"HURRENGO SAIOAREN OINARRIAN ERE LIZARRAK EGON BEHAR DU"

  • Bere gaztetasunean, 27 urte, Ezker Batuko (EB) lehendakaritzako koordinatzailea da iaz geroztik. Marcos komandanteordea, Bertoll Brechten olerkiak eta "Constitución 18 años de mentiras" kartelaren itzalpean egin dugu elkarrizketa, Bilboko EBko egoitzan.

2021eko uztailaren 14an
Bere garaian Lizarra-Garaziko foroa utzi zenuten, nahiz eta akordioaren edukiarekin ados zinetela aipatu. Gaur egun zein irtenbide ikusten diozue Lizarra-Garaziri?
Gaur egun ere Lizarra-Garaziko metodologia egokiena dela esaten dugu, eta guk ez dugu gure sinadura inoiz erretiratuko akordio horretatik. Ez genuen asmatu azaltzen hura ez zela soberaniaranzko bidaideen elkargunea, baizik eta bakea bilatzeko metodo bat. Hori akats handia izan zen. ETAk jarduera armatuari berrekiteak Lizarraren aurka egin du, eta Mayor Oreja eta enparauen erasoa ere bortitza izan zen. Hurrengo saiakerak oinarrian Lizarra-Garaziko akordioa izan beharko du, baina oraindik modu zabalagoan.

Hor bada beste mahai bat eratzeko Ibarretxe lehendakariaren beste saio bat, eta zuek adostasuna erakutsi diozue proposamenari. Nola egituratu beharko litzateke mahai hori zuen ustez eta zein edukirekin?
Unean uneko abagunea kontuan hartu barik eraman beharko litzateke aurrera elkarrizketa, hori ezinbestekoa da, bestela jai dago eta. Munduko gainerako gatazketan ere horrela izan da. Elkarrizketa eta negoziazioa dira irtenbidea, ez dago besterik, ezin gara zain egon biolentzia amaitu arte gauzak konpontzen hasteko.Garrantzitsuena ez da biolentzia gaitzestea; ezer ez gaitzetsi behar izatea biolentziarik ez dagoelako, hori da fun-tsezkoena. Nola egiten da hori? Bakoitzak mahaiaren gainean bere edukiak jarri eta hitz egiten hasiz. Baina oso argi dut ezin dugula egin trantsizioan egin zena, hau da, zazpi alderdi ados jarri eta kito. Orduan herria traizionatua sentitu zen. Azken hitza Euskal Herriak bere osotasunean izan behar du, hori bai, Euskal Herrian egun diren errealitate desberdinak kontuan hartuz.

Euskal erabaki esparruaz ari zara. Zehaztuz, nola eraman daiteke egungo errealitatera Euskal Herriaren erabaki gaitasun hori?
Bi aukera defendatzen ditugu. Batetik autodeterminazio eskubidea, herri bateko herritarrek gainerako herriekin izan nahi duten harremana finkatzeko; bigarren maila batean legoke Elkarrik bere garaian eskubide historikoen haritik egindako proposamena. Guretzat autodeterminazioarena egokiagoa da, baina eskubide historikoena gatazkatik ateratzeko tresna moduan balio badu, bada guk ez dugu oztopatuko.

Eta nola gauzatzen da autodeterminazio eskubidea hiru administraziotan zatitutako herrian?
Gauza bat da desioa eta bestea errealitatea. Desioa epe laburreko helburutzat hartzen badugu, nekez lortuko dugu zerbait. EAE, Nafarroa eta Iparraldeko egoera egungo egoera desberdinetatik abiatuz, etorkizunean gure desioak errealitate egingo dituzten markoak landu behar ditugu. Hori denbora luzea da. Nafarroan esate baterako, argi dago UPN euskal nazionalismoaren zabalkundeari aurre egiteko sortu zela, baina ikuspegi abertzaletik sentsibilitate eza handia izan zen Nafarroako errealitate eta arazoekiko. Nafarren eta Iparraldekoen borondatea errespetatu beharra dago. Era guztietako lokarriak ehundu behar ditugu, etorkizunean gure herri proiektuak gauzatu ahal ditzagun.

