EMAKUMEEN GOGO GAIZTOEI...AURRE EGIN BEHAR
- Emakumeen "eskandaluzko" jantzi, ohitura eta eskubide politikoengatik haserre, artikulu luzea eskaintzen zien Larreak irakurleei gaiari buruz hausnar zezaten.
Esaten ari zenaren egiaztapenik nahi? "Bizkaian iru andra dira alkate, bata Bilbokoa, ezkondua bera, baina beste biak, Arteagan eta Ubidean, neska zahartxoak dira". Eta hori ez zen guztia: "Beste eskualdeetan bere orixe bera gertatzen da, gizon 'zindorik' ez bada agertzen, neska bat ezarriko dute alkate bezela".
Eta noski, horrelako gehiegikeriei aurre hartu beharrean zirela uste zuen Larrea jaunak. Bestela, "auteskundeen legeak aldatzen ez badira laster, datorren urtean, emakume geiago eukiko doguz alkateen jarlekuetan". Eta horretan bukatuko balira heltzear zeuden zoritxar guztiak, gaitz erdi! "'Psikologoa' ez naiz ni", argitzen zuen zintzoki, "batez bere, emakumeen mundua ulertzeko, baina esango neuke, gure gizaldian, iraultza berezi bat egin dala. Gure arbasoak sinestu ezin bestekoa. Gure aitetek edo amamek, ez zuten onartuko emakume bat, herrian, alkate izendatzea. Eta zer esan geinke egungo emakumeen jazkeraz gogoan artu ezkero? Eta emakume batzuen ohiturak gogoan hartu ezkero?". Zer esango zenuke zeuk, irakurle? Edozein gauza, ziurrenik, batez ere emakumea bazara. Gure idazleak, ordea, ondo hausnartua zeukan gaia eta, ondorioz, erabakia bere epaia: "Gaixoak!". (Ikus jarraipena Hemerotekan).
Hasteko, aipatu oharraren mamia gogoratzen zuen: "Joan dan Uztailaren 29-an, Donostian, Gipuzkoako Diputazioaren Jauregian, euskaltzain osoen arteko batzarrean, ikusirik 1968-ko Arantzazuko batzar eta erabakien buruz, iritzi desberdinak daudela, erabaki zen euskal-aldizkari guztietara ohar bat bidaltzea argituaz zenbait pundu". Ederki, iritsia zitzaion bere galdeketa hasteko garaia: "Nola ulertu bear ditugu itz oriek? 'Euskaltzain osoen arteko batzarrean al daude iritzi desberdinak'. Edo-ta, 'euskaltzain osoen arteko batzarrean... erabaki zen?'. Ez al zitekean euskaraz jatorrago idatzi? Gazteleraz pentsatua itzez itz itzuli gabe, ez al zitekean egokiago esan? Orrela idatziaz eutsiko al dio lemari Euskaltzaindiak?".
Askoz galdera gehiago zituen golkoan, bistan da, baina den-denak hemen errepikatzerik ezin ditudanez, labur dezadan historia: Antza denez, Gaztañaga jauna beldur zen zenbaitzuk -euskara batuan "h"a onartzearen aldekoak, zehatz-mehatz esanda- bere helburuetarako Euskaltzaindiaz baliatu izanaz. Eta hori ororen begi bistan jarri nahiean zebilen: "'Onhartuak izan dira, ikusi dugunez'. 1'go: Zer adierazten dute itz oriek? Zeintzuk dira onartzaille? Itz orietatik ageri danez, euskaltzain eta bestelako, batzar aietan zan taldea, aitortzen du Euskaltzaindiak onartzaille. 2'go: 'Ikusi dugunez'. Zer adierazten dute itz oriek? Euskaltzaindiaren iritzia eta erabakia? Ala balitz, etzukean esango 'ikusi dugunez', ezta etzukean esango 'onhartuak izan dira' ere 'onhartzen ditugu' esan ezik, nork uste dezake, Euskaltzaindia mintzo danik? Eta nork uste dezake Euskaltzaindiaren iritzia eta erabakia danik, bestearen aoz, taldearen aoz ari dan bitartean?". Itxura guztien arabera, bera behinik behin etzen uste hortakoa...
Bardintasuna eskatu dute emakumeentzat, lantokietan eta jakintzan, ezieran. Eskubide gehiago bere eskatu dute. Umeak galtzeko eskubidea bere eskatu dute. Eskubide larregi, benetan. Zorionik ez dute arkitu askatasun barrian, horraitio.
Europa aldean bere ikusten dira emakumeen igitze batzuek. Europan bere, emakumeak, auteskundeetan eskuartzeko eskubideak badituzte, ministroak bere badira, baina ez daude oraindik konforme, gehiago nahi dute. Orain, Italian, ikusten dira emakume batzuek ezkontzaren aurka eta ezkontza austea nahi dute. Senar-emazteak aserretzen badira ezkontza autsi egin bear dala diote. Beste laterri batzuetan, umeak galtzeko eskubideak eskatu dituzte eta iritxi bere bai eskubide hori. Amaitu ezinezko eskatzeak egin dituzte. Noiz arte?
Aste hontatik asita, ZERUKO ARGIA-ren prezioa 250 pezeta izango da; jakina, aurrez Informazio eta Turismo Ministeritzari adierazi-ta. Gure gogo bakarra asterokoa obetzea da, eta erabaki hau irakurleen onerako izango delakoan gaude. Laster adieratziko dizuegu ere datorren urterako ditugun asmo-berri bikainak.
Euskal industriaren krisisa duela hamabi urte agertzen hari baldin bazen ere, atzeragoko hogei urteetan izan ziren eraikiak, nahitaez ondatu behar zuten industri-egitura traketsak. Haatik, 1958-an, Espaiñiaren ekonomia mugak mehetzen hasten diren urtean, nabaritzen da gure industriaren kinka larria. Alde batetik, kanpoko eta Estadu barrengo merkatu lehiaketa bizkortzen da. Beste aldetik, "hirugarren belaunaldiko" industriak sortzen hasteko ordua jo du: mekanika fiña, elektronika, kimika aurreratua, lanabesa-makina handi eta lankorrak... Hitz bitan, teknika garaia eta langille jakitun eta trebatua eskatzen dituzten lantegi berri oraingoak. Baiñan horiez gain, industria berriak zera eskatzen du: kapital andana ugaria tresneriaren erosteko, eta infraestruktura egokia lantegien kokatzeko. Aro berri hau galtzen goazela, ez dago zalantzarik. Lantegien eraberritzea, autofinantzat egiten da parte on batez. Bizkaiak autofinantza iturria arras oparoagoa dauka Gipuzkoak baiño. Lantegi zaharrak arranberritzeko modurik ez eta nolaz sortu eta eraiki ezinbesteko ditugun hirugarren belaunaldiko lantegi berriok? Banketxe industrilariak eta talde finantzariak dira industria berriak sortzen dituztenak, Jakiña, kapitalismo honek irabazpide eta etekin handienak erdiesteko hobena den "lekualdea eta giroa" aukeratzen du. (...)
Hauek honela direlarik Euskal-Herrian zer? Infraestruktura deskapitalizatzen doalarik; diru kapitalen merkaturik ia deus ez dugularik (Gipuzkoan behintzat); Estaduaren xedeak "hazpide poloetan" daudelarik; ez dator gure herrira kapital finantzalaria, industria ze aro berriak eraikitzera. Beraz, ez dago "goitik", ezinbesteko dugun eraberrikuntzaren laguntzarik, ez indarrik.
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]