HOGEI URTE


2021eko uztailaren 19an
Errege egunean egin zituen hogei urte Xabier Amurizaren lehen txapelak bere buruan. Edozein data eta urteurren ospatzeko joera neure eginez, gaztetu bat eman nahi nioke nire buruari Baldako oroitzapenei atxikirik.
Amurizak bertsomindu ninduen ni, egun hartako Amurizak bereziki, eta zuetako gehiago ere bai seguraski. Ordurarteko bertsogintzak ez zidan talan apartekorik egiten, ez behintzat nire indarrak oro hartara murgiltzeko lain. Ba omen ziren hotsak bizkaitar hark ikaragarri bertso ederrak botatzen ote zituen. «Baina mantso!» erantzungo zuen giputzetan klasikozale eta itxienak. Orduan purian zebiltzan bertsolariek antzeman omen zioten zer zetorren. «Hori ez dek ordea bertsoa!» tematuko ziren berrikuntza dastatzearen alferrez edo ezgaitasunez.

NIK
ez nekien zer zen. Baina katigatu egin ninduen. Esanindar bortitza zuten haren esamoldeek. «Gizona ez da ogiz bakarrik bizi» gaia jarrita lehen bertsoa honela hasi zuen:

Gai horrek badu mamia
baldin ez banago gor...
Ez dut uste denboraz eta lapitzez ere inork hobetu dezakeenik. Eta bigarrenari hasera hau eman zion:

Nik ez dakit ogi-puskak
indarrik baduenentz...
Ogi-puskak, auskalo. Bertso hasiera horrek bazuen indarra aski Euskal Filologia ikasketak hasten ari zen honentzat.
Beste bi bertso amaiera josi zitzaizkidan gogoan betirako. Nik ezagutzen ez nituen kultur-koderen batetik sortuak ziren, hain mehatxu eta hain gordin:

Esan dudana gezurra bada
urka nazazue bertan!
Hesteak harri bihur bekizkit
hori ez bada horrela!
A ze danbatekoak! Hiperbolea beti txantxetarako erabiltzeko joera dugunontzat bide berriak begi bistan. Aitari hiru bertso bota behar izan zizkionean gehienongan sortu zuen zirrara. Hainbeste gauza kontatu zizkigun!: aita zuela inoiz geza inoiz gazia, guria beti, bertsotan egiten zuela eta hari zor ziola zaletasuna, gorriak paseak zirela baserrian, preso eraman zutela Zamorara... eta han zegoela hil zitzaion aita hura bizirik ikustea nahiago zuela edozer baino. Azken agurra berriz, honakoa bota zuen:

Aizak hi txapel, zer sentitzen duk
ene eskura heltzean?
Ez haut buruan erabiliko
baizik zintzilik iltzean.
Iltzea berriz josia diat
nik dakidan bihotzean
han egongo haiz uda beroan
eta neguko hotzean
bizi naizela biontzat eta,
berarentzat ni hiltzean.
EZ
nuen, bertsozale helduberri, bere berean ulertu azken agurra. Iltzearen erreferentzia urrunegi geratzen zitzaidan bukaeratik, «goragi», bertsoa ongi gozatzeko. Gerora joan nintzen ulertzen.
Nik uste Amuriza hasi zela bertsogintza «konplikatzen». Eta konplikazio horrek ondorengooi lanak eman badizkigu ere, xarma duela beregan. Neu bederen, gauza «zail» haiek probatzera abiatu nintzen entzun nuen unetik. Gaur berriz, hogei urteena aprobetxatuz, gogora ekarri nahi izan ditut atzenduak geneuzkan hainbat bertso-printza. Geu gaztetzeko batetik, eta bestetik, bai baitut susmoa etxanoarrarekin ez garela izan behar bezain eskerroneko


Azkenak
2024-12-30 | Jon Torner Zabala
Euskal selekzioaren ofizialtasuna lortzeko lehen urratsa, Nazioarteko Pilota Federazioak haren alde bozkatuta

Euskadiko Euskal Pilota Federazioa eskubide osoko kide izatea onartu du Nazioarteko Pilota Federazioak, larunbatean Iruñean egindako batzarrean. Ofizialtasuna lortzeko bidean urrats handia da, "lorpen historikoa", Euskadiko Federazioak adierazi duenez, baina... [+]


2024-12-30 | Patxi Aznar
Hilketak, arma-eskalada eta ondorioak

Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]


2024-12-30 | Rober Gutiérrez
Gazte landunen %51k

Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]


2024-12-30 | Josu Jimenez Maia
Izenorde guztiak

Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.