Beraz, gaur egun ezin dira?
Defendatu al dira baina ezin dira gauzatu. Eta hau frogatzeko ez dago beti hitz egiten proiektu independentistaz. Gure proiektu federalistarekin ere berdina gertatzen da, nahi beste defendatu dezakegu estatu federala baina ezin dugu praktikara eraman, Konstituzioak debekatu egiten digulako.
Beraz, hori debekatuko ez duen markoa lortu behar dugu, gero federalismoa lortzeko. Berdina litzateke independentziarekin edo nahi den helburuarekin.

Eta zu Euskal Herri batu horren alde agertzen zara?
Bai, jakina. Baina horrek ez du esan gura independentzia. Guk Euskal Herriaren herri izaera defendatzen dugu, bere kultur ezaugarri guztiekin, eta herri gisa erabakitzeko ahalmenarekin. Gero ikusiko dugu zer eratako harremana landuko den inguratzen gaituzten herriekin.

Horrela hitz eginda batek baino gehiagok pentsa dezake zu EHkoa izan zaitezkeela?
Niretzat garrantzitsuena ez da non zauden, norberaren alderdia. Nik ideiei ematen diet garrantzia, proiektuei, eta hauek aurrera eramateko zein tresna -alderdia- erabiltzen duzun hori bigarren mailakoa da. Seguru EHko jende askorekin bat natorrela gauza askotan, baina ez helburuak lotzeko bitartekoen erabileraz egiten den hausnarketaz. Eta hau esanda ez ditut identifikatzen borroka armatua eta EH, oso ondo baitakit ETA gauza bat dela eta EH beste bat. Ez naiz parekatze merke horietan eroriko. Horrez gain, iruditzen zait helburu abertzaleek helburu sozialak zokoratzen dituztela EHn. Ondo dago burujabetza kontuak lantzea baina beste herrietako langile eta behe mailako klaseekin harremanak sendotu eta bultzatu beharko lirateke, eta eremu hori nahiko utzita dutela irudi-tzen zait. Ez, gaurkoz, Ezker Batuaren pluralitateak aukera gehiago eskaintzen dit ezkerreko ideien alde borrokatzeko.

Nafarroako Ezker Batukoak ez daude ados nazio esparruarekiko zuk esan dituzun gehienekin.
Hala da bai. Baina nahigo dut beraiekin hitz egin behar dudan guztia hitz egitea, gure arteko desberdintasunak direla eta elkarlanean ez aritzea baino. Horrez gain, Nafarroako Ezker Batua nahiko plurala da eta badira nik esandakoetatik oso gertu daudenak. Harremanak behar ditugu Nafarroarekin, bide horretatik eroriko baitira tartean eraiki diren harresiak. Nire ustez oso garrantzitsua izan zen Nafarroako EB Lizarra-Garazin sartzea, nahiz eta gero berehala atera zen.

Urrian Estatu mailako Izquierda Unidaren (IU) VII. batzarra izango da. Hor ari dira Francisco Frutos eta Gaspar Llamazares borrokan. Ezker Batuak nola ikusten du lehia hori?
Ardura handiarekin ikusten dugu, guk orain estatuan dagoen lehia hori aurretik bizi izan dugulako. Nire ustez, Izquierda Unidak gizarteko sektore alternatiboenekin konektatu behar du, mugimendu sozialekin, Estatuaren arrazoiarekin zer ikusirik ez duen diskurtsoa egin behar du... Hori egiten ez badu, IU ezer gutxitan geratuko da. IUren mezua eta politika egiteko modua berriztatuko dituzten pertsonak behar dira.

