"ORAINGOZ EZ DAGO ALARMARAKO BATERE ARRAZOIRIK"
- Carlos Maria Romeo Casabona doktorea Zuzenbide eta Giza Genomaren Unibertsitate arteko Katedraren zuzendaria da. Gai ilun honetan argi pixka bat eskaini diezagukeen Euskal Herriko aditurik ospetsuenetako bat dugu medikuntzako doktore hau.
Dena den, proiektu honen helburua geneen sekuentziazioa zen, 3.000 milioiko nitrogenodun base bikoteak ordenatzea eta identifikatzea, duen interesa zientifikoa da batez ere, herritarrentzat oraindik ez baita inolako etekin zuzenik izango. Zientzialari, laborategi eta bestelako enpresa pribatu zein publikoentzat aldiz, aurrerapen handia suposatuko du, bestelako ikerketa aplikatuentzat tresna itzela suposatzen duelako: botikak, diagnosirako produktuak, terapia genikoa, eta abar.
Aurrerapen hau dela-eta, badugu kezkati ala beldur izateko arrazoirik?
Kontuz ibili beharreko puntuak egon badaude, babes neurri juridikoak eta ez juridikoak behar dituztenak. Gehiegikeriak gerta daitezke eta behar bada, nahiz eta gaia legeztatu, arazoak izango dira. Zerbait berria sortzen denean txarrerako erabil badaiteke erabili egingo da. Hala ere, interesgarriena erabilpen gaizto hori minimora murriztea da, zigortu ahal izatea, prebentzio neurriak egotea eta azken finean gehiegikeriak gutxienekoak izatea. Horrenbestez, oraingoz ez dago alarmarako batere arrazoirik.
Orduan, zer gertatuko da azkenean giza genomaren inguruko patentearen gaian?
Legedi bereziagoa sortzeko beharra dago, ikerketa hauen aurrean giza intimitatea eta osotasuna babesteko. Dauden lege sektorialak jadanik ez dira nahikoak, ez Espainian ezta nazioartean ere. Datuen babesari dagokionez, adibidez, legearen arabera datuok borondatez eman daitezke. Enpresari batek eskatuz gero berriz, ia inork ez ditu ematen. Zenbait estatutan halako datu pertsonalak ezin dira eman ezta borondatez ere.
Azkenik, noraino hel daiteke zientziaren interbentzioa giza genoman?
Esate baterako, kezkatzekoa da geneetatik lortzen den hazteko hormona sintetikoaren produkzioa Estatu Batuetan bi botika enpresen eskuetan egotea. Hormona sintetikoa errezetaz saldu beharrekoa bada ere, praktikan ez da horrela gertatzen eta 10-12 urteko umeek zuzenean erosten dute, horrela altuagoak izan eta hainbat kirol egin ahal izango dutela dakitelako. Non amaitzen da gaixotasuna garaitzearen nahia eta non hasten da giza espeziea hobetzeko gogoa? Hortxe dago koska eta kezka
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Martxoaren 27an aurkeztu zuen ARGIAk Bizi Baratzea Orria, lurrari begiratzen dion urtarokako aldizkari berria. Martxoaren hasieran zabaldu zen kide egin eta formatu oso berezia duen orri handia etxean jasotzeko aukera. Erantzun oso beroa izan du. Kide hauen profila ezagutu nahi?
Jaitsiera AEBen muga zergen igoerari erantzun ez dieten eta negoziatzeko prest azaldu diren herrialdeei aplikatu diela argudiatu du Donald Trumpek, Europar Batasuna barne. Txina eta AEBen arteko lehia komertzialak gora egiten jarraitzen du.
Hirugarren greba zikloa iragarri dute Steilas, ELA, LAB eta CCOO sindikatuek maiatzaren 12tik 16ra bitartean, hezkuntza publikoa indartzearen alde. Azaldu dute Hezkuntza Sailak helarazitako azken proposamenak ez diela euren aldarrikapenei erantzun egokirik ematen.
Sarriguren, Tafalla, Noain, Buztintxuri eta Gares herrietako D-PAI ereduko ikastetxeetako familiak kalera aterako dira Hezkuntza Departamentuak foru lege bidez ingeleseko orduak handitu nahi dituela salatzera. Euskarazko murgiltze ereduaren kontrako erabakia dela iruditzen... [+]
Nafarroako funtzio publikoan 30.000 langile zeuden grebara deituta asteazken honetan. Deialdiak jarraipen desberdina izan du sektorearen arabera, eta sindikatuek salatu dute foru gobernuak "abusuzko" gutxieneko zerbitzuak ezarri dituela nahita.
Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.
Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.
Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.
UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]
Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]
Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
