MILA URTE PASATA, ZARAUTZEN AZALDU DIRA GURE ARBASOAK
Zarauzko hiribildua babes arkeologikodun zonaldea da. Horrek esan nahi du, hiribilduan lanak egiten hasi baino lehen, derrigorrezkoa dela prospekzio arkeologiko bat egitea. Eta hala egin zuten Santa Maria la Real parrokiako kanpandorrearen egokitze lanak abian jarri baino lehen. 1997an Aranzadiko ikerle talde batek giza aztarnak topatu zituen dorrearen azpian eta indusketako lehen kanpainari ekin zioten horrenbestez. Bigarren kanpaina, aztarnategiaren indusketa bera, iragan abenduan burutu dute Alfredo Moraza eta Alex Ibañezen zuzendaritzapean.
Morazaren aburuz, aurkitutakoaren azalpenarekin hasi baino lehen, «
beharrezkoa da edukia eta edukitzailea bereiztea, ez baitute zerikusirik
Lehen mailak, berrienak, XIII-XIV. mendeko emaitza jaso du datazioetan. Gorpuak zangatan sartuta ehortzi zituzten. Estalkien aztarnarik ez da topatu, baina seguruenik izango zituzten. 8-10 gorpu berreskuratu dira, gehienak gizonezkoak eta gazteak.
Bigarren mailan harlauzazko ehorzketak geratu dira agerian. Hareharrizko harlauza landuak bertikalki paratuak daude, gorpuarentzako espazio errektangularrak osatuz. Estalkiak galdu egin dira hemen ere. Beste hamar bat gorpu azaldu dira maila honetan. Berriro ere gizonezkoak dira gehienak, baina emakumezkoren bat eta haurren bat ere badira tartean. XI-XII. mendekoak dira giza aztarna hauek.
Maila zaharrenean horma moduko hilobiak topatu dituzte. Oboide formako hilobiak dira hauek eta formarik gabeko hareharri eta kare-harri blokez pareta moduan eraikiak izan ziren. Kasu honetan estalkiak mantendu egin dira –kare-harrizko bospasei harlauza hilobi bakoitzeko–. Beste sei hildako aurkitu dira azken mailan. Datazioen emaitzak iristeke daudelarik, IX-X. mendeko behin-behineko data ipini diete aztarnei, Araba eta Bizkaian aurkitutako hainbat aztarnategitan tankera horretako hilobiek emaitza hori eman baitute.
«
Gorpuak ehortzi zirenetik mila urte inguru pasa direla kontuan hartuta, kontserbazioa oso-oso ona
Aranzadiko kideak pozik ageri dira dorrea museo bilakatzeko Zarauzko Udalaren egitasmoarekin. «
Gehienetan, aztarnak berriro lurperatu behar izaten dira edo besterik gabe suntsitu egiten dituzte
Hildakoak kanpoan ehortzi ohi zituzten, eliza edo ermita baten inguruan. Eliza barruan ehorzteko ohitura beranduago iritsi zen, XVI. mende inguruan eta beranduago, XIX. mendean, higiene kontuak medio, hiribildutik kanpora eraman zituzten hilerriak.
Goiz da oraindik nekropoli honetatik ondorio gehiago ateratzeko. Lau bat hilabete zain egon beharko dela diote Aranzadikoek. Aztarna zaharrenen adina ezagutzeko datazioa Uppsalatik (Suedia) etorriko da. Analisi paleopatologikoaren ardura –hildakoen adina, sexua, gaixotasunak... argituko ditu– Pako Etxeberriak du. Azterketa Odontologikoa Alberto Goienetxea eta Eva Egurenek egingo dute eta hildakoen elikaduraren inguruko informazioa ekar dezake. Azkenik, azterketa numismatikoaz –txanponak– Bartzelonako Unibertsitatea arduratu da.
Nekropoli honen indusketa lanak ez dira, hala ere, horretan amaituko. Orain arte dorretxe barruan jardun badute ere, nekropolia zabalagoa da, eta lanean jarraitzeko egitasmoa hor dago. Zailtasunak ere hor dira, hala ere. Dorrearen albo batean eliza bera dago, bestean etxebizitzak eta parean Meagaserako errepidea. Baina Fernando Llopis Zarauzko Udaleko Kultua zuzendariak aurten bertan atzeko jardinetan lanean hasiko direla esan digu. Bere ustez interesgarria litzateke, «
hilobiez gain, garai hartako biztanleen bizitokia ere topatzea. Haien bizimoduaz informazioa emango liguke horrek
Oraingoz, ez dakigu noraino iritsiko den aztarnategi honen azterketa. Baina, orain arte egindakoaren emaitza Aste Santuan ikus ahalko du bertara hurbiltzen denak. Eta bisitariak ez dira, seguruenik, gutxi izango. Indusketan ari zirela ere jakinmin handia piztu zuen inguruan eta zarauztar mordoa hurbildu zen euren arbasoek, hil eta mila urtera, zernolako itxura zuten ikustera
Zarauzko Udala kanpandorrearen egokitze lanetan ari da egunotan. Izan ere berau museo bilakatuko da aurki –dena aurreikusi bezala joanez gero Aste Santurako eta uda hasieran, bestela–. Fernando Llopis Udaleko Kultura zuzendariak argitu dizkigu proiektuaren nondik norakoak.
Aspaldikoa da dorrea museo bezala erabiltzeko asmoa. Herriko monumentu zaharrenetakoa izaki, eraikuntzak berak bazuen interesa publikoari zabaltzeko. Parrokiak, ordea, beste erabilera bat eman nahi zion dorreari –«Hogar del transeunte» delakoa ipini asmo zuten behean eta lehen solairua Caritas-en egoitza izan zedin nahi zuten–. Hortaz, publikoari dorreko bigarren solairua eta kanpandorrea soilik zabaltzea pentsatu zuen Udalak hasiera batean.
1997ko prospekzioak goitik behera aldatu zuen proiektua. Udalak beste egoitza bat eskaini zion parrokiari bere beharretarako eta dorrea osorik museo bihurtzea erabaki zuten. Leopoldo Zugazak burutu du berorren proiektua.
Beheko solairuan indusketek agerian utzitako giza arrastoak izango dira ikusgai. Kontserbazio arrazoiak direla medio, bisitariek ezingo dute nekropolian sartu; sarrera lehen solairutik egingo da eta plataforma moduko batek ahalbidetuko du bisitariek arrasto hauek ikus ahal izatea. Panel interaktibo batek informazioa eskainiko du gainera. Gainontzean, lehen eta bigarren solairuan Zarautzen inguruko artea eta historia jorratuko da gai desberdinetan banaturik (orotara 12): aipaturiko giza arrastoak, geografia fisikoa, urbanismoa eta arkitektura, administrazioa, komunikazioak, ekonomia, erlijio bizitza, hezkuntza, kultura, jai eta kirol agerpenak, gertakizun historikoak eta pertsonaia esanguratsuak. Azken solairua ere, kanpaien egoitza bera, bisitagai izango da.
80 milioi pezetako (3.200.000 libera inguru) aurrekontua du museo honek. Horietarik 50 bat egokitze lanetara bideratu dituzte, 13 museoaren proiektura eta indusketa lanek beste 6 eraman dituzte –parrokiaren beharretarako erositako egoitzarentzat 15 milioi eman dira–. Aurrekontuaren gehiengoa Zarauzko Udalak berak bere gain hartu badu ere, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundu dute proiektua
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.
Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.
Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]
Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.
---------------------------------------------
Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]
.jpeg)
Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]
Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.
Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]
Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.
Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.