"HAURRARI MUNDU IDILIKO BAT AURKEZTEA DA TXARRA"

  • gehienak ordea helduentzako. Duela gutxi haurrei zuzendutako sail berria abiatu du Antton Olariaga kolaboratzaile eta lagun zaharrarekin: Maxe. «Nire kuleroak» lehena kalean da.

2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
A

ntton Olariaga marrazkigilearekin egitasmo berria jarri duzu martxan. Nola sortu zen Maxe neskatilaren istorioak plazaratzeko ideia?
Maxeren lehendabiziko profil edo testuak 1991. urtetik daude nire ordenagailuan. Arazo askoren ondorioz, garai hartan, ideia albo batera utzi beharra izan nuen. Orain egin nahi izan dudana, orduan nuen asmo bera da, errealitatean dauden gauzen arteko topaketa. Normalean gauza guztiak ez dira uste ditugun bezalakoak. Maxe barne mundu handiko pertsona da, argazkiak ateratzea

hobby
bezala duena, eta ateratako argazkiekin harturiko ezustekoek bultzatzen dute «

gauzak ez dira nik uste nituen bezala
» esatera. Horrek beti eramango du nolabaiteko usteak izatera.

Noiz iritsi zen proiektu berri hori argitaratzeko erabakia?
Elkarlanean argitaletxean nire lagun min Mikel Murua hasi zen lanean, eta bazuen pertsonaia horren berri. Bera etengabe tematu zen, eta orain argitaratu badut, bere adore guztiari zor diot. Antton Olariaga ere nahiko libre zebilen ilustrazioak egin ahal izateko eta horretaz baliatu beharra zegoen.

Bien arteko adiskidetasuna aspaldikoa da...
30 urte dira elkar ezagutzen dugula. Bi elementuk elkartzen gaituzte: garai hartan ikastoletako lehendabiziko testugintza hasten da; bera marrazkilari gisa eta ni testugile gisa, bilera desberdinetan elkar ezagutu genuen, Bilbon. Adiskidetasun berri hori zela eta, beste marrazkilari batzuekin batera, komiki bat egitearen aukeran pentsatzen hasi ginen, horrela «Ipurbeltz» aldizkaria sortuz. Ordutik, nire lan gehienetan berak parte hartu izan du. Oraingoan ere berarekin lan egin nahi nuela aipatu nuen eta argitaletxeak onartu egin zuen. Aukera ona zen beraientzat biekin batera lan egin ahal izatea.

Desberdintasun asko dago helduentzako literatura eta haur literatura egitearen artean. Zer nola tratatu behar da haurra?
«Nire kuleroak» liburuan zortzi bat modu narratibo desberdin erabiltzen ditut, neskaren barne-egoerekin lotuta dihoazenak. Honez gain, azken urteotan erabili dudan beste elementu bat agertzen da, glosarioa, elementu kultural batzuetatik abiatu eta gogoeta pertsonal bat egiten duena.
Planteamendu literarioa berdina da, hau da, haur batentzat ari zarenean ere zehaztasun berdinarekin egin behar duzu lan, bere maila kognitiboa da aldatzen den gauza bakarra, era berezi batean kontuan eduki beharrekoa. Maila kognitiboa esaten dugunean gutxietsiz egiten dugu; haurrak gauza askotan gu baino aurreratuagoak daude, intuizioan, musika edo erritmo bisual eta grafikoa jasotzerako orduan, berezkotasunean... Beraz, esaldiak maila kognitiboan egokitzeak haurrak heldu batek ez dituen baldintzak dituela esan nahi du. Lan handiago bat egin behar da maila horretara heltzeko. Kasu horretan pedagogia oso gertu dagoela ikusten da. Literaturan pedagogia aintzakotzat hartu beharreko diziplina da, sarritan literatura beraren etsairik handienean bilakatzen bada ere. Haur literaturak dituen osagairik txarrenak politikoki zuzena deitutako hori eta pedagogiatik datozenak dira, erabat indargabetzen da ikuspegi osoa, erabat galerazten zaizkio gatazkak... Mundu idealizatu eta idiliko bat aurkezten zaio eta ez nator bat haurrei mundu sexista bat eskaini behar ez zaien ideiarekin. Mundu sexista batean bizi bagara hori da aurkeztu behar zaiona, baina modu kritiko batean; ez da ezer lortzen arazoak ezkutatuz. Euskal munduarekin gertatzen den antzekoa ematen da haur literaturan.

