Kultura, arima duen industria

Kultura ez da Euskal Herrian, tradizionalki, ekonomi motore izan, baina hamarkada honetan erabat aldatu da egoera hori. Erakustokiak, museoak, argitalpenak, bertsolaritza, musika, euskalgintza eta abarrak enpresak, lanpostuak eta kapitalak sortarazten ari dira eta une honetan euskal kulturak hartu duen pisua bistakoa da.
Prozesu hau gertatzen ari den neurrian, kultur munduko gero eta pertsona gehiagok kulturak industria klasikoak duen tratamendu bera eduki dezala eskatzen dio administrazioari. Eskaera honek eztabaida ugari eragiten du administrazio eta kultur agenteen artean eta askotan tentsio gogorra ekarri ere. Arestian esan bezala, kultur agenteek industri trataera eskatzen diote administrazioari eta honek kultur enpresek industriakoek dituzten baldintzak betetzea eskatzen du; besteak beste, merkatuan lehiatzea, produktuetan eta produkzioan kalitate-arauak ezartzea eta teknologia berrietan inbertitzea.

EUROPAKO
Batasunak dituen programetan ere gero eta leku nabariagoa dute hizkuntz teknologiek eta informazio-teknologiek, eta duten trataera industria klasikoarenaren berdina da. Urte asko daramat kultur enpresa desberdinetan lan egiten eta gertutik bizi izan ditut kultur munduko aldarrikapenak, horien artean industria klasikoarekiko homologazioarena ere. Merkatuan lehiatzea, kalitate-sistemak aplikatzea eta teknologia berrietan murgiltzea ezinbesteko baldintzak dira euskal kultur enpresek iraungo badute. Baina, merkatuaz ari garenean, konturatzen al gara zein den euskal merkatuaren dimentsioa? Eta kalitateaz edota teknologia berrien inplementazioaz ari garenean, kontuan izan al dugu euskal kultur enpresen baliabide ekonomiko eta pertsonalen maila?
Bestalde, Euskal Herriko kultur eragileen artean, tradizionalki, iraupenaren kultura oso zabalduta dago eta hau Euskal Herriak jasan duen eta jasaten ari den zapalkuntza orokorraren ondorioa da. Aitaren etxea defendatzen ikasi dugu eta horretarako, batez ere, arima jarri dugu. Eragiteko modu horrek gaurdaino bizirik irautea ekarri du, baina, aldi berean, batetik norberarena ez denaren aurrean mesfidantza eta bestetik, sortutako erakundeen aparatu bihurtzea askotan.

INDUSTRIA
klasikoan enpresak desagertzen dira, berriak sortzen dira, behin-behineko edo behin-betiko elkarketak egunero ikusten ditugu, gero eta zuzendari gehiagok aldatzen du lanpostua, produktu eta prozesu industrial berriak etenik gabe sortzen dira eta abar. Euskal kultur enpresak saiatzen dira arestian aipatu ildoan gauzak egiten, baina oso gutxitan lortzen dira emaitzak eta gainera pertsonen arteko harremanak oso kaltetuta geratzen dira gehienetan; gure arteko lehia gehienetan interes ilunen araberako baldintzetan murgiltzen da; beste enpresa batekin proiektu batean elkartzen garenean, ahalik eta gutxien jarri eta ahalik eta gehien ateratzea izaten da gure helburua, eta honela zerrenda luze bat osatuko nuke.
Dena den, munduak jarriko digun kortsea ikusita, euskal kulturak industrializaziorako bidean jarraitu beharko du eta bide horretan eragile izango direnak arima duen industriaren funtzionamendu-arauak ezartzen saiatuko dira. Posible izango al da?


Azkenak
“Hezkuntza sailburuaren determinismo teknologikoak kezkatzen gaitu: bai ala bai sartu behar da, modu akritikoan”

Teknologien erabilera eztabaidatzen ari dira Eusko Legebiltzarreko Hezkuntza Batzordean, eta horretarako hainbat aditu eta eragile ari dira batzordean beren ekarpena egiten. Ikastetxeetan mugikorra debekatzeko araudi orokorra eskatu duen Altxa Buruako arduradun taldearekin hitz... [+]


2025-02-13 | Axier Lopez
Balea eta izurde sarraskiaren aurkako boikota

Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]


2025-02-13 | Gedar
Errusiako gasa Europara itzuli da, TurkStream bidetik

Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".


GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldea
“Nola da posible irakasleak EHUn jarraitzea? Urteak daramatza erasoak egiten, eta jakina zen”

Gasteizko Campuseko Filologia Hispanikoko irakasle baten aurkako salaketen berri izan bezain azkar, asanblada irekia egin zuen GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldeak. Aste bakarrean “hamarnaka” salaketa eta testigantza berri jaso dituzte. Irakaslearen... [+]


Aski Da mugimendua Irungo Udalarekin bildu da: hizkuntza politika berri baten lehen urratsak?

Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


Eguneraketa berriak daude