"BESTE EDOZEIN MARKAKOA BAIÑO IRU ALDIZ GAURKOAGOA"
Zeruko ARGIAk ez zituen 50eko hamarkada erdira arte, 1954a arte, berriro bere ateak ireki. Eta hasieratik bertatik eskaini zituen bere orriak publizitaterako, urte hartako maiatzeko alean luzatu zuten eskaintzan ageri den bezala. Urte osoko orrialde osoko publizitatea 1.000 pezetan saltzen zen garai haietan. Orrialde laurdena nahi zuenak 305 pezeta ordaindu beharko zituen urtean eta 36 pezeta zituenak ere bazuen aukera hogeirena urte erdiz hartzeko.
1958an eten zen berriro Zeruko ARGIAren argitalpena eta ez zitzaion 63a arte etapa berriari helduko. Aurreko bideari jarraiki erlijioaren inguruko iragarkiak baziren, baita nekazari mundukoak ere. Mokoroak bere haziak iragartzen jarraitu zuen, pentsu eta lanabesak ere ageri ziren... Aseguru etxeren bat ere topa daiteke edo xaboi ezagunen bat –«Etxeko-andre: iraun arazi zure arropei onoko jaboi onekin: Jabon Lagarto»–. Esparru berriak azaldu ziren euskarazko publizitatean –irrati eta telebista tresnak iritsi ziren, adibidez, Inter etxearen eskutik: «Beste edozein markakoa baiño iru aldiz berriago eta gaurkoagoa»– eta neurri handian ugaldu zen publizitatea: altzari etxeak, garraio enpresak, edariak, hotelak, optikak, jatetxeak, garbikariak... eta freskagarriak!
70eko hamarkadan euskarazko publizitateak gora egiten jarraitu zuen eta ez kantitateari dagokionean soilik. Kalitateari helduz, esan daiteke normalizazioranzko bidea egin zela urte horietan. Hizkuntzari dagokionez batuaren lehen pausoak beren isla dute iragarkietan. Eta formari dagokionean ere aurrera egin zen nabarmen. Zeruko ARGIAk bere formatua aldatu zuen eta horrek aldaketak ere ekarri zizkion publizitateari. Ordura arte iragarki gehienak testu hutsez osaturik zeuden eta tarteko kalitate txarreko eta txuri-beltzezko irudiren bat ageri zen. Formatu berriak koloretako kontra-azal osoa eskaini zuen iragarkietarako eta irudia testuaren gainetik gailentzen hasi zen modu horretan.
Aurreko urtetan jardundako hainbatek jarraitu zuen euskarazko prentsan euskarazko publizitatea egiten. «Klasiko» bihurtu ziren kasik La Casa del Café edota Zinkunegi optika.
Hala ere, eta aurreko urteetan iragarki franko argitaratu izanik ere, banku eta kutxek hartu zuten protagonismoa, neurri handi batean, 70eko hamarkadan. Eta jauzi esanguratsu bat aipatzekotan, Euskadiko Kutxaren (Lankide Aurrezkia zen orduan) iragarkiak izango ditu oraindik batek baino gehiagok gogoan: Txillida, Uztapide, Xabier Lete eta Lurdes Iriondoren kalitate handiko argazkiak orrialde osora zabalduak ertz batean esaldi labur txiki bat zutela.
Joan zaigu mendea eta ohituak gara dagoeneko telebistako iragarki batean euskara entzuten. Baina, ibilbide nekeza izan da euskarazko publizitatearena eta etorkizunean ere topatuko du trabarik. Gogora ekar dezagun, bestela, «Atsedenik ez, drogarik gabe» ezaguna
Azken bost hamarkadatan denetarik iragarri da Zeruko ARGIA zein ARGIAren orrietan. Eta, noski, bere burua ere promozionatu du aldizkariak. Bere ibilbideari berriro heldu zion urte berean, 1955ean, honako gomendio luzatzen zuen:
«Katolikoa al zera? Maite al dituzu euskaldunen oitura on eta garbiak?... Erlijioa sendo eta euskaldunen oitura onak gorde nai badituzu Zeruko ARGIA'n dezu laguntzalle bikaña. Euskaldunen etxe guztietan ezta falta bear Zeruko ARGIA».
1958an eten zen berriro Zeruko ARGIAren argitalpena. Hona ateak itxi baino lehen zabalduriko deia:
«Ala bizi da Zeruko ARGIA. Zor aundiak ditu. Bizkor ta indartsu bizi nai du. Orregatik euskaldun bakoitzaren laguntza eskatzen du».
63an berriro kalean egon arren, Zeruko ARGIAk gehiagotan ere eskatuko zuen irakurleen laguntza. 1980ko iragarki batean (ezkerreko irudian dagoena) nuklearraren aurkako lelo eta irudi ezagunak erabili zituzten:
«Desagertzea? Ez, eskerrikasko. Ekonomi egoera oso larrian aurkitzen garela eta berriro laguntza eskatzera behartuak aurkitu gara...». 100 pezetako bonoak jarri ziren salgai
Badirudi garai batean publizitatea bertsoen bidez egitea modan egon zela. 1969ko ale batean lau bertso-iragarki topatu ditugu orri bakarrean: T. Eizmendi'ren jatetxea, Muebles Inchausti, Fanderia pentsuak eta Insalus. Hona Inchaustiren erreklamoa:
«Lasarte'n dagon etxe on batek
eskeintzen dizu ostatu,
an dauden gauza zoragarriak
bixitatzera prestatu.
Apain dotorez, berdiñik ezta;
iñola ezin puskatu,
mueble bearrez baldin bazera
intxausti'nean eskatu»
«Ez merkenak, bai onenak!» titulupean, bertso honek osatzen zuen Fanderiaren iragarkia:
«Janari bidez izaten dira
ganadu on, indartsuak.
Eta nora jo jakin bear du
baserritar burutsuak.
Berebiziko aragi pillak;
gañera esne putzuak.
Oiek guziak berekin ditu
Fanderiako pentsuak»
Eta badirudi ongarriak saltzeko metodo egokia zela bertsoena Fanderia etxearen bide beretik jo baitzuen Bizkaiko Ongarri etxeak.
Amaitzeko Reineta «karamelu» ezagunen abantailak aipatuko ditugu bertsotan:
«Lakartasunak etortzen dira
tabako asko erreta
Barren kañuak dauzkagulako
sarri zikiñez beteta.
Gaur karamelu arrigarriak
botika ordez daude-ta,
Sendatuzale baldin bazera
eskatu zazu Reineta!»
Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]
Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.