Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2025eko otsailaren 16an
"EH-REKIN HAUSTEAK KALTE EGINGO LIOKE BAKE PROZESUARI"
- Eusko Alkartasunako Idazkari Nagusia eta Europako Legelbiltzarkidea da Gorka Knörr. Gasteiztik, Estrasburgotik nahiz Bruselatik so egiten dio Euskal Herriari. Hegazkinen hegaldien eta alderdiaren biltzarren artean atzeman dugu politiko eta kantaria.
Idazkari nagusia hautatua izan zinen unean ETAren su-etena indarrean zegoen, eta EA alderdia, berriz, aro berri baten abiaburuan. Zer balorazio egiten duzu aro berriari buruz, alderdiaren gidaritza hartu zenuenez geroztik?
Lizarra-Garazi akordioaren garai baikor haiek joan dira. Zeintzuk dira itxaropen haiek galdu izanaren erantzuleak zure iritzian?
Lizarra-Garaziko akordioaren arieran, bake-prozesua eta eraikuntza nazionala nahastu bide dira. Alderdien arteko eztabaidak abiapuntu berri bat bilatzen du, antza. Azken bi urteotan bizi izan dugun aukera berriez badago ondorio onik?
EAJ eta PSE-EEren artean nolabaiteko hurbiltze bat eman da azkenaldion. Gasteizko Legelbiltzarreko azken osoko bilkurari buruzko baloraziorik egingo al zeniguke?
Baliteke EAJk arazoari heltzeko hari berriren bat aurkitu izana PSEren eskutik. Ez duzu posible ikusten?
Beraz, alderdien errua da denon arteko mahaia osatu ez izana.
Durangon izandako azken hilketa aipatu duzu. Harrezkero, EAJk EHrekin hainbat udaletan zeuzkan akordioak bertan behera utzi ditu. EA, aldiz, ez da EAJ bezala jokatzen ari. Zein da arrazoia?
Biolentziaren arazoa gainditzea herri honen subiranotasunaren aldeko benetako apustuan datza EHrentzat. Lizarraren saiakeraren ondotik, zer esan dezakezu premisa horri buruz?
Europako legebiltzarkidea zara. Zertan da Herrien Europa delakoa?
Nola ikusten da hemengo gatazka Europako Legebiltzarrean?
Aro nahiko konplikatua tokatu zaigu baina orain arteko gure egitekoa baikorra da. Lekukoa hartu eta treguaren etenaren berri astebetera ezagutu genuen. Atentatuak hasi ahala, egoera politikoa oso zaila bilakatu da eraberritze prozesu batean diharduen EA bezalako alderdi batentzat. Esaterako, Gasteizko Gobernuan egonik aurrera eraman nahi genuen hainbat ekimen eramaten eragozten digu indarkeriak berriz ere. Alegia, indarkeriaren arazoari irtenbide eman nahian betebehar eta denbora gehiegi eskaintzen dio gaurko zeregin politikoak. Politikoen erronka nagusia arazoa konpontzeko gai garen erakustea da, antza. Eta, oraindik hastapenean baino ez garela pentsatzen badugu, bada, pena da. Eguneroko zeregin politikoak gauza asko du mahai gainean ipintzeko, ekonomia dela, Europaren eredua dela, herri bezala nola jokatu... Eztabaida horiek bigarren maila batean gelditzen dira tamalez.
Lizarra-Garazi akordioaren garai baikor haiek joan dira. Zeintzuk dira itxaropen haiek galdu izanaren erantzuleak zure iritzian?
Hasteko eta behin PPko gobernua. Aznarrek ETArekin mintzatzen hasteko baimena eman zuen. Aurrera joan ahala erabaki zuen ez segitzea. PP alderdiak bere estrategia guztia aldatu zuen, baita abertzaletasunaren aurkako eraso bortitza hasi ere. ETAk su-etena haustea erabaki zuenean, orduko gobernuaren Josep Piqué bozeramaileak esan zuena dut gogoan: "ETAren treguaren amaiera gobernu honek eraman 'eragozpen estrategia'ren ondorio zuzena da". Horregatik oraindik ez dugu ulertu ETA nola demontre erori izan den PPren estrategiaren menpe. PP eta ETA dira egoera hura pikutara joan izanaren erantzuleak. Zentzu horretan, EHri argi esan diogu ETAren morrontzatik libratu behar duela. EHk badu herri honetan zeregin eta espazio garrantzitsu bat, espazio hori landu beharra dauka baina ETAren tutelarik gabe.
Lizarra-Garaziko akordioaren arieran, bake-prozesua eta eraikuntza nazionala nahastu bide dira. Alderdien arteko eztabaidak abiapuntu berri bat bilatzen du, antza. Azken bi urteotan bizi izan dugun aukera berriez badago ondorio onik?
Bai, jakina. PPk eta PSOEk su-eten aurretiko egoera ahanzten dute. Ordea, gogoratu behar da Ardanza plana deitutakoa. Sozialistak planean sartzear egon ziren, baina PP bakarrik ez uzteagatik atzera egin zuten azken unean. Geroago, Lizarra bake-plana sortu zen eta errezelo handiarekin hartua izan zen estatuko alderdien aldetik; hamaika eragozpen ere jaso izan ditu bere ibilbidean. Hala ere, bake-prozesua bultzatzeko bake-mahaian denok behar dugula izan pentsatzen dugu EAn; PP eta PSOE barne. Ez gara eseri oraindik, ados, eta oso konplikatua da alderdi guztiak eseritzea, baina aurrerapausoa eman dugu. Ez da ahantzi behar Lizarrak su-etena ahalbidetu zuela. Lizarraren garapenean bi gauza arras ezberdinak nahastu dira: Lizarrako akordioaren garapena eta alderdi abertzaleen arteko lan amankomuna. Eta ETAk esaten duenean 'eraikuntza nazionala aldatu nahi izan digute bake-prozesuaren truke', astakeria galanta esaten du. Gauza bat da bake-prozesua bultzatzea (horrek, noizbait, denok mahai baten inguruan eseri behar dugula esan nahi du) eta bestea, alderdi abertzaleen arteko lan amankomuna dena. Dena dela, Lizarra orain mamitzen ez bada ere, zenbait lan komun garatzea ahalbidetu du eta lan komun horrek fruitu gehiago eman dezake aurrerantzean. Gure erronkarik handiena akordioak sortu zuen ilusioa berpiztea da.
EAJ eta PSE-EEren artean nolabaiteko hurbiltze bat eman da azkenaldion. Gasteizko Legelbiltzarreko azken osoko bilkurari buruzko baloraziorik egingo al zeniguke?
Oro har, azken osoko bilkuran gertatutakoa beste eztabaida antzua izan da. PSEren proposamena bake-plan bat bezala saldu nahi izan digute. Bake-planak, ordea, ez dira Legebiltzarreko ez legezko proposamenen ondorioz inola ere aurrera aterako, baizik eta batzuen eta besteen arteko hizketaldien ondorioz. Alderdien arteko elkarrizketek giro eta abagune apropos bat sortu behar dute mahaia eraikitzeko, baina ez Legebiltzarrean eginiko printzipio deklarazio baten bitartez. PSEren proposamenari EAJk baietza eman bazion eta guk ezetza eman bagenion, ez zen PSEk aurkeztutako guztia baztergarria zelako. Arrazoia da ezin diogula lehendakariari eskatu azken bi urtetan eskatzen ari garena, PSEk ez legezko proposamena aurkeztu duelako. EAJk proposamenean ikusi badu zerbait berri, hori berak jakingo du.
Baliteke EAJk arazoari heltzeko hari berriren bat aurkitu izana PSEren eskutik. Ez duzu posible ikusten?
