"EMAZTEEK DIOTE": 20 URTE EMAZTEEN EGOERA SALATZEN

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ipar Euskal Herriko «Emazteek diote» elkartea 1980an sortu zen Hazparne eta Bastida kantonamenduetan. Jeanne Kreckelbergh Gillentegi da elkarteko burua eta 40 bazkide biltzen ditu. Emazteen bizi baldintza txarrak salatze aldera, ikastaldi, mintzaldi, erakustaldi eta mintegiak antolatzen ditu elkarte honek; emazteek beren bizitza beren gain hartzea helburu dutelarik.
Hainbat dira Frantziako Estatuan emazteek erdietsiriko lorpenak, Iparraldeko emazteak borroka honen partaideak izaki: 1944an bozkatzeko eskubidea lortu zuten, 1965ean lan profesionala ukan zuten senarraren baimenik gabe, 1967an kontrazepzio legea sortarazi zuten, 1974an kontrazepzio metodoak segurantza-sozialak ordaintzea eta 1975an aborto legea erdietsi ere.
Gaur egun, biharamuneko pilularen erabilerari buruz nahiz aborto gutxiago izan dadin kanpaina zabal bat burutzen ari da Frantzian. «Emazteek diote» elkartekoek kanpainan parte hartzen dute, baita metodo bakoitzaren informazioaren berri eman ere. Beren hitzetan, HIES gaixotasunari buruzko kanpainak preserbatiboen funtzioa desbideratu du. Ordea, kontrazepzio arloan egiten diren ikerketak gizonen inguruan egitea ere komeniko litzateke, antisorgailu guztien erabilpena emazteen gain dagoelako. Abortoari buruzko egoera ere ez da samurra. Legez abortatzea posible izanda ere, 10 aste bitartean egin beharra dago. 1998an 6.000 abortu izan ziren Iparraldean; gehienak 20 urte azpiko emazteek eginak eta biharamuneko pilularen emaitza okerraren ondorioz. Gazteekin lan handia egin beharra aipatzen dute horregatik.


HAINBAT ARLOKO LAN PRAKTIKOA.

Elkarte honek daraman dinamika eguneroko bizitzaren alor askotara zuzendua dago. Haurtzaindegien arazoari heldu izan diote, baita janari biologikoari buruzko heziketaz arduratu ere. Osasuna helburu izaki metodo alternatiboen garapena lantzen ari dira. Multinazionalen plangintzak zalantzan jartzen dituzte eta dokumentazio zentro bat zabaldu dute Hazparneko Eihartzea kultur etxean. Aldi berean, etxeko lanetan trebatzeko talde bat biltzen da bertan; gizonezkoei irekia dena. Emazteen arazoak aztertzen dira eta autoprodukzio lanak ere bultzatzen dituzte. Esate baterako, CLEFE izeneko diru kutxa indarrean jarri dute emazteen lantegi propio bat ahalbidetzeko. Iparraldean etxeko lanen % 80 emazteek egina da. Zentzu honetan, 35 orduko lanastearen ondorioak gizonezkoek gehiago baliatuko ote dituzten beldur dira emakumezkoak. Gizonezkoek bost ordu gutxiago izanda, denbora hori etxeko lanei eskainiko ote diote? Horra emakumeek galdetzen dutena. Aitzitik, etxeko beharretara baino beste zereginetarako –elkarteetarako nahiz aisialdirako– erabiliko dutelakoan daude.


EMAZTE LANGILEEN EGOERA.

Pirinio Atlantiarrak departamendukoak dira lehen datu hauek: 1997an, 4.502 emaztek RMI (Gizarteratzeko Irabazi Ertaina) delakoa kobratu zuten; emazteen % 49,9k –Frantzia mailan % 57 zirelarik–. 1998an, Iparraldean –Zuberoa salbu– emazteen % 55,6 ziren langabezian. 359 emaztek izan zuten CES (Lanpostu Elkartasun Kontratoa) kontratoa, eta 161 gizonek. Frantzian, oro har, gazteak eta emazteak diskriminatuagoak daude lan munduan. Emazte langileen % 80k soldata apalenak dituzte: 3.600 liberaren (90.000 pezeta inguru) azpitik. Emazteen % 16,3k jasotzen du SMIC (Lanbide Arteko Gutxienezko Hazkunde Soldata) delakoa; 5.386 libera hilabetean. Emazteen % 25 bakarrik bizi da, eta erretreta kobratzen dutenen emazteen egoera kaskarra da oso.


MARTXOAREN 8-RA BEGIRA.

Ipar Euskal Herriko emazteek gogotik ospatzen dute Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna. Martxoaren 4ean hasiko dira Baionan; «Emazte eta boterea» izeneko gaia landuko dute. Hazparneko Ttattola batzokian bilduko dira 7an, «Parekotasuna eta politika» gaia jorratuko dutelarik. Plazandreok taldearen bi ordezkari eta Gipuzkoako emazte diputatu bat izanen dira bertan. 8an bertan, Baionan berriz, karrikako hainbat ekitalde izango da eta otordu berezia ere bai. Geroari begira «Emazteek diote»ko kideak «Eraikizan» proiektua lantzen ari dira, eta, besteak beste, sexu-indarkeria eta bortxaketak uxatzeko lanean arituko dira


Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude