GIZARTEAREN ADOSTASUNA OFIZIALTASUN BIHURTUZ

  • medio. Ordutik hainbat mobilizazio egin ditu herrialdeko euskararen egoera salatuz. Orain Euskararen Legea aldatzeko 25.000 sinadura biltzeko kanpaina jarri du martxan.

2021eko uztailaren 19an
Nafarroako Gobernuak 1990ean irrati lizentzien adjudikazioan, Euskalerria Irratiko proiektuari lizentzia ukatu zion. Orduan nabari gertatu zen Nafarroan euskaldunek jasandako bazterketa, eta «

euskalgintzako taldeen artean koordinazio beharra agertu zen
». Mikel Arregi Oinarriak Plataformako kideak honela azaltzen du plataformaren jaiotza. Orduan egin baitzen gertakizun hura salatzeko lehen kanpaina. Egun, Oinarriak AEK-k, IKAk, irakaskuntzaren munduko hainbat elkartek eta sindikatuk eta Administrazioan normalizazioaren alde diharduten beste hainbatek osatzen dute. Ordutik aurrera, urteetan zehar, plataforma «

ia egunero
» euskararen inguruan ematen diren egoerak salatzen aritu da: Nafarroako Unibertsitate Publikoan euskararen presentzia eskatuz, zenbait ikastetxeetan D eredua eskatuz... Orain ordea, dinamika aldaketa bat egin da Oinarriak-en: «

Gaia bera da, baina aurrera egin nahi izanez gero, marko legala gainditu behar da
», Arregiren aburuz.


DINAMIKA SUSTATZAILEA.

Nafarroan indarrean dagoen Euskararen Legeak ez dituenez bertako euskaldunen eskubideak bermatzen, azken urte eta erdian lanean dihardu Oinarriak-ek Nafarroako euskalgintzak bere proposamen propioa sor dezan. Proposamen hori 1999ko maiatzan eginiko jardunaldietan aurkeztu eta onartu zen. Proposamen hau da orain Nafarroa osoan martxan dagoen kanpainaren oinarria. Kanpainak aurtengo apirila bitartean 25.000 sinadura bildu nahi ditu. Arregiren esanetan, nafar gizarteak Euskararen Legeak ezarritako mugak gaindituak ditu jada: euskaldun kopuruak gora egin du, D ereduaren hazkundea nabarmenagoa da, eguneroko bizitzan euskaldunek bazterketa nabariak jasaten dituzte... Egoera horretatik abiatuta, Oinarriak-ek proposamenaren inguruko adostasuna sinaduren bidez kuantifikatzea erabaki zuen.
Proposamenak honako funtsok biltzen ditu: batetik, euskara ofiziala izatea Nafarroako lurralde osoan, egungo Vascuencearen Legea gaindituz, honek Nafarroa hiru zatitan banatzen baitu, eta bakarrik iparraldean onartzen baitu legez ofizialtasuna. Oinarriak-ek zera aldarrikatzen du: nafar guztiek dutela euskaraz bizitzeko eskubidea, non bizi diren kontuan hartu gabe. Bestetik, hizkuntza komunitate guztiek eskubide berdinak dituztela. Eta bat ez dela bestea baino gehiago. Proposamenak, gainera, hizkuntz eskubideek dimentsio indibidual eta kolektiboak dituztela azpimarratzen du. Eta pertsona bati ezin zaiola berezko eskubide bat ukatu, Nafarroako zein eskualdetan bizi den kontuan hartuta. Gainera, pertsonen hizkuntz eskubideak errespetatzea ezinbestekoa dela elkarbizitza uztartzeko. Proposamen honek forma legala du, hainbat artikulu bilduz. «Lege» honek hainbat atal hartzen ditu kontuan: administrazio publikoa eta organo ofizialak, irakaskuntza, komunikabideak, kultura, irakaskuntza, kirola eta arlo sozioekonomikoa. Bertan biltzen dira arlo bakoitzean hartu beharko liratekeen neurriak euskararen normalizazioa lortzeko.


HERRI EKIMENA.

Proposamena Herri Ekimen Legegile modura eraman nahi da parlamentura. Baina helburu honek arazo batekin topo egiten du: Nafarroako Foru Amejoramendu Legeak euskararen aipamena egiten du espreski, eta bertan dioena ezin da aldatu Herri Ekimen Legegile baten bidez. Talde parlamentario baten edo batzuen proiektuek bakarrik alda dezakete. Eta hori ez da Oinarriak-en filosofia: «

Euskararen normalizazioa iritsiko bada, gizartearen adostasunetik lortu behar da
», Mikel Arregiren esanetan. 8.000 sinadura behar dira Herri Ekimen Legegile bat parlamentura eramateko. Oinarriak-ek ordea, kopuru hori hirokoiztu nahi du, gizartearen sostengu handia duela frogatzeko.
Kanpainaren aurkezpen ofiziala azaroaren amaieran egin zen. Abenduan eskualdeetako lan taldeak martxan jartzen aritu dira. Guztira 20 bat talde daude osatuta. Orain tokian tokiko aurkezpenak egiten ari dira. Orain arte, beraz, plangintza lana egin da. Hemendik aurrera ordea, sinadura bila abiatuko dira plataformako kideak. Sinatu nahi duenak Nafarroan zentsatua egon behar du, eta 18 urte baino gehiago izan. Ondoren Oinarriak-ek zera lortu nahi du soilik: parlamentuan gai hau eztabaidatzeko aukera. Horretarako alderdi politikoen laguntza behar du. «

Ez dugu nahi alderdi bakar batekin aurrera jo, gehienen babesa nahi da parlamenturatzeko
», dio Arregik. Garrantzitsuena beraz, eztabaidatzearen aldeko adostasuna lortzea da eta ondoren etorriko da proposamenaren inguruko iritzia emateko momentua. Nabarmena omen da proposamena ez dela aurrera aterako. UPN eta PSN-k gehiengoa dute, eta oraingoz ez dute ofizialtasunaren aldeko jarrerarik. «

Zer aterako den aintzat hartu gabe, garrantzitsuena gizartearen sostengua jasotzea da eta proposamena gizarteratzea»

Azkenak
2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


2024-12-31 | Julene Flamarique
Akusazioak hemezortzi urteko espetxe-zigorra eskatu du Mario Lopez Gernikako entrenatzaile ohiarentzat

Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]


Israelgo espetxerik ankerrenean atxiloturik dago Gazako azken ospitaleko zuzendaria

Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.


2024-12-31 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Obrak eta obrak, marra horia lausotzeko

Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]


Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa

Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]


2024-12-31 | Usurbilgo Noaua
Beste sute bat izan zen erraustegian

Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.


2024-12-31 | Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut

Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]


Bizilagunekin plataforma munduko futbol kopa Donostian jokatzearen aurka: “Ez dugu gure aurkako golik ospatuko!”

Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]


2024-12-31 | Sustatu
Max streaming plataforman ere euskarazko edukiak agertzen hasi dira

Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude