GARAI BATEKO IDAZLANAK ASTINTZEKO UNEA

  • Hainbat gertakariren lekuko izan zen 1919an jaiotako ZERUKO ARGIA. Lekukotasun horren adibideak jasoko ditugu astero, 1970eko aleetatik abiatuta.

2021eko uztailaren 27an
Bakoitzak berea aurkez dezake harro, eta horixe besterik ez da ARGIAren asmoa: duen ondarea birplazaratzea, irakurle gazte eta ez hain gazteen mesedetan. Zer altxor preziatuz ari garen? Bada, ZERUKO ARGIAz, 1919an kaleratzen hasi eta, frankismoaren jazarpena eta antzeko gora-beheratxoak alde batera utzita, kasik atzo arte argitaratu zen aldizkariaz. Horrela bada, jakinaren gainean zaude, irakurle: irailetik aurrera, orrialde hauetan, astero-astero ZERUKO ARGIAren berri izango duzu.


LEHEN URRATSAK

Iruñeko gotzaiaren bedeinkapena eta guzti -"biotzetik nai diogu bizi luze ta zoriontsua" zioen garaiko prelatuak, 1919ko "ilbeltza"n eskaini zizkion irakurlego euskaldunari lehen aldiz bere orrialdeak ZERUKO ARGIAk, Auñamendi entziklopediaren hitzetan "illeroko aldizkingi edergarriduna, Aita Kaputxinoek zuzendua" zen hark. Liburuxka baten antza zeukan orduan eta erlijio kutsu nabarmena. Sailei dagokienez, ezkontza prestaera, misioetako berriak, kantuen partiturak eta abarren artean, umeentzako tartea ere bazuen.
Nahikoa harrera ona izango zuela pentsa daiteke, urte hartako azken zenbakian hauxe adierazten baitzien bere ordura arteko irakurleei: "Datorren urterako eztutela nai aurretik esaten eztigutenak arpidedunetako edo artzale bezala idukiko ditugu. Artu nai dezuten guztiok bear dezute urteko saria, 2,50 pezeta, bidali guri lenbaitlen (...) Ondarribi'n ordaindu Leitza'r Franzisko A'ri, Donosti'n Azkoiti'ar Luis Aitari ta Lekarotz'en Elizondo'tar Damaso Aitari".
Itxura guztien arabera, diru premian zen orduan baita ere, urteko harpidetza aurretik ordaindu behar zela dezente aldiz gogoratzen zuen-eta... Baina publizitatea ere bazuen. Eta "Material de Construcción 'Langai'"ren propagandaren azpian, honako hau irakur zitekeen: "íSaltzaleak! Zuen etxeen berria gure Errebista edo Aldizkingi ontan ezartzea nai dezuten guztiok begiratu zeñen merke jarriko dizutegun bere iragarkia. Guztia euskaraz jarriko degu" eta jarraian, prezioak.


ISILDU BEHARRA

Martxa honetan joango zitzaizkion urteak, 18. alera ailegatu arte. Orduan, 1936 madarikatu hartan, Franco, Mola eta beste legez indarrean zegoen Errepublikaren aurka altxa zirenean, nahitanahiez bere ateak itxi beharrean aurkitu zen. "1936'ko Orrila"n, Koldo Mitxelena kulturgunean aurkitu dugun ale bakarrean, zera galdetzen zion bere buruari: "Zer ikusi bear ote degu mundu onetan? Alde guzietatik naste, burruka ta guda otsa besterik ez datorkigu. Etxe barrenean gauza guziak koloka, ezertxok ere ez du ematen tinko dagoenik"...
Urteak joan, urteak etorri, ordea, halako batean, 1954 urtera iritsi eta, mutu zegoena berriro hizketan hasi zen. Ez deiadarka, prezeski, baina hizketan halere: "Jaungoikoak egun on..." batekin, "urte on eta urte zoriontsu asko bai gorputzarentzat eta bai animarentzat" irakurleari desiratuz, "eta ez bakarrik zuretzat, bai zureentzat eta bai zure adiskide eta ezagunentzat ere". Frankismoak ezarritako zentsura eta zigorraren aurrean, gauzak adierazteko era bat zen, ez da hala? Orduko euskaldunek konprenitu zuten mezua, dena den. Horra, adibide gisa, 1956 urtean, "Egan" aldizkarian, M. (On Manuel?) Lekuonak ZERUKO ARGIAz zioena: "Benetan eskergarria, bera. Eta gero eta obeto egiña. Iñoiz gexa-antza izan badu, gaur guk oso gatzdun ta poliki jantzia arkitzen degu. Bixia. Gero ta gai geiago ukitzen ditu. Eta esku trebez uki. 'Ikasi ezazu' guretzat oso zati egokia da. Liburuena ere, bear bezela dator, bizi. Elerti-zatia, beti bezain polit. Eliz-gaiak beti ere ornituen eta sakonen. Zeruko Argiari dagokion bezela. Izenpeak ere gero ta ugariago. Eta ori ondo. Ez bait-da naikoa, gure lanak argitaltzeko Aldizkaririk ez daukagula-ta lantua jotzea. Ditugunai emaiegun gure laguntasun, gure izenpe, gure lan" eta amaiera gisa, mezua: "Jarrai bide ortatik". Eta nik ere jarraitu nahi nuke historia honekin, baina bukatu zait emandako lekua.


Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Eguneraketa berriak daude