"HEDONISMOAREN ALDEKO SERMOIA DA NOBELA"

  • Iñaki Mendiguren itzultzailearen "Ilunkerako xuxurlak" bigarren nobelak eraman du azken Irun Hiria saria. Honen inguruan solasean aritzeko hurbildu gara Ezkioko bere etxera eta nobelan agertzen den txakur berak, Orak, egin digu harrera zaunkaka.
Altzak badu bihotzik" lehen nobela 1990ean kaleratu zenuen. Bigarren hau, "Ilunkerako xuxurlak", hamar urte beranduago. Zergatik joan da hainbeste denbora batetik bestera?
Ez naizelako benetako idazlea. Egun osoa eta gauaren zati bat itzultzen ematen dut. Baina idatzi kapritxoz eta noizean behin egiten dut.

Lehen nobelak arrakasta handia izan du. Hamargarren edizioa dago kalean. Horrek ez al zaitu bultzatzen gehiago idaztera?
Horrek agian bigarren honetarako animatu ninduen. Baina hirugarren bat idazteko ez dut inolako presarik. Esan beharreko gauzak esan ditut, hustu naiz, eta biluztu, neurri batean.

Bi liburuetan homosexualitatearen gaia agertzen da. Zergatik egin duzu aukera hori?
Gaia normalizatua ez dagoen bitartean, sufrimendu gai izaten jarraitzen duen bitartean, eztabaidagai den bitartean, gatazka sortzen du eta hori behar du nobelak. Gainera, gizartearen dogmatismoaren eta ikuspegi estuen kritika egiten dut eta gizarte liberal eta toleranteago baten aldeko aldarrikapena. Hori nire obsesioetako bat da.

Azken nobelan, gatazka hori lortzeko bi pertsonaia antagoniko ipini dituzu aurrez-aurre: alaba lesbiana eta aita artzain protestantea. Bitxia egiten da, hemen apaiz protestantearen irudia ez baita oso ezaguna...
Niretzat bai. Ni protestantea naiz eta hemen deskribatzen dudan eliza, nik orain 20 edo 25 urte ezagutu nuen eliza da. Egia da gehienentzat mundu ezezaguna dela, baina Euskal Herrian badira komunitate protestante txikiak, Donostian, Bilbon... Liburuan deskribatzen dudana nik ezagutu nuena da %80an.

Horregatik esan duzu lehenago liburuan barruak hustu dituzula?
Niretzat arrotz diren gauza gutxi dago liburuan. Neurri batean autobiografikoa da, baina ez ehuneko ehunean. Pertsonaiak estereotipatu egin ditut. Nik Bilbon ezagutu nuen artzaina nobelakoa baino irekixeagoa zen.

Mundu horren gainbehera agertu duzu nobelan. Zein da protestantismoaren egungo egoera gurean?
Hor azaltzen den krisia oso erreala da. Gaur egun Estatu Batuetatik datozen misiolari neokontserbadore puritanoak daude modan. Baina gure elizak ez ziren horrelakoak. XVI. mendeko erreformatik etorritako protestantismo historikoaren bidea jarraitu zen hemen. Frankismoa oso garai gogorra izan zen. Gure elizak pisuetan izaten ziren, beti erdi klandestinitatean. Ghetto bizitza egiten zen komunitate hauetan, beti familiara, barrura begira. Nik familia ez nuen protestantea eta 18 urterekin sartu nintzen. Baina lagunartea bertakoa nuen eta emaztea ere bertan ezagutu nuen.Frankismoan erresistitzen jakin zuten, baina Franco hil eta gizartean zabaldu zen agnostizismo, sekularizazio eta askatasunaren aurrean protestantismoak ez du egokitzen asmatu. Gazteak urruntzen joan dira eta zaharrak hiltzen. Donostiako eliza itxi zen eta Bilbokoak jarraitzen du, baina oso urrituta.

Liburuko alabak hasiera batean artzain izateko bokazioa agertzen du.
Alabaren pertsonaiarekin eliza anglikanoan dagoen eztabaida ukitu nahi izan dut. Duela hiru bat urte emakumezko artzainak onartu zituen protestanteen artean tradizionalena den eliza anglikanoak. Baina egungo eztabaida beste bat da, homosexualena, hain zuzen. Egun gay izanik elizako partaide izan zaitezke, baina ez artzain.

Aita-alaben arteko harremanean bilakaera bat ikusten da, bien arteko hurbilketa.
Maitasunak arazoak gainditu ditzakeela itxaropena daukat. Hitz eginez hurbildu zaitezke urrun ikusten dituzun pertsona horiengana. Belaunaldi arteko borroka hauek oso errealak dira. Baina, azkenean, adinean aurrera goazen neurrian, jendea hobeto ezagutzeko ahalmena sortzen da.

