JOKATZERAAA! ERANTZUNA XUXURLATUKO DIZUGU ETA

  • Telebista ziklikoa da erabat; orain lehiaketen loraldia ikusten ari gara-eta. Amarrurik ba ote duten susmoa lausotu ez bada ere, Estatu Batuetan "prime time"n ematen dituzte. Espainian eguerdi edo arratsaldean. ETB 2-n berriz, antenan zegoena kendu dute berriki.

2017ko azaroaren 28an
Galdera eta erantzunen jokoak modan jarri dira berriro. Beste behin, Estatu Batuetatik datorkigu ikuskizuna: sariak irabaztearen lilura, galdera eta proba gaindiezinak, eta amaiera arteko zimikoak. Dena den, gizakion jokorako grinaren adierazle baino sarien amua da jendea parte hartzera bultzatzen duena. Adibiderik nabarmenena, ABC estatubatuar katean 16 urte jarraian egin dituen "Jeopardy" lehiaketa dugu, egunero 17 milioi ikusle biltzen dituena. Hain ezaguna da non filmetan ere "Jeopardy"ren kontura adar joka aritzen diren. Joan den udan ABC kateak, iraileko programazioa hasi bitartean, betegarri gisa "Who wants to be a millionaire?" ("Nork izan nahi du aberatsa?") abiarazi zuen.
Alabaina, inork ez zuen pentsatzen halako lehiaketa arrunt bat audientzia gehien duen saioa bilakatuko zenik. Egun, astean bost aldiz ematen da, 30 milioi ikusle inguru biltzen dituelarik, hots, "Urgencias" telesailak baino ez du kopuru hori gainditzen. Horren ondorioz, lehia bizian dauden kateek lehiaketak berreskuratzeari ekin diote, Fox kateak "Greed" (zekenkeria), CBSek Britainia Handiko "Winning games" (Joko irabazleak) inportatu zuen, NBCk ere "Twenty one" ostera egiteko ausardia ukan du, 50eko hamarkadan amarrua zuela agerian utzi baitzen. Azken boladan, "talk show" delakoen gainbehera ikusita eta Sam osabaren pausoak jarraituz, espainiar kateetan lehiaketak gero eta ugariagoak dira. Amaitu zaie hitzontziei haien trapu zikinak txeke baten truke telebistan aireratzeko garaia.
Alde batetik, kultura maila arrunta eskatzen duten lehiaketak ditugu, horra hor, TVEko "El precio justo", Antena 3ko "Alta tension" eta Tele 5eko "Quiere ser millonario? 50X15" lehia bizian dihardutenak arratsaldeko audientzia eskuratzeko. Bestetik, lehiaketa "jantziak" ditugu, bazkal buruko "Saber y ganar" lehiaketa La 2 katean, "Cifras y letras" edo "3x4" lehiaketen jarraitzaile. Itxura apala duten hiru lehiakide nor baino nor aritzen dira, galdera sorta anitzei erantzun nahian, aurkezle konplize bat eta txalo enlatatuak lagun dituztela. Erdibidean koka genezake duela 10 urte harrera polita izan zuen "El tiempo es oro", Constantino Romerok aurkeztua.
ETBri gagozkiola, erdarazko katean, "Rompecabezotas"ek urtetan eutsi dio goiari; "Uno de los nuestros"ek ez zuen funtzionatu eta "Da la talla en la pantalla" kendu berri dute urte erdi luzez emititu ondoren. Euskarazko katean ostera, egun ez dago lehiaketarik, nahiz eta urtetan lehiaketa mordoska egin izan diren , hala nola: "Kili kolo", "22ra", "Elkanotarrak" , "Hor dago koska". Egun aldiz, "Sorginen laratza"ko txotxi lehiaketa baino ez dago. Jendea euskalduntzeko tresna baliagarria izanik ere, ez dirudi lehiaketak ETBra helduko direnik, momentuz, behintzat.


JAKITEA EZ DA ASKI.

