BIZITZA ERDIA BIKOTE BILA, BESTE ERDIA GAINETIK KENTZEN

  • Nola esan bikoteari harremana utzi eta, gainera, lagun bezala geratu nahi duzula? Hori da "Ez da hain erraza" antzezlan freskoaren abiapuntua, Tentazioa eta Tricicle-k elkarlanean burutua. Hiru dira protagonistak: Kike senar txolina, Andrea emaztea eta zerbitzari saiatua.

2017ko azaroaren 28an
Ezkon-bizitza amaitzeko arrazoi eta aukera sorta eskaintzen digu "Ez da hain erraza"k. Protagonistaren irudimenean zehar egiten den ibilbidea da, ikusleak bere burua irudikatua ikus dezan. Hain zuzen, milurte berriaren atarian giza jarduera eta ohiturei buruzko ikerketek ez dute oraindik argitu zergatik gizona edo emakumea bikotean bizitzen ahalegintzen den, bere egoera naturala askatasuna denean. Bartzelonan katalanez estreinatu ondoren, Tentazioak hartu du komedia intimo eta intimista hau euskaraz eta gazteleraz taularatzearen ardura. Intimoa, desamodioaz ari delako, hain gai pertsonala eta, halabeharrez, unibertsala. Eta intimista, bitan banatzen den eszenatoki batean iragaten delako; protagonistaren irudimenari esker bere etxe bihurtzen da, edo hiri, edo hondartza... Taula gainean hiru pertsonaia bakarrik, desamodioaz hizketan. Hiru pertsonaia hauetatik, bata Kike dugu, hitz egin beharra edo bere pentsamenduak ozen entzuteko beharra daukana, eman behar duen berria gaizki hartua izango ote den susmoa baitu. Bestea, zerbitzari psikologo horietakoa da, lasaitu daitezen bezeroen esanetara jartzen dakiten horietakoa. Hirugarrena, Andrea dugu, Kikeren emaztearen irudimenezko isla, zeinak senarraren burutik pasatzen diren uzteko eta ondo geratzeko aukera guztiak birtualki antzezten dituen.


GIZONAREN BEGIZ ETA EGIZ.

Obsesioari buruzko estilo ariketa ere bada: protagonistarena lehena, bere ustez berri txarra dena emateko hamaika modu bilatzen du-eta; eta bigarrena egilearena, oinarri errealista batzuetatik irten gabe gai beraren gainean eskaintzen den ugaritasunari zentzu teatrala ematen saiatu dena. Tricicle-ko taldekide Paco Mir da egilea. "Gaia Paul Simonen 'Fifty Ways To Leave Your Lover' (Berrogeita hamar modu zure maitalea uzteko) kaleratu zenean bururatu zitzaidan. Beharbada, garai hartako moda arazoa zen, Luis Eduardo Auteren zenbait kantu gai berari buruz gogoratzen baitut, nahiz eta diskografiak, betidanik, beren insomnioarentzat erremedio bila dabiltzan kantari deskontsolatuez beterik dauden. Nolanahi ere, ideia marjinal hura ohar koadernotxo batean idatzirik geratu zen". Ohar edo gogoeta horiek hiru zati oso garbitan banatu zituen Mir-ek. Lehenengoan, beroan idatzitako esaldi irakurtezin eta erabat ulertezinak zeuden. Bigarrenean, esaldi ulergarriak bazeuden ere, egilea lotsati sentitzen zen. Eta hirugarrena eta azkena, mamiz eskasena, esaldi ulergarriz eta ulerkorrez osatu zuen. "Azken banaketa honetakoa da 'Ez da hain erraza' antzezlana. 80ko hamarkada hasieran idatziriko ideia hau amodio eta desamodioaren erradiografia da, muturreko egoerek duten umorea mantenduz. Azken finean, gizonaren begiz (eta hemen gizateriaren erdiaz, arrez, ari naiz bakarrik) eta egiz betetako komedia da", gehitzen du Mir-ek.
Estreinaldi ofiziala uztailean Donostiako Antzerki Ferian egingo bada ere, jendearen harrera ikusteko asmoz obra taularatzen hasiak dira. Hurrengo emanaldiak Euskal Herrian honako hauek izango dira: Zornotzan ekainaren 1ean euskaraz eta 2an gazteleraz; Elorrion ekainaren 3an eta Durangon 4an euskaraz.


LARANJA ERDIA ZUKUTZEN.

