Berrikuntzaz beteta dator aurten mendebaldeko bertsogintza. Arabarrek txapelketa berezitua egiteko lehen urratsak ematen dabiltza, eta bizkaitarrak, bakarrik aurrerantzean, eskualdeetako lehiara itzuli dira orain berrogei urte bezala, aspaldion sumatutako bertsolari gazteen hazkundeak behartuta. Herrialde horretako bertsozaletasunak bizi duen egoera gozoaren seinale, erronka handiari aurre egiteko antolaketan buru-belarri murgildu den jende multzoa.
Bide berriari ekin dio Bizkaiko Bertsozale Elkarteak, eta 60ko hamarkadan antolatu ziren txapelketen hariari tiraka egin dio. Izan ere, orain urte bi igarri ziren bertsolari gazteen hazkunde handiaren lehen ondorioak. Berrogeita hamar lagun baino gehiagok izena eman zuen eta udan sailkapen saioak antolatu ostean, zelan edo halan hura berregituratzeko balantzea egin zuten.
Ordutik aurtengoa antolatzeko ideiei bueltaka ibili dira Bertsozale Elkartean, eta aurten ere igo egin da bertsolari kopurua. "Berrogeita hamabi bertsolari inguruk parte hartuko du eskualdekako txapelketetan, eta Bizkaiko zortzi finalistak gehitu behar zaizkie" aipatu digu Jose Luis Basterretxea 'Altzalei' Bizkaiko Bertsozale Elkarteko idazkariak. "Horietatik ia hogei berriak dira, lehenengoz kantatuko dute aurten".
Batzuk adinak eta bertso-eskolek ekarrita plazaratu dira. Bestetzuk ordea, egitura berriak animatu ditu. Hurbiltasuna ere oso garrantzitsua baita goi mailan ez dabilen hainbeste bertsolarirentzat eta lagun giroan kantatzea norbere herri inguruan oso atsegina gerta daiteke. Ondorioz, zenbait eskualdetan eskualdeko txapelketek saio bakarraren ordez kanporaketak egin behar izan dituzte, eta horien artean finala antolatu. "Lea-Artibain adibidez, hastapenean gaudela kontuan izanda, Berriatu eta Etxebarriko kanporaketetan 125 eta 100 entzule izan dira. Hor klabea da hurbiltasuna, balorazioa gero egingo dugu, baina aurrera begira ere egiten da hau guztia. Behar bada oraindik eskualderen batean ez da indar gehiegi izango antolatze eta entzule aldetik, baina aurrera begira ere bada hau, txapelketa antolatzeko modu berria da, gero bertsolari bakoitza definitzeko beste era bat ere emango baitu" adierazi du 'Altzalei'k.

Horrelako txapelketa zabalak antolaketa ere gisakoa behar du. Leku bakoitzean bere antolaketa batzordea eratu behar izan du, une bakoitzeko saioak behar dituen ezaugarri eta betebeharrak zehazteko. Horren artean, gaijartzailetza eta epaileen kontua ere jagon dute, jarraikortasuna bertsoaren eremu guztietara hedatu guran.
Bertsozale eta bertso eskolen artean gaiak atera dituzte, horiek otu eta planteatzeko ikastaroa ere izan da, eta bertsoa epaitu behar denez gero, hartara jende gaztea bideratzea ere bada helburua. Josu Telleria eta Joxin Iturrioz bilbotarrek eta Moises Enbeita eta Jon Aurre muxikarrek epaituko dituzte hilaren 27an azken saioa izango duten txapelketetako bertsoak, badaezpada ere Josu Arroyo getxotarra lauretakoren baten ordezko dela.
Saioen erdiak jokatuak dira dagoeneko. Busturialdean, Durangaldean eta Arratian izan dira, eta barikuan Bilboaldekoa izango da hiriburuko Bilborock aretoan. Domeka goizean berriz Mendexako frontoiak Lea-Artibaiko finala hartuko du, eta Getxoko eskoletan kantatuko dute datorren asteko zapatuan Ipar-Uribeko bertsolariek.
Hain zuzen ere, falta diren hiru eskualdeetan -eta Arratian ere bai- aurretiaz bestelako saioak izan dira. Ipar-Uriben txapelketa saio bakarrean egiteko moldatu ziren zelanbait bertso inguruan dabiltzanak hartaratu barik, baina batetik final saio horretako bertsolariak trebatzeko eta hartaraino animatu ez direnak trebatzeko ere bestetik, eskualdeko herrietan bertako bertsolari eta txapelketako partaidez osatutako bertso afariak antolatu dituzte. Ia hogeita hamar lagunek kantatu dute afalostean, bertso giro ederra sortuz. Eta entzuleek ere epaile beharra egin dute, txukunen ibili izana iritzi dutena sarituz.
Arratian, Bilbon eta Lea-Artibain ere girotzeko balio izan duten saioak izan dira, finalerdi eran, eta horietatik irten dira egunotan jokatu edo jokatuko diren finalerdietako bertsolariak. Zenbaitzutan saioak izan dira, eta Bilboko kasuan, Ipar-Uribeko auzokideen antzerako afal edo bazkal osteko saioetan kantatu zuten Kafe Antzokian eta Santutxuko elkarte batean, gura zuten guztiek mahaian jesartzeko leku barik.
Maiatz amaierarako beraz, jakingo dugu nortzuk diren eskualdeetako sei txapeldunak. Bilbotik ekialderako eremu osoko bertsolariak dira, oraindik ere Ezkerraldean eta Enkarterrietan bertsogintzak urrats motela baitarama. Bizkaiko gainontzeko lurraldeetako sei txapeldunek udagoienean jokatuko den herrialdeko txapelketarako txartela artez lortuko dute, orain urte bi finalean egon ziren zortziei gehituz. Lehen bost kanporaketetarako behar diren hogeita hamar bertsolariak osatzeko gainontzeko hamaseiak berriz, eskualdeetan puntu gehien lortzen dutenak izango dira. Horregatik, epaile berberak izango dira saio guztietan. Ordutik aurrera, aipatutako kanporaketa, finalaurreak eta finala egongo dira. Eta hemen dago azken berrikuntza, aurtengo txapelduna ez baita Arriaga Antzokian jokatutako saioan erabakiko. Finala Euskalduna Jauregira eroatea erabaki dute aurten antolatzaileek.

Eskualdeetako lehen txapelketen hastapena 1959 urtean dago. Urkiolan hasi, eta Mungia, Bermeo, Markina eta Zeanurin kantatu zuten hogeita zortzi bertsolarik, Balendin Enbeita ez beste guztiek, aurreko urteko txapelduna izanda finaleko txartela baitzeukan. Bilboko Areatzan muxikarra izan zen berriz ere txapeldun, Jon Azpillagaren aurretik, baina finalak izan zuen bitxikeriarik: jaien barruan abuztuaren 30ean egitekoa zen, baina alkateak bozgorailuak kentzeko aginduta, bertan behera uzteko esan zuen Alfonso Irigoienek. "Hau hementxe egingo da datorren domekan eta altabozakaz". Eta horrela izan zen.
1960an aurreko urteko finalista biek zeukaten txartela, eta gainontzeko lau finalistak Ondarroan jokatu zen finalerdira artez sailkatu ziren. Finalerdia osatu zuten gainontzeko laurak berriz -German Uriguen, Ireneo Ajuria, Faustino Etxebarria eta Juan Mugartegi- eskualdeetako txapelketak irabazita kantatu zuten finalerdian. Eta finala Mugartegi berrituarrak berak irabazi zuen Bilboko Zezen plazan. Jon Azpillaga berriz bigarren.
Hurrengo urtean lortu zuen Azpillagak txapela, eta 1962an Jon Lopategik txapeldunorde utzi zuen berriz ere. Urtebeteko etena eta 1964an berriz ekin zioten txapelketari, eta finala Ondarroara lekualdatu zuten. Ez txapela ordea, Lopategiren buruan iraun baitzuen. Urte bi beranduago hirugarrenez izan zen muxikarra txapeldun, Durangoko finalean