Interpretazioak libreak dira. Baina oso konplikatua daukate biek balizko hari berri horretatik bakarrik tiratzea. Azken eztabaida horretan beste aukera bat galdu zen gauza berri batzuk adosteko, eta aukera egon bazegoen. Egunean zehar aurkeztu genituen emendakinek hori agertzen zuten. EAJk alde bozkatu zituen lehen hiru puntuak, betiere, PSEk laugarrenaren alde egingo zuelakoan. Hau da, herriaren borondatea errespetatuko dela, dioena. Guk bagenekien ez zuela alde bozkatuko, garbi ikusi genuen PSE ez zela mugituko. Orain, PSOEko liderrek bozketaldiaz egiten duten interpretazioa entzuten dugu. Hots, Ajuria-Enearen bigarren aroa aipatzen dute. Eta gu ez gaude prest hortik joateko. Gu lehendakariak deitzen duen bakoitzean joan egingo gara hitz egitera. Baina hor ez dago gakoa, gakoa da nola egon alderdi guztiak.
Beraz, alderdien errua da denon arteko mahaia osatu ez izana.
Bai. Horretan gizarteak alderdi politikooi suspentso borobila eman behar digu. Denok aitortu behar dugu egindako akatsak, baina denok, jakina. EHk barne jakina. EHk ez baitu inola ere bidea errazten. Durangon gertatu azken atentatua lekuko. Aurrerapausoak eman behar dira eta ez artikulu baten bidez arazoa saihestu. Giza-eskubideen printzipioei eusteko ordua da. Ohartu behar dira behingoz ETAk ezin duela segitu zinegotziak hiltzen. Hori garbi izan ezean, ez dago aurrera egiterik. Ni ezkorra naiz.
Durangon izandako azken hilketa aipatu duzu. Harrezkero, EAJk EHrekin hainbat udaletan zeuzkan akordioak bertan behera utzi ditu. EA, aldiz, ez da EAJ bezala jokatzen ari. Zein da arrazoia?
Arrazoia da herrietako udal politikan garatzen diren harremanak oso bereziak direla. Durangoko Jesus Mari Pedrosa zinegotzia hil zuten unean, esaterako, Zarautzen alderdi politiko guztiak barne batzordean zeuden; PP barne. Zumarragan, adibidez, PSE-EE. Are argiago izateko, Miarritzen Abertzaleen Batasuna (Lizarra-Garazi akordioaren sinatzailea) UDFko Didier Borotra auzapezarekin batean ari da udala gobernatzen. Nik Nicole Fontaine Europako Legebiltzarrean entzuten dut tarteka-marteka, biolentzia kondenatzen ez dutenekin elkarlanean ari direnek sinesgarritasun demokratikoa lausotzen dutela, eta nik gogoratzen diot gauzak ez direla hain sinple. Ez diot aurpegiratzen bere alderdikide batek, Didier Borotrak, ABko Jakes Abeberrirekin itun bat duela; ez dut hemengo alderdi estatalek darabilten manikeismoa erabiltzen. Hau da, udal politikak eta herrien bizitzak ñabardura anitzak eta ugariak dituzte. Guk herrietatik jasotako iritzien arabera, argi ikusten duguna hauxe da: EHrekin ditugun akordioak sistematikoki hausteak, kalte gehiago egingo lioke bake-prozesuari mesede baino. Hau da, hori lehenagoko estrategia baztertzailea berrestea litzateke. PPk bilatu duena hain zuzen ere, Ajuria Eneko Mahaira itzultzea. Hala ere, tokian tokiko gure karguek ezinbestean ituna hautsi beharra ikusten badute -Atarrabian, Lekeition edota Durangon, kasu-, alderdiak errespetatzen du.
Biolentziaren arazoa gainditzea herri honen subiranotasunaren aldeko benetako apustuan datza EHrentzat. Lizarraren saiakeraren ondotik, zer esan dezakezu premisa horri buruz?
