SOKA SALTOKA ARITU NAHI DU EUSKARAK


2017ko azaroaren 28an
Gauza bat jolastea da eta beste bat euskaraz jolastea. Urtxintxa Aisialdi eta Susperketa Soziokulturalerako Eskolak horretan laguntzeko asmoz jarriko du martxan Euskal Jolasez Blai egitasmoa. Euskaraz jolasteko bitartekoak eta baliabideak eskaintzea du helburu egitasmoa honek, horretarako premia dagoela ikusi baitute.
Atzio Oreja eta Esti Amenabarro Urtxintxako dinamizatzaileak egitasmo honen sortzaile eta bultzatzaileetako bi dira. Horrelako eskaintza egiteko premia zegoela garbi ikusi zuten duela 4 urte, ikastetxe bateko irakasleek beraiengana jo zutenean. "

Haurrek erdaraz jolasten zutela ohartu ziren irakasleak, eta jolas horien euskarazko abestiak eta esamoldeak ez zekizkitela. Horrek kezkatuta jo zuten guregana"
kontatzen digu Atzio Orejak. "

Irakasleek zailtasunak zituzten horri buelta emateko eta ez zeukaten alternatibarik jolas horiek euskaraz burutzeko. Arazoari aurre egiteko irakasleentzat ikastaro praktiko bat egiteko eskatu ziguten, jolasak eta abestiak ikasteko ikastaro bat, alegia. Eta horri ekin genion".
Lana hasi besterik ez zen egin ikastaro harekin. Izan ere, Urtxintxakoak berehala konturatu ziren gabezia horri erantzun egin behar zitzaiola, benetako beharra zegoela. "

Zaharrek ezagutzen zituzten abestiak eta jolasak helduek ez dituzte jaso, eta beraz, ezin diete gaur egun haurrei erakutsi".
Hutsune hori bete nahian ikerketa lan bat burutzen hasi ziren. Orejak azaltzen digunez, "

bilketa lana egiten hasi ginen, lozorroan zeuden jolas eta abestiak biltzeko asmoz. Euskal Herriko eskualdeetako jolas lekuetara jo genuen lekuan lekuko materiala eta bibliografia biltzeko. Eta behin informazioa bildu ondoren, sailkatu egin dugu".
Bilduma hau liburuxka batean argitaratzeko asmoa dutela aurreratu digute. "

Gainera, ez da behin egin eta bukatuta geldituko den zerbait, baizik eta fitxaz osatua egongo dena, eta urtez urte ikerketarekin jarraitzeko asmoa dugunez, fitxak gehituko dizkiogu liburuxkari".
Momentuz 210 jolasen bilduma osatu dute eta hori guztia aurrerago kaleratzeko asmoa dute. Sailkapenari dagokionez, Amenabarrok zortzi jolas mota bereiztu dituztela azaldu digu: zotz egitekoak, ezagutza jolasak, soka saltokoak, gomatakoak, txaloka, lerroka eta korroka, korrika egitekoak, ohiko jolasak eta abestiak. "

Sailkapen hau ez dugu gure kapritxoz egin, baizik eta bilatu dugun guztia ikusi eta gero, sailkapen hori erabiltzen dela konturatu gara eta guk ere horri jarraitu diogu"
argitzen du Amenabarrok.
Horrekin batera, aurkitutako materialaren ezaugarriak edo berezitasunak errespetatu dituzte. Esaterako, tokian tokiko tradizioa errespetatu dute, eta jolasak han egiten diren bezala bildu dituzte. Jolas berberak izendatzeko modu askorekin egin dute topo eta izen horiek ere bildu dituzte. "

Adibide garbiena tabak jolasarena dugu"
dio Amenabarrok. "

Alde batetik, gaur egun inor gutxik ezagutzen du jolas hori; eta bestetik, `tabak' izendatzeko nahiz jolasteko moduak oso aldakorrak dira leku batetik bestera. Zumaian eta Arroan `akerko' deitzen zaio, Andoain, Bidegoian eta Goizuetan `kurkuluxak', Hondarribian `malezu', Mutrikun `sakaponak`...". Izendatzeko edo jolasteko moduak aldatzeko aukera zabalik uzten dute Urtxintxakoek, "azken finean, garrantzitsuena norberak bere moldaketak egiteko aukera ikustea baita eta norberaren egoeraren arabera horretarako gai izatea"
dio Amenabarrok. "

Guk jolasak eta abestiak dauden bezala erakusten ditugu, baina gero, hezkuntza ikuspegitik norberak bere proiektuarekin bat ez datorrena molda dezakeela argi uzten dugu. Irakasle eta hezitzaileei bere beharretarako moldaketak egiteko gaitasuna ematea da gure helburua".
Eroriz ikasten omen da oinez, eta jolasean ere jolastuz ikasten da. "

Hori gauza jakina da eta horregatik, hori da gure ikastaro eta eskaintza guztien oinarria: parte-hartzea"
baieztatzen du Amenabarrok. "

Jolasak ikasteko modurik egokiena jolasean aritzea da, eta hori da Euskal Jolasez Blai egitasmoaren oinarria".
Saioak hasi aurretik argi eta garbi uzten dute hori. "

Guk nahi duguna da jendeari euskaraz jolasten irakastea, baina jolastuz. Igerian ikasteko ere, igeri egin behar izaten da".
Orain arteko esperientzia ikusirik, transmisio lan hori egiteko metodologia parte-hartzaile hori egokia dela frogatu dute eta jendea ere iritzi berekoa da.


