PASAIAKO PORTUKO HIZKUNTZ NAHASKETAREN HISTORIA
- "Pasaiako euskararen historia soziala" izeneko azterketa argitaratu berri du bertako udalak. Gipuzkoako portu garrantzitsu honetan erromatarren garaitik XX. mendera bitarte euskarak izan dituen gorabeherak azaldu dituzte bertan.
Nagore Atela, Aurkene Isasi eta Jon Vicentek Pasaian euskarak mendeetan zehar izan dituen gorabeherak aztertu dituzte, Pasaiako Udaleko Euskara Zerbitzuak bultzaturik. Azken honen babesean liburua argitaratu dute berriki azterketaren emaitzekin. Pasaiako errealitate konplexua kontuan izan dute azterketa egiteko orduan. Izan ere, Pasaia, gaur ezagutzen dugun moduan, XIX. eta XX. mendeko kontua da. Portuak bateratzen dituen gune ezberdinak, portuak berak banandu eta banantzen baititu. San Juan Hondarribiaren menpe egon da urte luzeetan eta San Pedro, aldiz, Donostiaren barruan. Trintxerpe, esaterako, 1931ean sortu zen galiziar arrantzale etorkinak hartzeko. Errealitate desberdinek egiten dute bat, beraz, Pasaian.
Informazio iturri anitz erabili dute hiru egileek euren lanean. Donostiako eta Hondarribiako agiritegiez gain Baionako eta Iruñeko Elizbarrutietara ere jo dute eta, noski, Pasaiako Udal Agiritegia ere arakatu dute. Baina euskarari buruzko datuak urriak dira eta historia zehar bertaratutako bidaiarien testigantzak ere baliagarriak izan zaizkie. Hemerotekara jo dute XIX. mende amaiera eta XX: mende hasierako informazioa biltzearren; "Diario de San Sebastian", "El Fuerista", "La Voz de Guipúzcoa", "El Eco de San Sebastian" eta "El Urumea" egunkariak erabili dituzte. Ezin ahaztu, besteak beste, Bonaparte eta Humboldt hizkuntzalariak Pasaian izan zirela eta haien ekarpenak erabili ahal izan dituztela lan honen egileek. Azkenik, XX. mendea aztertzeko zuzenean jo dute bertakoei elkarrizketak egitera.
Ondoren gaskoiek Pasaian izandako eragina aztertzen da atal berri batean. XII. mendean iritsi ziren bertara eta XX. mendearen hasieran Pasai Donibanen bazen oraindik gaskoia hitz egiten zuenik. Urte luzeetan gaskoiera euskara rekin batera hitz egin zen. 1808an militar batek zera idatzi zuen: "La jerga que habla el pueblo de Passagge es una mezcla de vasco y gascón". Gaskoiera galdu zen, ordea, eta euskarak jarraitu egin du.
Baina gaskoiez gain, beste hainbat atzerritar hurbildu izan da Pasaiako portu naturalera. XIX. mendeko bidaia kronika aten honela dio: "El lenguaje dominante es un lenguaje adulterado; pero hasta las clases más bajas hablan el francés, el inglés y el castellano". Liburuaren egileen esanetan, ziuraski hizkuntza hauen ezagutza nahiko oinarrizkoa izango zen. Hizkuntza ugari menperatzen zutenak portuko alde batetik bestera ibiltzen ziren batelariak ziren eta horiei atal berezi bat eskaini zaie azterketan.
Aurerago eliza dute mintzagai. Elizaren inguruko XVI,. XVII. eta XVIII. mendeko dokumentuetan tarteka aipatzen da mezak euskaraz emateko beharra herritarrez ulerdezaten. Hortaz, mende horietan Pasaian euskaraz egiten zela ondoriozta daiteke.
Administrazioari dagokionean, Errepublika garaian erakutsi omen zuen soilik Udalak euskararen aldeko jarrera. Horren lekuko, hainbat euskarazko dokumentu gorde da.
Lanari amaiera emateko herritarrengandik asotako testigantzak bildu dituzte, azken mendean euskarak izan dituen gorabeheren erakusgarri
Donostiako herri mugimenduak artikulatuta hainbat auzotan antolatzen den Zinemaldi Alternatiboaren 16. edizioa aurkeztu dute (11 + 5, beraiek dioten bezala, eraitsitako Kortxoenea gaztetxeko bost urteei erreferentzia eginez). Aurten sei proiekzio egingo dituzte ondorengo... [+]
Herritarrak eskatzen du seinaleak euskaraz jartzeko. Gobernuak erantzuten dio legeak ez duela horretara behartzen. Behatokiak erantzuten dio, legeak ez badu derrigortzen ere, euskaraz jartzeko debekurik ez duela. Gobernuak bereari eusten dio. Alabaina, herritarrak tematzen dira... [+]
Baionako zitadelan proiektu berriak ditu armadak. Eraikin berriak egin nahi ditu eta horretarako oihanaren zati bat deseginen dute eta ura atxikitzeko bi gune ere sortu nahi dituzte.
Turkiar-estatubatuar aktibista irailaren 6an hil zuten Beiti herrian, Nablus hiriaren ondoan, Zisjordanian, Palestinako Lurralde Okupatuetan. Orain forentseen azterketek iradokitzen dutenez, Israelgo soldatuek zuzenean egin zioten tiro aktibistari.
Foru Gobernuak aitortu du motibazio politikoko biktimak direla hirurak. Hiru aitortza berri horiekin dagoeneko 36 pertsonari estuaren biktima izatea ofizialki aitortu die gobernuak.
Ostiral honetan betetzen dira 50 urte ETAk, 1974ko irailaren 13an, Madrilgo Rolando Kafetegian bonba bat lehertarazi eta hamahiru pertsona hil zituela. Ofizialki 2018an onartu zuen erakundeak ETAren egiletza, bere burua desagertze bidean jarri zuenean.
Faxisten aurka protesta egiteagatik auzipetu zituzten Lizarrako bi kideak. Asteazkenean, epaiketaren egunean, Lizarraldeko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea egin zuen epaitegi aurrean. Voxeko faxistak jarrera probokatzailearekin agertu ziren bertara, eta Guardia Zibilak... [+]
“Españolismoaren eta faxismoaren normalizazioan” Hispanitatearen egunak jokatzen duen papera salatzeko urriaren 12an Tafallan mobilizatuko da Ernai. “Gu, Nafarroako etorkizuna gara, haiek, aldiz, iragana. Faxismoak herri honetan lekurik ez duela argi... [+]
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Zaurgarritasun ekonomikoaren baldintzak betetzen dituzten arren, Santander bankuak ordainketak epe batez etetea ukatu die bi familiei.