Hasteko, ez dut onartzen ahal EAkoek Lizarra akordioaz geroztik hasia dugula subiranotasuna lantzen. Gu beti aritu gara subiranotasunaren bidean. Horrela diote gure estatutuek. Gu ez gara autonomistazale izan, aurrera egiten laguntzen digun neurrian ez bada. Hau da, kontua ez da sei lurralde bilduko dituen hauteskundeak burutzea, baizik eta egoera horretara eraman gaitzakeen bidea aurkitzea. EHk proposatzen dituen hausteskunde nazionalak ezin dira lege dekretuz gauzatu. Denok ezagutzen ditugu Iparraldean eta Nafarroan bizi diren egoerak. Gainera, EHk krontsaesan handiak ditu. Iparraldean gutxieneko eskaera onartzen du eta Nafarroako Erriberan maximetako politika egin nahi du. Guk gaurko erakundeetatik abiatu behar dugula diogunean, ez da hauekiko gure atxikimendua erabatekoa delako eta beraietan sinesmen osoa dugulako, bazik eta berauek direlako abiapuntu bakarra.
Europako legebiltzarkidea zara. Zertan da Herrien Europa delakoa?
Batasun europarra, batez ere, ekonomikoa eta monetarioa da. Ordea, hauek inportante izanik ere, zer-nolako batasun politiko egin nahi dugun zehaztea falta da. Batasun politikoa oso ahula da oraindik. Estatuen menpe gaude, Europako Kontseiluak izugarrizko ahalmena du. Batasun politikoa behar da eta horretarako oinarrizko eskubideen karta sartu. Euskal Herriak bere ordezkaritza izan dezan nahi dugu. Maastritchteko eta Amsterdameko itunaren arabera ari gara; 200. artikuluaren arabera, gurea bezalako herriek eta beren gobernuek ordezkaritzak izan ditzaten, baina Espainiako gobernuak behin eta berriro ukatzen digu aukera.
Nola ikusten da hemengo gatazka Europako Legebiltzarrean?
Su-etenak iraun zuen bitartean posible izan zitzaigun legebiltzarkide askorekin elkarrizketatzea. Bake-prozesuari buruzko mintegi bat bideratu genuen -Irlanda eta Kortsikako kasuak barne- arazoa eztabaidatzeko. Su-etena hautsi ostean, bertan behera utzi behar izan genuen. EHri bereziki esan diogu, indarkeria medio gero eta zailago egiten zaigula Europako lana ere aurrera eramatea. Europako Legebiltzarrean ulergaitza da PPko zinegotzi bat hiltzea. Horrek lana izugarri eragozten digu. Inoiz edo behin, bilkura bat izan eta ordu bat eman behar dut gure jarrera zein den argitzen. Bertako legebiltzarkideek Europako estatuetako prentsak gure arazoaz egiten duen irakurketa jasotzen dute. Hots, abertzaletasuna eta biolentzia saku berean sartzen dute
POLITIKA ETA MUSIKAREN TAUPADA ARTEAN
Arabako euskal kantagintzaren erreferentea izan zen 1974tik 82ra bitartean. Kantaria, EITBko kontseilaria, Lagun Aro konpainiaren nazioarteko marketing saileko arduraduna eta Baskonia taldearen jarraitzailea. 50 urte ditu eta 15 urte joan zaizkio azken diskoa grabatu zuenetik. Politikagintzaren taupadak indarge nonbait, musikaren taupadek deitu diote berriz ere. 'Gogoaren taupadak' izeneko diskoa plazaratuko du aurki.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
#4
dantzan.eus
Azkenak
2025-02-14
Inaxio Mendizabal Arrese
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
2025-02-14
Xabier Letona Biteri
Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari
Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.
_2.jpg)
2025-02-14
Lander Arbelaitz Mitxelena
Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak
EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".
2025-02-14
Xabier Letona Biteri
AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?
Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]
2025-02-14
Udane Barinagarrementeria Laka
Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira
EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.
----------------------------------------------------
Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]
2025-02-14
ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute
Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]
2025-02-14
dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
2025-02-14
Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
2025-02-14
Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
2025-02-14
Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
.jpg)
2025-02-14
Xabier Letona Biteri
Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]
Eguneraketa berriak daude