2000KO DEIADARRA: EUSKARAREN GEROA ORAIN!

  • Ekainaren 10ean, arratsaldeko 17:00etan, hitzordu berri bat dute Ipar nahiz Hego Euskal Herriko euskaltzaleek Baionan. Euskal Konfederazioak deiturik euskararen geroa ziurtatuko duen hizkuntz politika baten aldeko deiadarrak entzunen dira Lapurdiko hiriburuan.

2021eko uztailaren 15an
Deiadar berri bat botatzea deliberatu dute Ipar Euskal Herriko euskalgintzan diharduten elkarteek. 1989an Deiadar I izeneko lehen kanpaina eta manifestazio handia burutu zen, eta 1998an azkena; hots, Deiadar IV. Ekainaren 10ean, berriz, larunbatean, zenbakirik gabe, Deiadar 2000 burutuko da. Izan ere, Euskal Konfederazioan biltzen diren elkarteek Frantziako administrazioari euskararen etorkizuna ziurtatzeko exijitzen dizkioten baitezpadako oinarriak ez dira oraino finkatu. Hau da, benetako hizkuntz politika gauzatzeko diru laguntza ekarriko duen neurri politikoak ezartzea eta lege babesa arautzea.


ORAIN TRENKATZEN DA GEROA.

Ez dago etorkizunari begira geratzerik. Honelatsu dio kanpaina eta manifestazioaren leloak: "Euskararen geroa orain trenkatzen baita". Izan ere, 1996an, Antolakuntza Eskemak hizkuntz plangintzarako oinarriak ezarri zituen arren, borondate politiko eskasez-edo, plangintza ez da oraino gauzatu. Anartean, euskaltzaleen ahalegina ez da inondik ere eskasa izan. Urterik urte, mobilizazio kanpainen karietara, herritarrek euskarari eskaini atxikimendua helarazi zaio Frantziako Estatuari. Kanpainaz kanpaina, 15.000 sinadura, 36 auzapezen atxikimendua edota euskalgintzan diharduten 100 elkarten eskakizunak helarazi zaizkio garaian garaiko gobernuari. Baita kanpaina bakoitzaren amaieran Baionako karriketan milaka lagunek jaurtiki dituzten deiadarrak helarazi ere.


PAZIENTZIA AHITZEAR.

Azken hilabeteotan, Eskema kudeatzen duten agintarien aldetiko honelako aginduak heldu dira: "Pazientzia pixkat bat, gauzak aitzina doaz-eta". Alabaina, Eurokarta ez da osoki sinatu eta Estatuaren eta Akitania erregioaren artean zazpi urtetan behin sinatzen den kontratuaren arabera euskararentzat aurreikusitako 26 milioi liberetatik (670 milioi pezeta) 17 baino ez ditu emanen Frantziako Gobernuak; kopuru hau okzitandarrekin banatu behar delarik. Ministerioarteko Lurralde Garapen eta Antolaketa Komitea (CIADT) da kudeaketa daraman batzordea. Joan den maiatzean harturiko deliberoen arabera urtea amaitu bitartean ez da deus berririk eginen. Hautetsi itxaronpetsuenek, alta, Lionel Jospinen gobernuaren kontratu berezi bat igurikatzen dute Ipar Euskal Herriarentzako.


FRUSTRAZIORIK EZ.

Ipar Euskal Herriko euskararen atzerapena ez da oraingoz gelditu. Plangintza zehatzik ezean, mende honen erdialdean biztanleen % 5 baino ez da euskaraduna izanen. Euskaltzaleek ez dute fatalitatean erori nahi alta; ez daude zapuztuta inondik ere. Aitzitik, neurri eta baliabide egokiak ezarriz gero, bertako euskararen egoera irauli daitekeela uste dute. Frustazioari muzin egin eta jomuga garbiak dituzte euskaltzaleek. Hots, testuinguruaren araberako indar harremana sortzea eta emaitza konkretuak erdiestea. Antolakuntza Eskemak hizkuntz arlorako aurreikusia zuen dirua erdiestea, kasu. Horretarako, ahalik eta jende eta sektore gehienak inguratzea xede dutelarik.


MEZUAK ETA ANTOLAKETA.

Kanpaina bi mezu argirekin abiatu da: Estatuaren eta Akitaniaren arteko Plan Kontratuaren arabera etorri behar ziren 26 milioiak aldarrikatzea eta hautetsiei dagokien erantzukizunari dei egitea. Hautetsiei nahiz euskaltzaleei heldu den urteko herri hauteskundeen garrantziaz ohartarazi nahi zaie aldi berean, hegoaldeko euskaltzaleei ere dei egiten zaielarik. Euskal Konfederazioa betebehar honetan aritu da azken asteon. 80.000 trakta edo eskuorri zabaldu ditu dagoneko. Garapen Eskemaren plagintzaren arabera hainbat arlotan erabiltzen den diruaren berri eman du eta euskararentzat erabiltzen denarekin konparatu ditu. Bestalde, Frantziako Asanblea Nazionaleko diputatuei, Akitania Erregiokoei nahiz Departamendukoei eskutitz bana igorri zaie. Herrien Arteko Sindikatuko Jean Grenet presidenteari (Baionako auzapeza), Auzapezen Biltzarreko Daniel Poulou presidenteari (Urruñako auzapeza) eta Hautetsien Kontseiluko Jean-Jacques Laserre presidenteari (Bidaxuneko auzapeza) hitzordu bana eskatu izan diete Euskal Konfederazioko arduradun nagusiek.
Euskal Konfederazioan biltzen diren elkarteek ez dute Parisko agintarien aldetik inolako oparirik igurikatzen. Ipar Euskal Herriko hautetsiengandik erreakzio bat jaso nahiko lukete, ordea. Beren esanetan, hautetsiek konprenitu behar dute behin betikoz, beren esku dagoela erabakiak hartzea. Erran nahi baita, Euskara Euskal Herriko jendeak eta bertako hautetsiek salbatuko dutela.
Herritarrek, beste behin ere, Euskal Konfederazioaren eskutik Deiadar 2.000 delakoaren eskakizunak sustengatzeko trakta sina dezakete manifestazio egunean berean. Arratsaldeko 17:00etan hasi eta Santa Andres plazan erromeria giroan bukatuko da manifestazioa


Azkenak
2024-08-14 | ARGIA
Israelek preso palestinarrak erabiltzen ditu tunelak eta eraikinak miatzeko

"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.


2024-08-14 | Kanaldude
EuskarAbentura: gazteen paregabeko espedizioa

Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]


Ostalaritza patronalak Gipuzkoako txosnei TicketBai ezartzea eskatu dio Aldundiari

EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]


Palestinaren alde mobilizatuko dira Bilboko Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.


Pablo Gonzalez espioitzagatik ikertzen jarraituko du Poloniak

Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]


Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.


Ibilbide dekolonialak (I)
Donostia: non gogoa, han ezpata


2024-08-14 | Mikel Aramendi
Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]


Musk amen-omenka, trumpismoa besarkatzen

Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.


Grezian piztutako suteek hildako bat eta 50.000 pertsona ebakuatu baino gehiago eragin dituzte

Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.


Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.


Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


Paquita Bretos Andueza zendu da, mendizale aitzindari eta antifrankista

96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.


2024-08-13 | Euskal Irratiak
Aitor Elexpuru: “Larhunen ez dugu gehiago eraiki dadin nahi, baizik dagoena hobe kudeatua izatea”

Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]


Eguneraketa berriak daude