Badira ikusi bezain aise ahaztu egiten diren antzezlanak. "Ez da hain erraza" baina, momentuan gozatu ez ezik, gogoeta ere piztea lortzen duen horietakoa dugu. Komertziala (zentzu onean) izango da euskaraz ere. Amodioa zabu batean kulunkan egotea bezalakoa dela dio Kike protagonistak, hasierako zirrara gehiegi luzatuz gero, zorabioa eta goragalea sortzen duela; hiru hilabeteko liluraldia baino ez dela, eta munduan laranja erdi asko dagoela. Hala, gizon eta emakumeen arteko harremanak gorabehera, obra bi oinarrien gainean dago eraikia: eszenaratzearen freskotasuna batetik eta Paco Mir-en testu bihurria bestetik, ateraldi, keinu, ironia eta amarruz betea. Erritmo bizia ematen laguntzen dion asmazioa ere badu, lerro hauetan argituko ez duguna, obra ikusteko asmoa duenak ezustea har dezan. Erreferentzia barregarriak ez dira falta eta zirto ugari aurkituko duzu bertan. Publikoa konplize du une oro, bai plazaratzen diren egoerekin bere burua irudikatzen duelako, bai eszenaratzeko moduarengatik, ikuslea Kikeren saiakerekin jakinaren gainean baitago.
Horren harian, hamaika trikimailu probatuko ditu bere emazteaz libratzeko. Betikoak: adarrak jarri, gay dela esan, satorlanean bidea prestatu. Eta makurragoak: emazteari maitale bat aurkitu, burutik dagoen itxura eman edota larrua jotzen ari direla "badoala" zenbait aldiz esan. Emazteak ordea, ez du esaldiaren zentzu bikoitza igarriko.
Fin dabiltza halaber, hiru aktoreak, Carlos Zabala eta Fernando Bernuesek zuzenduak. Joseba Apaolaza eta Mireia Gabilondo sinesgarri daude senar-emazteen azalean, komediarako duten dohaina erakutsiz. Mireia sartu-irtenean dabil, senarrak esandakoa irudikatuz. Agian, lehen zatian biek bizkorrago dihardute azken txanpan baino, non testuaren atzetik doazela dirudien (Joseba bereziki). Hori ordea aise konponduko dute entsegu eta emanaldiak segidan kateatuz. Eneko Olasagastik aldiz, bere itzuleran ongi betetzen du zerbitzariaren rola, entzule eta aholkulari lanetan. Enekok berak euskaratu du korapilo franko zuen testua, euskara hurbila erdietsiz. Aipatzekoa da, bestalde, Jose Ibarrolaren eszenografia, kolore neutroak erabiliz, jendearen irudimena ez lausotzearren. Halaxe, Tolosako Leidorren bildutako publikoak amaieran eskaini zien txalo zaparrada luzeak (agurtzera hiru aldiz atera zitezen behartuz) lan honek izango duen ibilbide distiratsuaren tamaina ematen digu

ENEKO OLASAGASTI:"UMILTASUN LEZIOA IZAN DA BERRIRO OHOLTZARA IGOTZEA"
Eneko Olasagasti (Donostia, 1960) EHUko Informazio Zientzietan lizentziatua eta Antzerti eskolako diplomatua dugu. Luzea da Enekok gidoilari eta zuzendari gisa Carlos Zabalarekin batera egindako lanen zerrenda. Batzuk aipatzearren horra hor "Bi eta bat" eta "Jaun eta jabe" telesailak, "Ez gaude konforme" eta "Linea lizuna" fikziozko atal laburrak, "Maité" eta "Sí quiero" filmak. Jendeak hala ere, ez daki bere ibilbide profesionala aktore gisa hasi zuela. Herri Irratian esatari modura zebilela, poliki-poliki antzezteko grina piztu zitzaion. Hala, telebistan "Dondon kikilikon" haur saioan jardun zuen; "Bai horixe" euskara ikasteko saioa izan zen hurrena. Antzerkian aldiz, "Sei pertsonaia autore baten bila" (1983), "Gure Herria" (1984), "Nekrassov" (1985), "Agur Eire Agur" (1988) eta "Flaminio" (1989). Zineman, "Ander eta Yul" filman rol txiki bat izan zuen. "Ez da hain erraza" obra izan da beraz, bere behin-behineko itzulera aktoregintzara.

Aspaldiko partez oholtza gainera igo gabe egon zarenez, kostako zitzaizun herdoila kentzea.
Bada, ez pentsa, ez zait batere kostatu aktore lanari ostera heltzea, eroso nabil. Bi hilabetez entsegatu dugu eta, egia esan, beste gauza bat gertatu zait: hasieran behintzat, zuzendaria izatearen ajeak alde batera uztea izan da gogorrena, ezin bainintzen isilik egon, are gutxiago bi zuzendariak, Carlos Zabala eta Fernando Bernues, lagunak izanda. Ideiak-eta ematen nizkien. Pixkanaka ordea, isiltzen eta aktoreen aldera erabat lerrotzen ikasi dut. Umiltasun lezioa izan da zentzu guztietan; esaterako, aktoreek duten sormena ezin dela beti bideratu, eta men egin behar dela nahiz eta ados ez egon.

Gertatu al zaizu inoiz harreman bat utzi nahi izan eta ez jakitea nola?
Antzezlanak oinarri errealista duten egoerak ironizatu egiten ditu, harreman bat uzteko aitzakiak bata bestearen atzetik jarriz. Hain zuzen, jendeak horretaz gogoeta egin dezala nahi du. Baina zailena ez da besteari zer eta nola esatea izaten, hainbeste gauza amankomunean duzun pertsona horrekin harremana etetea baizik. Lotura afektiboa, laguntasuna, oroitzapenak, ekonomia eta sexua hor daudelako. Eta hori bai, gertatu izan zait.

Zerorrek euskaratu duzu testua; zein zailtasun izan dituzu?
Gazteleratik itzultzean dagoen zailtasun nagusia euskaraz ere arintasun hori mantentzea izaten da. Saiatu naiz belarritik erraz sartuko den euskara erabiltzen, batua bai, baina aktoreen euskalkien doinuak mantenduz. Euskaraz ematen den antzerkia egiten dugunok zeregin bikoitza dugu, itxurari mamiari bezainbesteko garrantzia eman behar diogu-eta; ulerterraza izan behar, jendearengana iritsiko bada. Batua erabiltzeak ordea, ez du esan nahi freskura galdu behar denik.

Katalanezko bertsioa itzuli ez ezik, aldaketak ere egin dituzue.
Bai, nahiz eta Miren testuaren muina mantendu dugun, aldaketa batzuk sartu ditugu, eszenaratzean gehienbat. Badira jatorrizko obran ageri diren gauzak guk kendu ditugunak, eta alderantziz, guk geuk sortutakoak. Alde horretatik ez dugu inolako arazorik izan Tricicle-koekin. Ea uztailean, ofizialki estreinatzean, programatzaileek antzezlana aukeratzen duten; bultzada galanta izango litzateke Tentazioarentzat


Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude