Imajinatu ezazu lanean zaudela eta, telefonoz dei soil bat eginez, labea pizten duzula; horrela, etxera heldu ordurako, janaria prest izango zenuke. Edo egunero bost minutu beranduago jaiki zaitezkeela, kafeterak bere kabuz berotuko duelako kafea. Harrigarria, ezta? Bada, gaur egun hori guztia egin daiteke teknologia berriei esker.
Informazio-teknologiak etxe barrura sartu zaizkigu jada. Geroz eta etxe gehiagotan dago ordenagailua, alabaina informatika aparailu horretatik jauzi egin eta etxeko beste gailuetan barneratu da. Etxeko esparruan murgildu den teknologia horri domotika deritzo. Domotikak etxean dauden aparailuen kontrola eta gestioa ahalbidetzen du. Horretarako, etxean dauden gailu eta aparailu desberdinen artean sare bat osatu beharra dago. Jakina, sare hau osatzeko etxetresna elektriko eta bestelako gailu domotikoak behar ditugu. Hozkailua, garbigailua eta beste tresnak konektaturik egongo dira, "garun" elektroniko baten agindupean. "Garun" hau arduratuko da sare horretako gailuen gestio eta kontrolaz, baita etxetik kanpora duen harremanaz ere. Izan ere, etxean ez gaudenean, telefono dei baten bitartez edo web orri batean sartuta, sistemari aginduak eman ahal izango dizkiogu.
Sare domotikoa osatzen duten elementuak lotzeko, sistema desberdinak erabiltzen dira. Sare batzuk elektrizitatea dute oinarri. Beste batzuk, ordea, telefono-kableak, kable bereziak edo irrati-frekuentzia. Etxea eraikitzen ari den bitartean sare domotikoak behar duen azpiegitura ezarriko bagenu, ez litzateke garestia izango. Ondoren, gailu domotikoak jarri beharko genizkioke. Gure etxea berria ez bada, berriz, dauden instalazioak erabiliz (elektrizitate-kableak...) domotizatu beharko genuke, garestiegia izan ez dadin.

Urtarrilean Donostian egin ziren energi eraginkortasunaren inguruko jardunaldi batzuetan, domotikan diharduen Dinitel enpresako Ikerketa eta Garapen arloko zuzendari teknikoak, Natividad Garcíak, esan zuenez, etxe bateko aparailu guztiak automatizatzeko, 250.000 eta 500.000 pezeta (10.000 eta 20.000 libera). bitartean behar dira. Dena den, inbertsio horrek etekinak ematen ditu, sistema domotikoak energi kontsumoa optimizatzen baitu, %40 inguru adituen arabera. Horretaz gain, sistema hau irekia da, edozein unetan prestazioak gehitu ahal zaizkiolako. Beraz, ez dugu zertan inbertsio guztia batean egin.
Etxebizitza domotikoak urriak dira Euskal Herrian. Estatu Batuak, Alemania, Eskandinavia edo Japonian, ostera, oihartzun handia dute. Hemendik urte gutxira ezagunagoa bilakatuko dela diote adituek, telefono mugikorren moduan. Iaz 400 etxebizitza domotizatu eraiki ziren EAEn. Eusko Jaurlaritzako Lurralde, Etxebizitza eta Ingurugiro Saileko Visesa enpresa publikoak beste 96 ipiniko ditu aurki Donostiako Intxaurrondo auzoan, honelako lehen promozio publikoa izanik. Domotika gutxi zabaldua egotearen arrazoi garrantzitsuena bere prezioa da. Bere ezarpen murritza azaltzen duen beste arrazoi bat gizartearen gehiengoarentzat ezezaguna izatea da, jendeak ez daki zein abantaila eskaintzen dituen-eta.

Domotikak dakartzan onurak ugariak dira. Lehenik eta behin, oso erosoa da, etxeko edozein puntutik edo bertatik kanpo sistemari aginduak emateko aukera ematen baitu. Gainera, erraza da oso erabiltzea. Bigarren, energia aurreztea ahalbidetzen du. Sistemaren "garunak" elektrizitatea edo bestelako energiak erabiltzerakoan, gau tarifak eta uneko eskaintzak kontuan hartuz, dirua aurrezten laguntzen digu. Hirugarren, etxearen segurtasuna kontrolpean izango dugu. Izan ere, sistema suteak, gas-ihesak eta ur-ihesak detektatzeko gai da. Kasu horietan, ihesei bidea itxi, eta aurrez programatutako telefono-zenbakiei, suhiltzaileei adibidez, abisu emango lieke. Eta azkenik, automatismoak atezain automatikoko irudiak telebistan ikustea, kontratatutako potentzia elektrikoa baxuagoa izatea edo sentsoreen bidez argia piztu eta itzaltzea ahalbidetzen du.

Gure inguruan hainbat enpresa ari da sistema eta produktu domotikoekin lanean. Besteak beste, Dinitel, Fagor eta Indotec ditugu. Fagorrek duela gutxi Maior-Domo saila merkaturatu du, argindarraren instalazioaz baliatzen dena. Telefono bidez kontrolatzen dira sail honetako etxetresna elektrikoak, eta sistemak telefonoa ere erabiltzen du gerta daitezkeen arazoen berri emateko. Etxetresna domotiko hauek hondatzen direnean, matxuraren arrazoia zein den ezagutzen laguntzen digute, eta telefono-dei batez abisua ematen digute. Sistemak erabiltzailea prozesu osoan gidatzen du. Erabiltzaileak aukera ezberdinak telefonoaren teklatuan hautatzen ditu, eta berehala, telefonoaren ahozko mezuek agindutakoa berresten dute.
Etxeko eginbeharrak errazten dituzten produktu ugari ikertzen ari dira enpresa informatiko eta elektronikoak. Batzuk, merkatuan daude dagoeneko, eta besteak, denbora gutxi barru dendetan izango dira. Electrolux etxeak, esaterako, hozkailu elkarreragile edo interaktibo bat aurkeztu du. Screenfridge du izena prototipoak eta Interneten nabigatzeko balio du. Atean beira likidoko ordenagailu bat du, eta horren bitartez, erosketak egin, errezetak kontsultatu nahiz barruan dauden elikagaiei epea noiz amaitzen zaien ikus dezakegu. Enpresa bera plater hegalari antzeko zurgagailuak ikertzen ari da. Horiek aurrean dutena zurgatzen dute, beti ere altzarien kontra jo gabe. Hain zuzen ere, aurrean zerbait izanez gero, bere inguruan biratzera behartzen duen radar bat duelako.
Etorkizunera begira, bi gauza lortu behar ditu domotikak. Batetik, sare domotikoa marka desberdineko gailuekin osatu ahal izatea. Eta bestetik, ordenadorea elementu garrantzitsua bihurtzea sare honetan. Izan ere, Internet ezinbestekoa izango da domotikaren garapenean. Horrela, beste herrialde batetik gure web orrian sartuta, etxeko lorategia ureztatu ahal izango dugu, edota etxean instalatuta dauden kameren bitartez, gure etxea nola dagoen ikusiko dugu. Edota sendagileak gaixoa etxean dagoela erietxetik zaindu. Edota bizarra mozten dugun bitartean ispiluan egunkarietako titularrak irakurri. Edota...