Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko abenduaren 25ean
ETORKIZUNA "GLOKALA" DATORRELAKO
- Udalatx mendiaren pareko izan nahi du Goienak. Debagoiena bailara osoak begi bistan duen mendia bezain ikusgarria, garaia eta eskualdearen ipar orratz. Herri aldizkariekin egin bezalaxe, azti ibili dira oraingoan ere gisa honetako egitasmoa garatzeko orduan. Hain zuzen, Goitb lehen emaitza izan den arren, Goiena Komunikazio Zerbitzuak Kooperatibak, beste zenbait egitasmo biltzen du bere baitan, hala nola, bailarako egunkaria, irratia eta Internet, berandu baino lehen abiarazi nahi dituztenak Euskal Herri osora ere hedatzeko xedez.
Tokian tokiko berriak ematea izango da Goienaren indargunea. Egitasmoari izugarri samurtu dio bidea Arrasate Telebistako azpiegituraz baliatu ahal izateak. Halaxe, Goitb-ko emisio gune nagusia Arrasaten egongo da, gaur egungo ATBren egoitzan, Otaloran hain zuzen. Horrez gain, hiru ordezkaritza izango dira Aretxabaleta, Oñati eta Bergaran. Hasieran ATBko programazioa ardatz izango bada ere, ez dute Arrasateko kontuek protagonismo berezirik hartzerik nahi, bailara osoko ikuspegia eta tokian tokiko berriak tartekatu daitezela baizik.
Egitasmo hau haatik, ezinezkoa izango zen 80ko hamarkadaren hondarrean Arrasate Press aldizkariak bidea ireki izan ez balu, argia ikustean euskarazko herri hedabideen aitzindari bihurtu baitzen. Denbora gutxiren buruan, bailarako gainontzeko herriak beren aldizkariak plazaratzen hasi ziren, loraldia Euskal Herri osora zabalduz. Hona hemen Debagoiena bailara aldean dauden herri aldizkariak: Aretxabaletako "Aretxagazeta", Bergarako "Berrigara", Elgetako "Goikobekokale", Oñatiko "Kontzejupetik" eta Eskoriatza eta Gatzagako "Nun barri?".
Aipatu aldizkari gehi Arrasate eta Aretxabaleta telebisten bidez, kazetariak herri mailako informazioa landuz trebatu egin dira eta, bide batez, jendartean ohitura ere sortu da berriak euskaraz irakurri eta entzuteko. Orobat, azpimarratzekoa da herri aldizkari eta telebistei esker, euskarak, aspaldiko partez, dirua egiteko balio izan duela. Bere produktu edo zerbitzua iragarri nahi izan dituenak euskara erabili behar izan du-eta.
"Goiena egitasmoa bide beretik doa. Duela hamar urte herri hedabideetan hutsik zegoen gunea baliatzean egon zen koska. Bada, oraingoan beste hainbeste egin nahi dugu Goienarekin, alegia, besteei aurre hartu, atzean utzi ez gaitzaten" diosku Mikel Irizar Goienako bateragileak.
Beraz, satelite, kable eta telematikaren zirimola gainean dugula, Goienakoek ez dute ostrukarena egin edo lozorroan geratu nahi izan. Jakin badakite ate joka dugun telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak "eguneko menua" jatetik "kartara" aukeratzera pasako diren. Kate uholde horren erdian baina, berri lokalek aise atxikiko dute jendearen jakinmina, ez baitago satelite bidezko saiorik herriko kontuen tiradizoa gainditu dezakeenik. "Teknologia arloan gainera, duela 10 urte pentsaezina zena egingarri bihurtu da gaur egun. Garbi daukagu bide berri hau urratu beharra dagoela, eskualdeak tamaina egokia baitu elkarlanean aritzeko".
Tokikotasuna aldarri badu ere, irla bakarti bat izateari muzin egin nahi dio Goienak, euskarazko beste hedabideekin loturak bultzatu nahian baitabil. ETBrekin kasu, balizko elkarlan baterako prest agertu dira.
Egitasmo hau haatik, ezinezkoa izango zen 80ko hamarkadaren hondarrean Arrasate Press aldizkariak bidea ireki izan ez balu, argia ikustean euskarazko herri hedabideen aitzindari bihurtu baitzen. Denbora gutxiren buruan, bailarako gainontzeko herriak beren aldizkariak plazaratzen hasi ziren, loraldia Euskal Herri osora zabalduz. Hona hemen Debagoiena bailara aldean dauden herri aldizkariak: Aretxabaletako "Aretxagazeta", Bergarako "Berrigara", Elgetako "Goikobekokale", Oñatiko "Kontzejupetik" eta Eskoriatza eta Gatzagako "Nun barri?".
Aipatu aldizkari gehi Arrasate eta Aretxabaleta telebisten bidez, kazetariak herri mailako informazioa landuz trebatu egin dira eta, bide batez, jendartean ohitura ere sortu da berriak euskaraz irakurri eta entzuteko. Orobat, azpimarratzekoa da herri aldizkari eta telebistei esker, euskarak, aspaldiko partez, dirua egiteko balio izan duela. Bere produktu edo zerbitzua iragarri nahi izan dituenak euskara erabili behar izan du-eta.
"Goiena egitasmoa bide beretik doa. Duela hamar urte herri hedabideetan hutsik zegoen gunea baliatzean egon zen koska. Bada, oraingoan beste hainbeste egin nahi dugu Goienarekin, alegia, besteei aurre hartu, atzean utzi ez gaitzaten" diosku Mikel Irizar Goienako bateragileak.
Beraz, satelite, kable eta telematikaren zirimola gainean dugula, Goienakoek ez dute ostrukarena egin edo lozorroan geratu nahi izan. Jakin badakite ate joka dugun telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak "eguneko menua" jatetik "kartara" aukeratzera pasako diren. Kate uholde horren erdian baina, berri lokalek aise atxikiko dute jendearen jakinmina, ez baitago satelite bidezko saiorik herriko kontuen tiradizoa gainditu dezakeenik. "Teknologia arloan gainera, duela 10 urte pentsaezina zena egingarri bihurtu da gaur egun. Garbi daukagu bide berri hau urratu beharra dagoela, eskualdeak tamaina egokia baitu elkarlanean aritzeko".
Tokikotasuna aldarri badu ere, irla bakarti bat izateari muzin egin nahi dio Goienak, euskarazko beste hedabideekin loturak bultzatu nahian baitabil. ETBrekin kasu, balizko elkarlan baterako prest agertu dira.
GOIENKARIA PRESTATZEN.
Duela urtebete hasi ziren proiektu hau egosten. Diru iturriak lortzeko, udalen laguntza ukan du Goienak, aurrekontua 100 milioi pezetaren bueltan (4 milioi libera inguru) finkatuz. Era berean, herri komunikabideak indartzeko Eusko Jaurlaritzak duen aurreikuspenak bete-betean hartzen du Goiena. Irizarren arabera, "Eusko Jaurlaritza eta Foru Aldundiarekin izandako eztabaida luzeen ondoren, bazirudien aurten itun hirukoitz bat sinatuko genuela; azkenean ostera, gorabehera batzuk medio, diru laguntzak eskatzeko ohiko deialdian bideratu beharko da eskaria. Baina tira, baliteke datorren urterako zerbait lotzea".
Bitartean, egitasmoa errotzeko diru iturriak lehen baino anitzagoak izatea nahi dute, Estepan Plazaola Goienako lehendakariaren esanetan "publizitatea eta diru publikoa izan dira finantziazio bideak. Orain aldiz, hirugarren diru iturri bat zabaldu nahi dugu, jendearena, alegia, Goienari bere ekarpena egin diezaion. Hirugarren hanka hori falta zaigunez, datorren urtean helduko diogu harpidedunak lortzeko ahaleginari".
Goiena abiarazteko hitzarmena zazpi euskara elkartek sinatu zuten: Arrasateko AED, Aretxabaletako Loramendi, Bergarako Jardun, Oñatiko Laixan, Eskoriatzako Axtroki, Elgetako Goibeko eta Antzuolako Idolazek. "Goienako partaide diren arren, elkarte hauek Goienako kudeaketatik kanpo daude une honetan. Bakoitzak bere herri aldizkariarekin segitzen du. Baina prozesu baten ondorioz, litekeena da Goiena herri aldizkari horien guztien kudeatzaile ere bilakatzea". Horri lotua, eskualde osorako aldizkari bat sortzearen ideia buruan darabilkite, urritik aurrera herri aldizkariekin batera osagarri gisa banatzeko. Gehigarria ordea, zubia baino ez da izango, egosten ari den "Goienkaria"k argia ikus dezan.