Lehiaketetan dena dago arreta handiz kalkulatua, bai gidoiak eta galderak, baita partaideen adina, janzkera, keinuak eta izaera ere. TVEko "Un, dos, tres, responda otra vez" Espainian arrakasta gehien eduki duen lehiaketa izan zen, osagai sinple bezain eraginkorrak erabiliz: ikusleak hiru bikote partaideen artean batekin identifikatu ohi ziren eta familia osoak ikusteko moduko gauzak sartzen zituzten: umorea eta musika.
Gaur egun, casting zorrotzak egiten dira, jakinduriaz landa, bat-batekotasuna, eta sinpatia ere oso kontuan hartzen dituzte. Horren baitan egongo baita lehiaketa horrek audientziaren ikusmina piztea. Azkenaldian gainera, interaktibitate handiagoa dago, ikusleek partaideei telefonoz lagun diezaieten. Lehiaketetako arduradunek diotenez, kamera aurrean aritzeak partaideak urduri jartzen ditu, beren jakinduria nabarmen murriztuz. Nolanahi ere, sarien eskuragarritasuna kolokan egoten da usu. Esaterako, "El precio justo", "La ruleta de la fortuna" eta "El juego de la oca" bezalako lehiaketetan ezaguna da irabazitako autoa, apartamendua edo dirua eramateko saridunak zerga anitz ordaindu behar zituela.


ERANTZUNAK ZEKIZKITEN.

Lehiaketen sorburua Estatu Batuetan dugu. 1950eko hamarkadan telebistan ugaldu aitzin, irratian ibilbide luzea egina zuten. Telebistan, Bigarren Mundu Gerraren ondotik hartu zuten indarra. Lehiaketa aitzindaria CBS kateko "The $64.000 Question" izan zen, Louis Cowanek asmatua. Garai hartarako (1955) saria izugarrizko dirutza zen, jende arruntak urtean gehienera $4.000 irabazten baitzituen. Denbora gutxiren buruan, 55 milioiko audientzia zuen lehiaketak eta 15.000 gutun jasotzen ziren astero CBSen lehiaketan parte hartu ahal izateko. Saioa emititzen ari zela gainera, antzerki eta zinemak hutsik egoteaz gain, krimen tasa ere jaitsi egiten zen. Ikusleentzat xarmagarria zen jende xumeak halako saria irabaztea hain galdera makurrei erantzunez. Harrera ona ikusita, beste bi lehiaketa abiarazi zituzten: arestian aipatu "Twenty One" eta "Tic Tac Dough". Hamar asteren buruan haatik, Kongresuaren ikerketa baten bidez amarrua deskubritu zen: dena zegoen taxutua, audientziaren kutunak ziren partaideek erantzunak aurretik zekizkiten-eta.
Ezer nabaritu ez zedin, lau ordu lehenago entseguak egiten ziren, hau da, panpinak bailiran partaideei harridura aurpegia nola jarri eta urduri itxura emateko ezpainean kosk egiten erakusten zitzaien. Lehiakiderik ezagunena izan zen Charles Van Dorenek esan zuen bezalaxe, "azkenean ez nekien non zegoen zintzotasun eta gaiztakeriaren arteko marra". Ondorioz, iruzurraren itzala gainetik kendu ezinik segitu dute urtetan lehiaketek. Honen harira, Robert Redford-ek "The Quiz Show" filma egin zuen 1994an lehiaketen iruzurra salatuz. Orain karteldegian dagoen "Magnolia" filmak halaber, lehiaketen kritika gordina egiten du. Zerk bultzatu zituen ekoizleak amarrua egitera? Audientzia egarria, zalantzarik gabe. Hala ere, honako galdera egin genezake: Zertarako atxiki egiari, bitartean hainbeste ilusio sortzen badute?


Azkenak
Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du

Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.


2024-12-24 | Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera

NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere

Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.


Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak

Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]


2024-12-23 | Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”

Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak

Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.


2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]


2024-12-23 | Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian

Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]


2024-12-23 | Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”

HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.


Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago

Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Zaballako espetxeko funtzionarioek “ezkutuko greba” hasi dutela salatu dute zenbait presok

Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]


Eguneraketa berriak daude