Argazkilariaren lanari soraio,... [+]


2024-12-30 | Julene Flamarique
Militarrek “botak zintzilikatu” zituzten Bilbon Inuzente-egunean

Larunbatean Irala auzoko koarteleko ekintzarekin, #BotaKuartelak koartela eta armada guztiak desagertzea eskatu du. Gune horiek “benetako mehatxuetatik” babestuko dituen auzorako proiektuetara bideratzeko proposatu dute beste behin ere, hala nola desberdintasunetik,... [+]


2024-12-30 | Julene Flamarique
Gazan hil dituzten milaka haurren izen-abizenak irakurri dituzte 30 orduz jarraian Iruñean

Hondakinen artean oraindik identifikatu gabe dauden Palestinarrak ere ikusarazteko helburupean egin dute. Israelek Gazan 18.000 adingabe hil ditu urriaren 7az geroztik. BDZko Elisa Huarteren arabera, “zerrendetan oraindik ezezagunak diren izenak irudikatzen dituzten marra... [+]


2024-12-30 | Leire Ibar
Eraso arrazistak salatu dituzte Arrigorriagan eta Baionan

Arrigorriagako Udalak elkarretaratzea egin du igandean udaletxeko plazan, ostiralean txinatar jatorriko merkatari batek bere dendan jasandako erasoa salatzeko eta biktimari babesa adierazteko. Horrez gain, Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak elkarretaratzea antolatu du... [+]


Joseba Asiron
“Haur eskoletan euskarazko eskaria eta eskaintza parekatzeko negoziazio bidean gaude PSNrekin”

"Erorien Monumentuaz sozialistekin akordioa lortu izan ez balitz, eraikinak bere horretan jarraituko luke aurrerantzean ere eta hori zen guk onartzen ez genuen aukera bakarra”. Hala dio Joseba Asironek. Entzun elkarrizketa osorik hemen sakatuta.

 


2024-12-30 | ARGIA
Osasun asegurua du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako biztanleen ia laurdenak

EAEko biztanleen %23,9k osasun asegurua zeukan kontratatuta 2023an, Eustaten datuen arabera. 2021eko datuekin alderatuta, %4,1 gehiagok. Batez ere traumatologia, oftalmologia, ginekologia eta dermatologia kontsultak egin ziren. Aseguruen %61,3 enpresentzakoak edo bestelako... [+]


2024-12-30 | Ahotsa.info
Hatortxu Rocken azken aurreko edizio jendetsua Atarrabian euskal preso eta iheslarien etxeratzearen alde

Milaka lagun elkartu dira Hatortxu Rock elkartasun jaialdiaren azken aurreko edizioan. Euskal preso politikoen senideei babesa eta sostengua emateko sortutako jaialdiak agur esanen du 2025ko udan Lakuntzan eginen den azken edizioarekin. Sakabanaketarekin amaitzea lortu bada ere,... [+]


2024-12-30 | Jon Torner Zabala
‘Bagare’: euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserkiak 50 urte

1974ko abenduan sortu zuten Bagare kanta Gontzal Mendibil zeanuriarrak eta Bittor Kapanagak, haren Olaetako (Aramaio) baserrian. Euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserki bilakatu zen gerora.


2024-12-30 | Behe Banda
Barra warroak |
Urte berriari

Begi bistaz zentzugabea dirudien eztabaida batekin hasten da zutabea: 2024 gure literatur ale horietako bat balitz, nola deituko zeniokete?

Erantzunik topa ezean, ordu erdi ematea aurtengo bizipenei begira; Instagrameko artxibatuetan sartu lehenik, eta Twiterrera pasa horiek... [+]


Eguneraketa berriak daude