Aita izateak errazten al du lan hori?
Nolabaiteko hurbiltasuna izateak lagundu zaitzake, baina, azken finean, idazleak beti hurbiltasun horretatik ihes egin behar du, distantziatu, hurbilegi daukan elementu hori nolabait orokortzeko, egoera anitzagoa baita.

Maxe sailak jarraipen bat izango duela adierazi duzue. Zer da jarraipen horrekin lortu nahi dena?
Lau-sei liburu egitea pentsatua daukagu eta helburua errealitatearen eta ezustearen arteko mundu horretan pertsonaia borobiltzea da. Jarraipenak pertsonaia taxutzearen aukera dakar. Aspertzearen arriskua hor dago baita ere, horregatik oso garbi daukat kopuru horretatik aurrera ez didala ezer gehiago eskainiko, eta eskaintzen ez didan momentutik Maxe bukatu egingo da.

Erdaretara itzultzeko asmorik ba al duzue?
Hori ere pentsatu dugu. Bi aukera dauzkagu: alde batetik, Elkarlanean argitaletxeak estatuko beste hizkuntzetako argitaletxeekin daukan hitzarmena, eta bestetik, nire kabuz burutzea. Zailtasun erantsi bat ere badaukagu: glosarioak euskal munduan kokatuak daude kulturalki eta egokipen bat egin beharko litzateke.

Noiz iristen da idazle baten lana itzultzeko momentua?
Inoiz ez dut horretarako presarik izan. Guztiak merkatuarekin zerikusia dauka. Oso argi daukat zerbait itzultzearen premia baldin badago, ezin dela inongo tranparik egin, egin duzunaren ispilu izan beharko du.

Badirudi gaur egun euskal lanak itzultzeko halako presa orokor bat dagoela. Zer dela eta?
Argitaletxe handien fenomeno komertziala dago. Ez dakit zein den horren guztiaren azpian ezkutatzen den benetako arrazoia. Horrek estatu plurikultural batenganako geroz eta sentsibilitate handiagoa jaiotzen ari dela esan nahiko balu... Nahiko nuke


Azkenak
Adin txikikoak dira Osakidetzako genero identitateko unitatetik pasa diren erdiak

1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.


BBK Livek bisitarien oinarrizko hainbat eskubide urratzen ditu eta salaketa ipini diote

OCU kontsumitzaileen Elkarteak hiru arrazoi zehaztu ditu, horien artean kanpoko janaria eta edaria Kobetamendiko esparruan sartzeko debekua, eta eskudirutan edo banku-txartelaren bitartez ordaintzeko ezintasuna. Facuak aurreko urtean egindako salaketan zehazturiko arazoak... [+]


Arrazakeria salaketen erdiak Polizia jotzen du “agente diskriminatzailetzat” Bizkaian

Diskriminazioaren ahotsak txostenak zenbakitan jasotzen ditu 2023an Bizkaiko SOS Arrazakeriaren Informazio eta Salaketa Bulegoan pertsona ugarik agertarazitako esperientziak, eta haietan "arrazoi arrazista eta xenofoboen aurkako indarkeria, eraso eta diskriminazioak”... [+]


Meaka-Irimo bizirik!

Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]


2024-07-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektua hasia da konponketa lanak, landaketak eta formazio saioak egiten

Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]


Emakume alkateentzako jantzi erronkariarra diseinatu dute, Hiru Behien Zergan parte hartzeko

Larunbatean egingo dute San Martin Harriaren inguruan 600 urte baino gehiago dituen ohitura eta aurten emakume alkateentzako jantzi erronkariarrak prestatu dituzte, orain arte gizonezkoentzako baino ez baitzeuden.


2024-07-12 | Gedar
Pertsona bat atxilotu dute Gasteizen, faxista bati aurre egiteagatik

Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.


Donostian 300 pertsona baino gehiago “muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute

Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]


2024-07-12 | Euskal Irratiak
Cyclopotes elkartea: Ikusmenik gabeko jendeen inklusioaren alde, bizikletaz ibiltzeko

Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]


Kataluniara itzuli dira Tsunami auziko erbesteratuak

Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.


Maximo Aierbe hil da, Euskaldunon Egunkariaren sortzaileetakoa

Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]


2024-07-11 | Uriola.eus
Gentrifikazioaren aurka, pisu turistiko bat okupatu dute Bilbon

Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.


Fronte Herritar Berria garaile atera da, eta hirugarren kokatu da eskuin muturra

20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]


Eguneraketa berriak daude