Bitartean, egitasmoa errotzeko diru iturriak lehen baino anitzagoak izatea nahi dute, Estepan Plazaola Goienako lehendakariaren esanetan "publizitatea eta diru publikoa izan dira finantziazio bideak. Orain aldiz, hirugarren diru iturri bat zabaldu nahi dugu, jendearena, alegia, Goienari bere ekarpena egin diezaion. Hirugarren hanka hori falta zaigunez, datorren urtean helduko diogu harpidedunak lortzeko ahaleginari".
Goiena abiarazteko hitzarmena zazpi euskara elkartek sinatu zuten: Arrasateko AED, Aretxabaletako Loramendi, Bergarako Jardun, Oñatiko Laixan, Eskoriatzako Axtroki, Elgetako Goibeko eta Antzuolako Idolazek. "Goienako partaide diren arren, elkarte hauek Goienako kudeaketatik kanpo daude une honetan. Bakoitzak bere herri aldizkariarekin segitzen du. Baina prozesu baten ondorioz, litekeena da Goiena herri aldizkari horien guztien kudeatzaile ere bilakatzea". Horri lotua, eskualde osorako aldizkari bat sortzearen ideia buruan darabilkite, urritik aurrera herri aldizkariekin batera osagarri gisa banatzeko. Gehigarria ordea, zubia baino ez da izango, egosten ari den "Goienkaria"k argia ikus dezan.
MCC-REN eRAGIN-PEAN.
"Ezerk ez ditu gizakiak eta herriak gehiago ezberdintzen bizitzako baldintzen aurrean bakoitzak duen jarrerak baino. Gertakarien ibilbidea aldatuz historia egitea aukeratzen dutenek abantaila dute aldaketaren emaitzen zain egotea erabaki dutenen aldean" esan zuen Jose Maria Arizmendiarretak egun MCC (Mondragon Korporazio Kooperatiboa) dena eskualdean sortu zuelarik. Nahiz eta MCCren baitan ez dagoen, goiburu hori bere egin du Goienak, berez, kooperatiba izanik.
MCCren harira, aipa dezagun bailarak dituen 65.000 biztanleen artean heren batek diharduela lanean, 20.000 inguru alegia. Bada, horien artean erdia baino gehiago MCCn, 12.000 lagun gutxi gorabehera. Plazaolak dioenez, "momentuz ez gaude MCCn sartuta. Dena den, aukera dago langileak Goienako bazkide izateko, udalak ez ezik, erakunde pribatuak ere bazkide laguntzaileak izan daitezke".
MCCren harira, aipa dezagun bailarak dituen 65.000 biztanleen artean heren batek diharduela lanean, 20.000 inguru alegia. Bada, horien artean erdia baino gehiago MCCn, 12.000 lagun gutxi gorabehera. Plazaolak dioenez, "momentuz ez gaude MCCn sartuta. Dena den, aukera dago langileak Goienako bazkide izateko, udalak ez ezik, erakunde pribatuak ere bazkide laguntzaileak izan daitezke".
KABLEA BURUAN.
Goiena Telebistari gagozkiola, bi arlotan bana daitezke teknologian egin beharreko egokitzapenak; alde batetik Betacam euskarri analogikoa utzi eta DVcam euskarri digitaleko bost kamera erosi dituzte, eta lehengo bi editaia gelez gain, beste bi eraiki dira. Era berean, emisioa automatizatzeko asmoa dute kamera errobotizatuen bidez eta hemendik bi urtera aldiz, dekoratu birtualekin lanean hastea aurreikusia dago.
Bestetik, bailara osora zabaltzeko egin beharreko loturak daude sare eraginkor bat osatzearren. Udaldia frogak egiteko baliatu dute, herrien arteko elkarlanak eman ditzakeen zailtasun tekniko eta bestelakoak gaindituz. Gauzak horrela, joan den udaberritik Arrasate, Aretxabaleta, Eskoriatza, Leintz-Gatzaga eta Aramaion ikusgai izan delarik, udazkenean, Bergara, Oñati, Elgeta eta Antzuolara zabalduko da Goitb-ko seinalea. Eta arestian esan bezalaxe, Arrasatetik hedatuko bada ere, Bergara, Oñati eta Aretxabaletan ordezkaritzak ere taxutu dituzte plato baten gisara jarrita. Udazkenetik aurrera aldiz, Goitb bailara osora zabaltzen denean, Bergarako eta Oñatiko ordezkaritzetatik zuzenean sartzeko aukera ere izango da, "baina oraingoz, Aretxabaletatik bakarrik" agertu digu Jon Aldanondo Goienako teknika arduradunak. "Beste bi adarrak abiatzeko, alegia, Bergarakoa eta Oñatikoa, inbertsio handiagoak egin beharko dira; baina horretarako, erakunde publikoekin hitzarmenak lotu beharko dira".