Aita kontserbadorea hurbiltzen zaio alabari.
Alabak bizitzari eta kristautasunari buruz duen ikuspegia gizartean gailentzea nahi dut nik. Alabari indar ematen saiatu naiz eta hark aita erakar dezala. Aitak bizitza eta fedearen ikuspegi dogmatikoa du, Bibliaren interpretazio kontserbadorea, puritanoa, moralista, zurruna egiten du. Alabak ez du familiagatik ezagutu duen kristau mundu horrekin erabat eteten. Bibliako zitak ere egiten ditu berak. Baina, ikuspegi profanoa eta sekularra integratuta ditu bere bizitzan. Askoz ere hedonistagoa da. Hedonista, zentzu onean, noski.

Nobela guztia aita eta alabaren arteko gutunez osatua da. Zer dela eta aukeratu zenuen forma hau ematea?
Artzain protestanteek horrela hitz egiten dute, etengabe Bibliako zitak botaz. Baina aita-alabak haserre, aurrez aurre, elkarrizketa batean ipini izan banitu, batak besteari irainka hasiko lirateke. Zer formula erabili behar nuen nahi nuela lortzeko? Zita horiek gutuna ez den formula batean nahiko artifizial geratuko lirateke.Oso dialektika zuzena erabiltzeko aukera ere ematen du eskutitzak. Bataren argumentuei besteak erantzuteko aukera. Bien arteko sokatira baita nobela.

Biblia itzultzen ibilia zara. Itzulpenari esker ezagutzen duzu ala lehenago, protestante bezala, ikasia zenuen?
Pasarte asko aurretik, elizaren garaitik, ditut buruan. Gero itzulpenak ez dakit zenbat aldiz irakurtzera behartu ninduen. Bibliak 70 liburu inguru biltzen ditu. Badira batzuk irakurtzea merezi ez dutenak, erabat gogaikarriak. Baina beste batzuk oso politak dira. Erlijio kutsua duen guztia zaku berean sartu eta ignoratzeko gaur egungo joera horrengatik, liburu horiek ez dira irakurtzen eta jende askok ez daki hor daudenik ere. Eta liburu batzuk poesia hutsa dira. "Kantarik ederrena" adibidez: "Eman biezat musu, bere ezpainez musu! Zure maite laztanak ardoa baino gozoago...". Hau Biblian dago! Garai hartako filosofia eta pentsaera aldetik ere oso atseginak dira. Benetako altxorrak.

Bestelako zitak ere erabiltzen ditu alabak. Mitologiaren ingurukoak...
Erreferentzia mitologikoak hedonismoaren aldarrikapena dira nolabait. Kristautasunak 2000 urtetan plazerraren kontrako gurutzada burutu du. Sakrifizioak baloratu ditu. Gizakia errudun jaiotzen da, pekatari da eta penitentzia, sufrimendua dira askatzeko bide bakarrak. Plazerra adierazten duen guztia, gorputza bereziki, izan da gaitzetsia, kondenatua. Hori denok pairatu dugu orain arte, emakumeek batez ere. Liburu guztia horren aurkako sermoia da, hedonismoaren aldeko sermoia


Azkenak
2024-10-04 | ARGIA
Hego Euskal Herriko umeen %8,3ak ikusmena zaintzeko zailtasunak ditu

EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]


Gazako genozidioak urtebete: gertaera nagusiak

Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.


2024-10-04 | ARGIA
Guardia Zibila omenduta, biktima batzuk berriz biktimizatzen direla salatu du Memoria Osoak

Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]


2024-10-04 | Gedar
Gasteizko udaltzainek ere taser pistolak izango dituzte

Bi T10 pistola elektriko erosiko ditu udalak, baina beste sei erostea eskatu dute poliziek. Arma zurien erabileraren ustezko gorakada hartu dute aitzakiatzat, erabilera justifikatzeko. Gero eta udaltzaingo gehiagotan ari dira taser pistolak eskuratzen; Ertzaintzaren BIZKOR... [+]


Bizitza luzea Entzia Bonelli arrano gazteari

Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]


2024-10-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako Udalak gaikako bilketa betetzen ez duela salatu du Eguzkik

Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]


Garbitzaile batek gurpil-aulkian ekin behar izan dio lanari Iruñeko Mendigoiti ikastetxean

Maria Elena Escudero 56 urteko emakumea azkenean Mendigoiti ikastetxeko bere garbitzaile lanera itzuli behar izan da ostegun honetan, Iruñeko Mendillorri auzoan. Asteazkenean ez joateko esan zioten Zaintzen enpresakoek eta ostegunean berriro baietz, aurkezteko lantokian.


Haurrekin alzheimerraz mintzatzeko gakoak

Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.


Wikipediaren hizkuntza gutxituen biltzar batean bizitakoak

Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]


Lapurdi zeharkatzekoa duen AHT proiektuaren aurka mobilizatzeko deia luzatu dute

Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.


Uri Tzafon mugimendua: Jainkoaren izenean, Libano kolonizatzera

Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".


2024-10-03 | Leire Ibar
UGTk Euskotreneko hizkuntza eskakizunen aurka jarritako eskaera atzera bota du EAEko Justizia Auzitegiak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]


Nafarroako Gobernuak etxebizitza publikoen eskariaren %3 baino ez du asetzen

Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]


Eguneraketa berriak daude