"HEDONISMOAREN ALDEKO SERMOIA DA NOBELA"

  • Iñaki Mendiguren itzultzailearen "Ilunkerako xuxurlak" bigarren nobelak eraman du azken Irun Hiria saria. Honen inguruan solasean aritzeko hurbildu gara Ezkioko bere etxera eta nobelan agertzen den txakur berak, Orak, egin digu harrera zaunkaka.
Altzak badu bihotzik" lehen nobela 1990ean kaleratu zenuen. Bigarren hau, "Ilunkerako xuxurlak", hamar urte beranduago. Zergatik joan da hainbeste denbora batetik bestera?
Ez naizelako benetako idazlea. Egun osoa eta gauaren zati bat itzultzen ematen dut. Baina idatzi kapritxoz eta noizean behin egiten dut.

Lehen nobelak arrakasta handia izan du. Hamargarren edizioa dago kalean. Horrek ez al zaitu bultzatzen gehiago idaztera?
Horrek agian bigarren honetarako animatu ninduen. Baina hirugarren bat idazteko ez dut inolako presarik. Esan beharreko gauzak esan ditut, hustu naiz, eta biluztu, neurri batean.

Bi liburuetan homosexualitatearen gaia agertzen da. Zergatik egin duzu aukera hori?
Gaia normalizatua ez dagoen bitartean, sufrimendu gai izaten jarraitzen duen bitartean, eztabaidagai den bitartean, gatazka sortzen du eta hori behar du nobelak. Gainera, gizartearen dogmatismoaren eta ikuspegi estuen kritika egiten dut eta gizarte liberal eta toleranteago baten aldeko aldarrikapena. Hori nire obsesioetako bat da.

Azken nobelan, gatazka hori lortzeko bi pertsonaia antagoniko ipini dituzu aurrez-aurre: alaba lesbiana eta aita artzain protestantea. Bitxia egiten da, hemen apaiz protestantearen irudia ez baita oso ezaguna...
Niretzat bai. Ni protestantea naiz eta hemen deskribatzen dudan eliza, nik orain 20 edo 25 urte ezagutu nuen eliza da. Egia da gehienentzat mundu ezezaguna dela, baina Euskal Herrian badira komunitate protestante txikiak, Donostian, Bilbon... Liburuan deskribatzen dudana nik ezagutu nuena da %80an.

Horregatik esan duzu lehenago liburuan barruak hustu dituzula?
Niretzat arrotz diren gauza gutxi dago liburuan. Neurri batean autobiografikoa da, baina ez ehuneko ehunean. Pertsonaiak estereotipatu egin ditut. Nik Bilbon ezagutu nuen artzaina nobelakoa baino irekixeagoa zen.

Mundu horren gainbehera agertu duzu nobelan. Zein da protestantismoaren egungo egoera gurean?
Hor azaltzen den krisia oso erreala da. Gaur egun Estatu Batuetatik datozen misiolari neokontserbadore puritanoak daude modan. Baina gure elizak ez ziren horrelakoak. XVI. mendeko erreformatik etorritako protestantismo historikoaren bidea jarraitu zen hemen. Frankismoa oso garai gogorra izan zen. Gure elizak pisuetan izaten ziren, beti erdi klandestinitatean. Ghetto bizitza egiten zen komunitate hauetan, beti familiara, barrura begira. Nik familia ez nuen protestantea eta 18 urterekin sartu nintzen. Baina lagunartea bertakoa nuen eta emaztea ere bertan ezagutu nuen.Frankismoan erresistitzen jakin zuten, baina Franco hil eta gizartean zabaldu zen agnostizismo, sekularizazio eta askatasunaren aurrean protestantismoak ez du egokitzen asmatu. Gazteak urruntzen joan dira eta zaharrak hiltzen. Donostiako eliza itxi zen eta Bilbokoak jarraitzen du, baina oso urrituta.

Liburuko alabak hasiera batean artzain izateko bokazioa agertzen du.
Alabaren pertsonaiarekin eliza anglikanoan dagoen eztabaida ukitu nahi izan dut. Duela hiru bat urte emakumezko artzainak onartu zituen protestanteen artean tradizionalena den eliza anglikanoak. Baina egungo eztabaida beste bat da, homosexualena, hain zuzen. Egun gay izanik elizako partaide izan zaitezke, baina ez artzain.