Analogikoan emititzen jarraituko badute ere, epe erdira kable bidez helaraziko da Goitb, "Arrasaten kablea ipini gabe dago oraindik eta Bergaran leku batzuetan bakarrik. Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo diogu kablez emititzeari". Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko, "herri bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi behar dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan". Kable bidezko irudia eta soinua askoz hobeak dira euskarri analogikoan baino, bideo galera oso txikia baita. Lotura gehiago ditu edozein lekutatik sartzeko aukera ahalbidetuz. Joan-etorriko seinalea, gainera, elkarreraginezkoa da, hau da, ikusleak saioetan parte hartu ahal izango du.
Halaber, unitate ibiltari berria estreinatu du Goiena Telebistak. "Bailarako edozein tokitako gertakariak edo ekitaldiak zuzenean eman ahal izango ditugu unitate ibiltariari esker: kirol emanaldiak, kultura ekitaldiak, herrietako festak eta abar. Dudarik ez da honek jauzi kualitatibo ikaragarria dakarrela, herrietako ordezkaritzetatik ez ezik, bailarako edozein bazterretatik ere zuzenean emititu ahalko dugulako" erantsi du Aldanondok.
Bestalde, Internet eta telematika kontuak azterketa fase batean daude oraindik. Kontuak kontu, lau bat fase horietan, 40 milioi pezeta xahutu dute.
Bestetik, bailara osora zabaltzeko egin beharreko loturak daude sare eraginkor bat osatzearren. Udaldia frogak egiteko baliatu dute, herrien arteko elkarlanak eman ditzakeen zailtasun tekniko eta bestelakoak gaindituz. Gauzak horrela, joan den udaberritik Arrasate, Aretxabaleta, Eskoriatza, Leintz-Gatzaga eta Aramaion ikusgai izan delarik, udazkenean, Bergara, Oñati, Elgeta eta Antzuolara zabalduko da Goitb-ko seinalea. Eta arestian esan bezalaxe, Arrasatetik hedatuko bada ere, Bergara, Oñati eta Aretxabaletan ordezkaritzak ere taxutu dituzte plato baten gisara jarrita. Udazkenetik aurrera aldiz, Goitb bailara osora zabaltzen denean, Bergarako eta Oñatiko ordezkaritzetatik zuzenean sartzeko aukera ere izango da, "baina oraingoz, Aretxabaletatik bakarrik" agertu digu Jon Aldanondo Goienako teknika arduradunak. "Beste bi adarrak abiatzeko, alegia, Bergarakoa eta Oñatikoa, inbertsio handiagoak egin beharko dira; baina horretarako, erakunde publikoekin hitzarmenak lotu beharko dira".
Analogikoan emititzen jarraituko badute ere, epe erdira kable bidez helaraziko da Goitb, "Arrasaten kablea ipini gabe dago oraindik eta Bergaran leku batzuetan bakarrik. Bailara gehiena kableatuta dagoenean ekingo diogu kablez emititzeari". Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko, "herri bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi behar dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan". Kable bidezko irudia eta soinua askoz hobeak dira euskarri analogikoan baino, bideo galera oso txikia baita. Lotura gehiago ditu edozein lekutatik sartzeko aukera ahalbidetuz. Joan-etorriko seinalea, gainera, elkarreraginezkoa da, hau da, ikusleak saioetan parte hartu ahal izango du.
Halaber, unitate ibiltari berria estreinatu du Goiena Telebistak. "Bailarako edozein tokitako gertakariak edo ekitaldiak zuzenean eman ahal izango ditugu unitate ibiltariari esker: kirol emanaldiak, kultura ekitaldiak, herrietako festak eta abar. Dudarik ez da honek jauzi kualitatibo ikaragarria dakarrela, herrietako ordezkaritzetatik ez ezik, bailarako edozein bazterretatik ere zuzenean emititu ahalko dugulako" erantsi du Aldanondok.
Bestalde, Internet eta telematika kontuak azterketa fase batean daude oraindik. Kontuak kontu, lau bat fase horietan, 40 milioi pezeta xahutu dute.
HARROBI JORIA.