Eta Llamazaresek egin al dezake hori?
Nik egingo nukeen bezala seguruenik ez, baina horretatik Frutos baino gertuago egongo da. Nik ez dakit zer dagoen Llxamazaresen atzean baina Frutosen atzean, azken finean, PCEren ideia zaharra dago. PCE IUren zati bat da baina ez da bera IUren osotasuna; hori aldatzen ez bada, PCEk erabaki ahalmena eta gehiengoa duen tresna elektorala izango da IU. PCEk IU kontrolatzen jarraitu nahi badu, berriro emango dira kanporaketak eta abar, eta hori ez da bidea. Hemengo EBtik oso kritikoak izan ginen Nueva Izquierdaren kanporatzearekin, nahiz eta beraiekin ez dugun zerikusirik. Edo Esquerda Galegaren kanporatzearekin PSGrekin ituna egin zuelako. Urtebete geroago estatu mailako IUk egin zuen berdina PSOErekin azken hauteskunde orokorretarako.

Estatu mailan IUren egoera ez da samurra baina EAEn Ezker Batuarena ere ez, kontuan hartuta azken hauteskundeetako emaitzak.
Bai, ez dugu horrelakorik ezkutatzen. Zer eratako Ezker Batua behar dugun hausnartu behar dugu, argi jakiteko euskal gizarteari eskaintzen diogun proiektua erabat argia dela, koherentea, eta IUk nahi duen hori herritarrek samur ulertuko dutena. Uda eta gero aipatutako ezaugarrien ildotik abiatutako diskurtsoa egituratzea lortzen ez badugu, oso zaila izango dugu. Gure bidea argi eta garbi jorratzen ez badugu, gure botoak beste batzuek egin dezaketen lan txarraren ondorioz etorritako jokaldiaren menpe geratuko gara.

Hipotesia. ETAren su-eten prozesuak denbora luzeago iraun izan balu, Ezker Batuak parte hartu ahal izango zukeen Batasuna moduko prozesu batean?
ETAk su-eten iraunkorra aldarrikatuko balu eta borroka armatuak zentzurik ez duela erabakiko balu, HBko zuzendaritzak gizarte hone tan dagoen mestizaia errespetatuko lukeen ezkerraren aldeko apustu plurala egingo balu eta, Euskadirekiko burujabetzarekiko errespetutik, beste batzuekiko bide bateratuak jorratuko balitu, ez dakit Ezker Batua horrelako prozesu batean legokeen ala ez, baina badakit Ezker Batuari botoa ematen dion jende askok horren alde egingo lukeela, eta Ezker Batuko jende askok ere bai. Baina gaur egun ez dirudi hau guztia posible litzatekeenik. Euskal erroldaren inguruko mezuekin-eta, ez dirudi ezker horrek BNG edo Txunta Aragonesistaren gisako diskurtsoa egingo lukeenik, bi adibide aipatzeagatik.

Lehenxeago hauteskundeei buruz mintzatu gara. Aurreratu egin beharko lirateke hauteskundeak EAEn?
Ez, ez luke ezer konponduko. Ez litzaidake gustatuko hemengo hauteskundeak amerikarren tankerakoak izatea, hau da, bi izar-hautagai eta horien artean erabaki beharra. Ibarretxe eta Mayor Orejaren arteko plebiszito bat saihestu nahi badugu, hauteskundeak saihestu behar ditugu. Horrez gain, bi pertsonaia horiek eskuinekoak dira eta, beraz, eskuina aterako litzateke irabazle, euskal eskuina eta espainiar eskuina, eta lehia horretan ezkerra baztertua geratuko litzateke. Proiektu politikoak ikusi behar ditugu eta ez pertsonak

EKAITZAKO ORDEZKARI
Azken urteetan Ezker Batuan (EB) gogor eragin duen Ekaitza korrontekoa da. Bilbotarra izan arren, gurasoak nafarrak dira eta lurralde harekiko arreta berezia erakusten du. 19 urterekin ekin zion EBn eta 27rekin EBko lehendakaritzako koordinatzailea da, iazko V. biltzarraren ondoren. Intsumitua izandakoa, gizarte mugimenduei lotua dago, ikasle giroan lehenbizi -enpresa zientzietan lizentziatua da- eta intsumisioan ondoren. Ametsa: euskal ezkerraren batasuna.


Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki

Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.


Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?

Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]


2024-08-09 | Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten

Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]


Sustantziarik gabea

Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik

Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]


Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean

Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


2024-08-09 | Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan

UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]


2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Eguneraketa berriak daude