JOLASTEN IKASTEKO LAU AUKERA.

Bildutako informazio guztia praktikan jartzeko bide ezberdinak proposatzen dizkigute Urtxintxako kideek Euskal Jolasez Blai egitasmoarekin. "

Ez genuen informazio pilaketa horrekin soilik gelditu nahi, argi geneukan zerbait gehiago egin behar zela, informazio hori praktikan jarri behar zela, eta horretarako lau bide jarri ditugu irakasle, guraso eta hezitzaileen aukeran".
Eskaintza horiek "48 ordu jolasean, ikastaroak, kale animazioa eta erakusketa ibiltaria dira. Guztien helburua euskaraz jolasten irakastea da, bai ikasleei, bai irakasleei, bai hezitzaileei eta baita gurasoei ere.
48 ordu jolasean, Haur eta Lehen Hezkuntzako irakasle eta ikasleei zuzendutako bi egunetako egonaldia da. Aterpetxe batean bildurik, bizpahiru hezitzaile adituk jolasak eta abestiak erakutsiko dizkiete bi egunetan zehar. Haurrez gain, irakasleek ere parte hartuko dute eta horrela hurrengo ikasturtean ikasle berriei erakusteko gai izango dira. Orejaren ustez "

gaur egun ikastetxetik ateratzeko aukerak nahiko esplotatuak daude; natur inguruko ekintza, abenturazko kirolak... Berriz, lekuren batera jolastera joatea berrikuntza bat dela ikusten dugu, interesgarria dela. Eta programari dagokionez, irakasleentzat ez du inolako ardurarik esan nahi, hezitzaileen esku baitago antolaketa guztia".
Ikastaroei dagokienez, irakasle, guraso eta begiraleei zuzendutakoak izango dira, hau da, ikuspegi desberdinetatik haurren heziketaren ardura duten hainbat eragileri bideratutakoak. Lau, zortzi, hamabi edota hamasei orduko ikastaroak aukeratu ahal izango dira.
Hirugarren eskaintza kale dinamizazioa da. Haurrentzat antolatutako jaialdiak izango dira, eta euskal jolasa izango da interesgune nagusia. "Ikastetxean, herriko plazan, kultur etxean, kiroldegian edota beste lekuren batean antolatzen diren jaialdien animazioaz arduratuko gara gu, eta jolasak erakutsiko ditugu"
esplikatu digu Orejak.
Azken eskaintza, berriz, eraskusketa ibiltaria da. Euskal jolasei buruzko ibilbide didaktikoa da eta jolasen ezaugarriak ezagutzeko eta gogoratzeko balio du. Erakusketa hau herriko plazan, udaletxean, kultur etxean edota ikastetxean jarri ahal izango da. Bere paneletan euskal jolasen data basea egongo da ikusgai modu grafiko batean.
Ekimen hauekin guztiekin euskal jolasak eta abestiak ezagutarazi nahi dituzte Urtxintxakoek. "

Gure helburua hedapena da. Gaur egungo gizartean jolasak berebiziko garrantzia duela uste dugu. Gero eta informatizatuagoa dagoen gizarte honetan, gero eta konpetitiboagoa den gizarte honetan, indibidualismorako gero eta tendentzia handiagoa dagoen honetan, jolasak horrekin guztiarekin apurtzeko aukera ematen du. Jolasak plazerra dakar berekin eta hori eguneroko bizitzan islatzea lortu behar dugu"
diote Orejak eta Amenabarrok.
Jolasak hainbat gauzatarako balio du: atseden hartzeko, barne tentsioak eta inpultsoak deskargatzeko, ondo pasatzeko, besteekin erlazionatzeko, fantasiak aireratzeko... Gure kulturaren altxor bat dela esan daiteke eta altxor hori erabilgarri egin eta hezitzaileen eskuetan jarri nahi du Urtxintxa Eskolak


Azkenak
2024-08-14 | ARGIA
Israelek preso palestinarrak erabiltzen ditu tunelak eta eraikinak miatzeko

"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.


2024-08-14 | Kanaldude
EuskarAbentura: gazteen paregabeko espedizioa

Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]


Ostalaritza patronalak Gipuzkoako txosnei TicketBai ezartzea eskatu dio Aldundiari

EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]


Palestinaren alde mobilizatuko dira Bilboko Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.


Pablo Gonzalez espioitzagatik ikertzen jarraituko du Poloniak

Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]


Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.


Ibilbide dekolonialak (I)
Donostia: non gogoa, han ezpata


2024-08-14 | Mikel Aramendi
Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]


Musk amen-omenka, trumpismoa besarkatzen

Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.


Grezian piztutako suteek hildako bat eta 50.000 pertsona ebakuatu baino gehiago eragin dituzte

Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.


Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.


Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


Paquita Bretos Andueza zendu da, mendizale aitzindari eta antifrankista

96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.


2024-08-13 | Euskal Irratiak
Aitor Elexpuru: “Larhunen ez dugu gehiago eraiki dadin nahi, baizik dagoena hobe kudeatua izatea”

Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]


Eguneraketa berriak daude