Trantsizio urtea izango da aurtengoa Goitbn. Astean 30 ordu emititzera helduko bada ere, "gure asmoa ez da emisio ordu guztiak betetzea, guretzat ezinezkoa delako jendearen jakinmina zeharo asetzea" dio Mikel Irizarrek.
Bestalde, elkarlanaren ondorioz finkatuko da euskara batua edo euskalkia erabiltzea. Bailarako mintzamoldea nagusiki bizkaiera bada ere, herri batetik bestera aldaketarik badelako. Horren jakitun da Iriziar, "egin kontu, Oñatin edo Bergaran berezitasun fonetikoak dituzte. Esaterako, batuan 'esan diot' hori bizkaieraz 'esan dotsat' baldin bada, 'esan jat' diote Bergaran. Saio batean aldagai horiek guztiak sartzea beraz, gehiegizko mazedonia litzateke. Nire ustez, euskalkiek kutsatutako batua erabiltzea da egokiena. Eta herritarren kaleko hizkera aldiz, bere horretan jaso. Iritziak iritzi, Goienako batzordeak erabakiko du zein euskara hobetsiko den".
ETBrentzako harrobi naroa izan da Arrasate Telebista. Horra hor Jon Andueza, Ane Igartiburu edota Maider Egües kamera aurrean eta beste zenbait profesional trebatu kamera atzean. Orain, egitasmo handizaleago honen baitan dela, Goitbk jauzi-ohola izaten segiko du, baina ez soilik telebista handiagoetara joan daitezen, Goiena, bere horretan, enpresa multimedia garrantzitsua bihur liteke-eta. Hona hemen Goitbko albistegi lantaldea osatzen duten kazetariak.
Bestalde, elkarlanaren ondorioz finkatuko da euskara batua edo euskalkia erabiltzea. Bailarako mintzamoldea nagusiki bizkaiera bada ere, herri batetik bestera aldaketarik badelako. Horren jakitun da Iriziar, "egin kontu, Oñatin edo Bergaran berezitasun fonetikoak dituzte. Esaterako, batuan 'esan diot' hori bizkaieraz 'esan dotsat' baldin bada, 'esan jat' diote Bergaran. Saio batean aldagai horiek guztiak sartzea beraz, gehiegizko mazedonia litzateke. Nire ustez, euskalkiek kutsatutako batua erabiltzea da egokiena. Eta herritarren kaleko hizkera aldiz, bere horretan jaso. Iritziak iritzi, Goienako batzordeak erabakiko du zein euskara hobetsiko den".
ETBrentzako harrobi naroa izan da Arrasate Telebista. Horra hor Jon Andueza, Ane Igartiburu edota Maider Egües kamera aurrean eta beste zenbait profesional trebatu kamera atzean. Orain, egitasmo handizaleago honen baitan dela, Goitbk jauzi-ohola izaten segiko du, baina ez soilik telebista handiagoetara joan daitezen, Goiena, bere horretan, enpresa multimedia garrantzitsua bihur liteke-eta. Hona hemen Goitbko albistegi lantaldea osatzen duten kazetariak.
Amagoia Lasagabaster:
23 urte. Atxabalta Telebistako aurpegia izan da hasieratik orain arte eta hemendik aurrera berak emango ditu Aretxabaleta, Eskoriatza eta Leintz-Gatzagako berriak.
Lorea Agiriano:
21 urte. Informazio Zientzietako azken urtea ikasten. Orain dela lau urtetik "Ze Barri?" Eskoriatzako herri-aldizkarian dago lanean.
Aintzane Gardoki:
32 urte, arrasatearra, Leintz-Gatzagan bizi da. Urteetan ETBko "Hizaro" saioan ibilitakoa eta ATBn ere kolaboratzaile lanetan jardundakoa. "Guganda" saioa ere aurkezten du Goitbn.
Rosa Mondragon:
33 urte, "TU Lankide" aldizkarian egiten du lan. Arrasate Pressen eta ATBn ibilia da. ATBko albistegietako aurkezle izan zen, "Aretxagazeta"n ere jardunez.
Monika Belastegi:
28 urte, bergararra. Orain arte prentsa idatzia landu du batik bat: "Euskaldunon Egunkaria"n, "Argia"n eta "Aretxagazeta"n ibilia da. Gaur egun "Berrigara"n dabil lanean. ATBn ere asteburuetan ibili da.
