MUSIKA GARAIKIDEA XXI. MENDEAN SARTZEKO
- Iruñeko Ganbara Abesbatzak etorkizunari heldu nahi dio. Berrogeita hamalau urteko historia oparoari segida emateko bitartekoak ipintzen hasia da. Xede nagusia koruaren profesionaltasuna erdiestea da, abesbatzaren biziraupena bermatu ahal izateko.
Hau guztia dela eta, Ganbara Abesbatzak plan estrategikoa abiarazi du profesionaltasuna helburu hartuta. Erronka zaila zalantzarik gabe, baina ezinbestekoa Iruñeko Ganbara Abesbatzako Luis Felipe Sarasa presidentearen irudiko: "Gerra ondoko Europan Morondo maisuak berezko marka eman zion ganbara talde txiki bati. Esan genezake Europa bere oinetara makurtu zela, hain zen handia musika gura, eta ez soilik abesbatzaren kalitatearengatik, baita koru gabezi handia zegoelako ere". Garai horretan koralak zenbait lehiaketatan parte hartu zuen eta Frantziako Lille hirikoa irabazi zuen. 186 abesbatzen artean gailendu zen, nazioartean ezagutzera emanez.
Ordutik, ia kontinente guztietan izan da Iruñeko taldea, bereziki Ameriketan eta Europan. "Egun, panorama musikala asko aldatu da, eskaintza handia da, batik bat Europa Ekialdetik datozen koruena, ia 'katxe'rik gabe etortzen baitira. Hortaz, koralari zigilu berezia ematen saiatzeko tenorea egokitu zaigu, mundu honetan aurrera egin ahal izateko", dio Sarasak.
Zein da bereizgarri hori? Musika garaikidea, abesbatzen artean gutxien jorratzen den alorra, agerian denez. Horrelaxe dio plangintza estrategikoak eta horretan ari da buru belarri Iruñeko Ganbara Abesbatza duela hiru urte, Koldo Pastor musikari iruinsemeak taldearen ardura hartu zuenetik. Alta, "koralak ez dio inoiz balioanitza izateari utziko, berpizkundeko musika zein barrokoa egin dezakegulako. Baina musika garaikidearen ildotik -bai ulertzeko, bai interpretatzeko oso zaila dena- leku bat aurkitu dezakegula uste dugu, beste talde batzuek egiten dutenetik bereiziz". Oso koru gutxi daude munduan musika garaikidea abesteko gai direnak, presidentearen ustez.
Horixe da hain zuzen, Plan Estrategikoan espezializazioak eskatzen duen lehen gauza: kalitate handiko ahotsak izatea. Hemezortzi-hemeretzi ahotsetako Ganbara taldea izaki, eta erdiak baino gehiagok kantu ikasketa unibertsitarioak burutu dituela kontuan harturik, eman beharreko lehendabiziko urratsa taldea sendotzea da, hau da, taldea elkartuta, desertziorik gabe, mantentzea. Beraz, kantariek alde egin ez dezaten ahalegindu behar dute. Sarasaren iritziz, logikaren barne dago bost urtez kantu ikasketak egin dituen pertsonak musika ogibide nahi izatea: "Une honetan lau pertsona dauzkagu Lizeoko korurako eta Koru Nazionalerako oposaketak egiten. Hemezortzi laguneko taldetik lau joaten badira, korala bi urtez besorik gabe uzten duzu".
Lauzpabost urteren buruan -plan estrategikoak jasotzen duen epea- jakinen da abiatutako ekimenaren emaitza. Epe luze-ertainerako hartutako konpromisoa zaila gertatuko zaiela badakite, baina koruaren lehendakariak ez du etsi nahi. "Ganbara Abesbatza Iruñeak eta Nafarroak duten lehen enbaxada kulturala da nazioartean. Gure Erresuma Zaharra eta Iruñea Zaharraren izena mundutik zehar gehien zabaldu duen erakundea da. Gainera gure oinarri kulturalen zati handi baten eramaile da, edonora joanda ere, gure lurraldeko musikak oso leku garrantzitsua duelako errepertorioan", amaitzen du Sarasak
Ordutik, abesbatzak ospe handiko jaialdietan parte hartu zuen eta baita munduko aretorik inportanteenetan kantatu ere. Hala nola, Pariseko Pleyel aretoan, Buenos Aireseko Colon antzokian, Bienako Konzerthausen, New York-eko Metropolitan Housen, Habanako Antzoki Nagusian, Florentziako Pergola aretoan, Amsterdamgo Concertgebowen...
Luis Morondok ospea eman zion abesbatzari, kalitatezko ahots taldea finkatuz. 1983an zendu zenean, Jose Luis Eslavak hartu zuen zuzendaritza artistikoa. Garai horretan, Finlandia, Israel, Cuba, Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna eta Estatu Batuetan barrena ibili zen Iruñeko Abesbatza Ganbara.
1994an, Maximo Olorizek Jose Luis Eslava ordezkatu zuen abesbatzaren aurrean eta berrikuntza sakonak bultzatu zituen, taldean ahots gazteak sartuz. Horrek koruaren estilo aldaketa ekarri zuen interpretazioari dagokionean. Nazioarteko jaialdi nahikotxo ezagutu zituen orduan ere taldeak: Miarritze, Nantua, Beneziako Udaberri Musikala, Madrilgo Arte Sakratuaren Jaialdia eta 1995 urtean Argentinan barrena egindako bira, besteak beste.
1998an, Koldo Pastor Arriazu musikari eta konpositore iruindarrari egokitu zitzaion abesbatzaren ardura. Ordutik eta gaur arte, musikarik banguardistenak lekua izan du abesbatzaren baitan, ezinbesteko bihurtuz koruaren errepertorioan. Luis Morondoren agindupean zegoenean jorratutako bideari atxiki zitzaion Koldo Pastor, sortzaileak Agustin Gonzalez Acilu, Tomás Marco, Leonardo Balada, Fernando Remacha edota Paul Armaren partiturak landu baitzituen bere garaian.
Koldo Pastor buru zelarik, abesbatzak Alacanteko Musika Garaikideko XIV. Nazioarteko Jaialdian parte hartu zuen, hala nola Torreviejako XIII. Topagune Koralean. Halaber, "El camino, campo de estrellas" suite-koralaren grabazioa azpimarratu beharko genuke, Carlos Etxeberria, Vicent Egea eta Koldo Pastorrek berak konposatutako hiru pieza biltzen dituena.
Duela bi urte kantu eskola abiatu zuten. María Eugenia Etxarren irakasleak hartu du honen ardura eta eskaera gero eta handiagoa da
1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.
OCU kontsumitzaileen Elkarteak hiru arrazoi zehaztu ditu, horien artean kanpoko janaria eta edaria Kobetamendiko esparruan sartzeko debekua, eta eskudirutan edo banku-txartelaren bitartez ordaintzeko ezintasuna. Facuak aurreko urtean egindako salaketan zehazturiko arazoak... [+]
Diskriminazioaren ahotsak txostenak zenbakitan jasotzen ditu 2023an Bizkaiko SOS Arrazakeriaren Informazio eta Salaketa Bulegoan pertsona ugarik agertarazitako esperientziak, eta haietan "arrazoi arrazista eta xenofoboen aurkako indarkeria, eraso eta diskriminazioak”... [+]
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]
Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.
Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.
Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]
Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]
Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.
Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]
Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.
20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]