizi gara, lehiakortasuna eta perfekzioaren idealak hala nola eta ondorioz, pertsona askok ez dio bizitzari benetako arrazoirik aurkitzen, artifizialegia iruditzen zaio.
Maria Jesus Soriano psikologoak "Depresioaren Garaia" artikuluan aipatzen duen moduan, "Emakume eta gizon osasuntsuak emakume eta gizon askeak dira, direna direla onartzeko ausardia erakusten dutenez gero. Horixe da beren koalitatea, eta horrelakoak ez izatea beren defektu eta gaixotasun bakarra litzateke. Depresioa, beraz, 'izan'aren gaixotasuna da".
Gauzak horrela, lehenbizi goibeltasunera eta gero -agian- depresiora bultza dezaketen zenbait eragile sozial, (beti ere kontuan hartu azken arrazoia pertsonarengan berarengan dagoela eta honako hauek adibide sinpleak besterik ez direla) eremu hauetan aurki genitzake: lan-mundua (lehiakortasun eta borroka gero eta sutsuagoak), perfekzioaren ideia (estetikaren estereotipoak kasu), kontsumo-gizartea (etengabe besteak duena desiratzea, dena nahi izatea), emakumetasuna (andre izateagatik gizartean bete beharreko bigarren mailako rola), bizitza-etapak (bizitzan heltzen joan beharrean gaztaro mentalean geratu).
Prozesu hau hobeto ulertzeko, Albert Ellis-ek ABD eskemaren bidez azaldu zuen, hainbat adibideren bitartez azal daitekeena:
A. 40 urte bete behar ditut (gertaera).
B. Zahartzen ari naiz, ez dut ezertarako denborarik, ez dut ezer garrantzitsurik egin, sexualki huts egingo dut... (gertaerari buruzko pentsamendua).
D. Depresioa, ezinegona, isolamendua, bikote-aldaketa, angustia... (ondorioa).
Albert Ellisen esanetan, jendeak uste du D A-ren ondorioa dela, baina ez da horrela, B-ren ondorio delako, hots, depresioa ez da gertaeren errua, gertaerei buruzko gure pentsamendu negatiboen errua baizik; gertaera berari buruzko pentsamendua baikorra izanez gero depresioak ez du zereginik.
Horrela, Alvaro Iruinen esanetan, "B edo gertaerari buruzko pentsamenduak horretan gera daitezke, besterik gabe, eta ez depresioan bukatu, prozesua ez delako batere automatikoa; edota, beste aukera batean, baliteke pentsamendu txar horiek dituzunerako, dagoeneko, deprimitua izatea eta horrenbestez, prozesuari itzulia ematea". Beraz, hemen ere ez dago beti orokortzerik, esan ohi den moduan "pertsona bakoitza mundu bat" delako
ART BUCHWALD
ABRAHAM LINCOLN
NATHANIEL HAWTHORNE
WALTER WINCHELL
OSCAR LEVANT
PLATON
ERMA BOMBECK
JOHN MILTON
BENJAMIN FRANKLIN
STORM JAMESON
NORMAN LEAR
SIDONIE GABRIELLE COLETTE
MAHOMA
MONTESQUIEU
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]