Maider Osa:
22 urte, kazetaritzako azken kurtsoa egiten ari da. 1998ko irailetik aurkezten du ATBko albistegia eta, aurrerantzean ere, bera izango da Goitbko eguneroko albistegiko aurpegia. Duela gutxi arte "Astebete" ere berak aurkeztu du. Euskadi Irratian ere ibilia da
BAILARAKO 40.000 EUSKALDUNAK OINARRI
Bailararen atxikimendua euskararekiko pisuzkoa da proiektu honetan sinesteko. Hain zuzen, Debagoiena bailaran, bi urtez gorako euskaldunak 40.000 dira guztira; ia euskaldunak 8.000 eta erdaldunek berriz, 14.500eko kopurua harrapatzen dute, alegia, biztanleriaren %20 inguru baino ez dira. Arrasaten esaterako, biztanle autoktono gehienak euskaldunak dira.
Hala ere, 1950etik 1980ra arte Espainiako hainbat lurraldetatik etorritako etorkin multzo handiaren eraginez, udalerrian erroldan jasotako biztanle guztietatik %50k bakarrik daki berbetan euskaraz. Nolanahi ere, hainbat arlotan egiten ari den lanaren ondorioz, -ikastola eta ikastetxeek, kultur erakundeek, Udalak, eta abarrek- euskara suspertzeko eta euskara jakin eta erabiltzeko joera zabaldu da.
Bergaran adibidez, erabilera 14 urte artekoen artean %60 inguruan dabil; ezagutza aldiz, %90koa da. Erabilera %45 ingurukoa da gazteen artean. 25 urte eta 65 urtekoen artean ordea, ezagutza %50ekoa den arren, erabilpena %25era jaisten da. Adinduen artean %40 inguruan dago erabilera, ezagutza %60koa izanez. "Honen kontura hala ere, kalkulu akats nabarmena egiten da, alegia, ezagutza %90ekoa baldin bada eta erabilera %60koa; bada, %30eko jauzia dagoela esan ohi du jendeak. Bada, ez, hori baino konplexuagoa da. Esaterako, lau lagunen artean bi euskaldunak badira, bi horien arteko harreman konbinaketen artean, bakarra dago euskaraz egitekoa, beste biekin erdaraz egin behar dutelako. Aldagai hori beraz, ez da kontuan hartzen" zehaztu digu Plazaolak
Hala ere, 1950etik 1980ra arte Espainiako hainbat lurraldetatik etorritako etorkin multzo handiaren eraginez, udalerrian erroldan jasotako biztanle guztietatik %50k bakarrik daki berbetan euskaraz. Nolanahi ere, hainbat arlotan egiten ari den lanaren ondorioz, -ikastola eta ikastetxeek, kultur erakundeek, Udalak, eta abarrek- euskara suspertzeko eta euskara jakin eta erabiltzeko joera zabaldu da.
Bergaran adibidez, erabilera 14 urte artekoen artean %60 inguruan dabil; ezagutza aldiz, %90koa da. Erabilera %45 ingurukoa da gazteen artean. 25 urte eta 65 urtekoen artean ordea, ezagutza %50ekoa den arren, erabilpena %25era jaisten da. Adinduen artean %40 inguruan dago erabilera, ezagutza %60koa izanez. "Honen kontura hala ere, kalkulu akats nabarmena egiten da, alegia, ezagutza %90ekoa baldin bada eta erabilera %60koa; bada, %30eko jauzia dagoela esan ohi du jendeak. Bada, ez, hori baino konplexuagoa da. Esaterako, lau lagunen artean bi euskaldunak badira, bi horien arteko harreman konbinaketen artean, bakarra dago euskaraz egitekoa, beste biekin erdaraz egin behar dutelako. Aldagai hori beraz, ez da kontuan hartzen" zehaztu digu Plazaolak
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xabier Letona Biteri
#2
Nagore Irazustabarrena Uranga
#3
Azkenak
2024-12-24
Xabier Letona Biteri
Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
2024-12-24
Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
2024-12-24
Xabier Letona Biteri
Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
2024-12-24
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
2024-12-24
Urko Apaolaza Avila
Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
2024-12-23
Nagore Irazustabarrena Uranga
Santa Klausen ejertzito antikapitalista
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
2024-12-23
Urko Apaolaza Avila
Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
2024-12-23
Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
2024-12-23
ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
2024-12-23
Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
2024-12-23
Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
2024-12-23
Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
2024-12-23
Lander Arbelaitz Mitxelena
Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
2024-12-23
ARGIA
Zaballako espetxeko funtzionarioek “ezkutuko greba” hasi dutela salatu dute zenbait presok
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]
Eguneraketa berriak daude