Aita-alaben arteko harremanean bilakaera bat ikusten da, bien arteko hurbilketa.
Maitasunak arazoak gainditu ditzakeela itxaropena daukat. Hitz eginez hurbildu zaitezke urrun ikusten dituzun pertsona horiengana. Belaunaldi arteko borroka hauek oso errealak dira. Baina, azkenean, adinean aurrera goazen neurrian, jendea hobeto ezagutzeko ahalmena sortzen da.

Aita kontserbadorea hurbiltzen zaio alabari.
Alabak bizitzari eta kristautasunari buruz duen ikuspegia gizartean gailentzea nahi dut nik. Alabari indar ematen saiatu naiz eta hark aita erakar dezala. Aitak bizitza eta fedearen ikuspegi dogmatikoa du, Bibliaren interpretazio kontserbadorea, puritanoa, moralista, zurruna egiten du. Alabak ez du familiagatik ezagutu duen kristau mundu horrekin erabat eteten. Bibliako zitak ere egiten ditu berak. Baina, ikuspegi profanoa eta sekularra integratuta ditu bere bizitzan. Askoz ere hedonistagoa da. Hedonista, zentzu onean, noski.

Nobela guztia aita eta alabaren arteko gutunez osatua da. Zer dela eta aukeratu zenuen forma hau ematea?
Artzain protestanteek horrela hitz egiten dute, etengabe Bibliako zitak botaz. Baina aita-alabak haserre, aurrez aurre, elkarrizketa batean ipini izan banitu, batak besteari irainka hasiko lirateke. Zer formula erabili behar nuen nahi nuela lortzeko? Zita horiek gutuna ez den formula batean nahiko artifizial geratuko lirateke.Oso dialektika zuzena erabiltzeko aukera ere ematen du eskutitzak. Bataren argumentuei besteak erantzuteko aukera. Bien arteko sokatira baita nobela.

Biblia itzultzen ibilia zara. Itzulpenari esker ezagutzen duzu ala lehenago, protestante bezala, ikasia zenuen?
Pasarte asko aurretik, elizaren garaitik, ditut buruan. Gero itzulpenak ez dakit zenbat aldiz irakurtzera behartu ninduen. Bibliak 70 liburu inguru biltzen ditu. Badira batzuk irakurtzea merezi ez dutenak, erabat gogaikarriak. Baina beste batzuk oso politak dira. Erlijio kutsua duen guztia zaku berean sartu eta ignoratzeko gaur egungo joera horrengatik, liburu horiek ez dira irakurtzen eta jende askok ez daki hor daudenik ere. Eta liburu batzuk poesia hutsa dira. "Kantarik ederrena" adibidez: "Eman biezat musu, bere ezpainez musu! Zure maite laztanak ardoa baino gozoago...". Hau Biblian dago! Garai hartako filosofia eta pentsaera aldetik ere oso atseginak dira. Benetako altxorrak.

Bestelako zitak ere erabiltzen ditu alabak. Mitologiaren ingurukoak...
Erreferentzia mitologikoak hedonismoaren aldarrikapena dira nolabait. Kristautasunak 2000 urtetan plazerraren kontrako gurutzada burutu du. Sakrifizioak baloratu ditu. Gizakia errudun jaiotzen da, pekatari da eta penitentzia, sufrimendua dira askatzeko bide bakarrak. Plazerra adierazten duen guztia, gorputza bereziki, izan da gaitzetsia, kondenatua. Hori denok pairatu dugu orain arte, emakumeek batez ere. Liburu guztia horren aurkako sermoia da, hedonismoaren aldeko sermoia


Azkenak
Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen: “Herritik sorturiko ekitaldiaren jabe egin da Udala”

Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]


2024-12-23 | Irati Diez Virto
Ez naiz sagua, ezta satorra ere; lursagua naiz

Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]


2024-12-23 | Jakoba Errekondo
Ilarraren entzumena

Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.


2024-12-23 | Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Nekazaritzako elikagaien test gunea Dulantzin

Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]


Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta, bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu

Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.


Teknologia
Gai izango ez garenean

Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]


Materialismo histerikoa
Idatzi nahi nuen

Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]


2024-12-21 | Iñaki Lasa Nuin
Pagadiak

Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.

Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]


Elkar mugituz?

Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.

Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]


Gobernu berriaren aurrekontu neoliberal zaharrak

 Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.


Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian

Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.


2024-12-20 | Nekane Txapartegi
Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat

Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]


Eguneraketa berriak daude