Ingurumenaren degradazioa eta hiesa
Munduko baliabide berriztagarriak agortzen ari dira. Ingurumenaren degradazioak munduko behartsuenen bizi bideak arriskuan jarri ditu. Gainera, herrialde pobreenak dira hiesaren izurritea gogorren jasan behar dutenak. Ondorio horiek ageri dira joan den uztailean aurkeztutako Giza Garapenari buruzko 1999ko Txostenean.
Ingurumenaren degradazioak gainditu egiten du estatu-gobernuen ahalmena eta arazo honek, «larrialdi isil» honek, arriskuan jarri ditu munduko pobreenak. Txostenaren arabera, ingurumenaren degradazioa eragiten duten arazorik larrienetakoak, paperaren eskakizuna –deforestazioa eragiten du honek– eta neurrigabeko arrantza dira, horrela baliabide berriztagarriak agorraraziz. Gaur egungo arrain kopurua orain dela ez hainbeste urte zegoenaren hiru laurdena da. Zientzialariek diotenez, munduko tenperaturak gora egingo du, iraunkorki. Itsasoaren mailak ere gora egingo du, Bangladesheko lurraldeen % 17 estaliz, Egiptokoaren % 12 eta Maldivak ia oso-osorik. Eskura daitekeen ur kopurua % 60 murriztu da 1970arekiko, eta berdin gertatzen da basoekin. Gertakari hauek guztiek munduko biztanleriaren ekonomia, elikadura eta osasun segurtasuna mehatxatzen dute.
Ingurumenaren degradazioaren ondorio gehienek, hala nola, tenperaturaren aldaketek eta euri-jasek, eragin zuzena izango dute biztanleriarengan. Horren adibide nabarmenak dira 1997 eta 1998ko «El Niño» eta «La Niña» fenomenoak. El Niñok 22.000 hildako eragin zituen, 118 milioi pertsona kaltetu zituen, bost milioi lagun bizilekuz aldarazi zituen eta mundu mailan 33.000 milioi dolarreko galerak sortu ziren (6 bilioi pezeta inguru). Zientzialari askoren ustez, atmosfera berotzeak ekaitz suntsitzaileak eragiten ditu eta hauek uzta ugari txikitu dituzte. Basoetan sute ikaragarriak zabaldu dira, Indonesian eta Brasilen gertatutakoak, esaterako.
Bestalde, herrialde pobreek mende honetako izurrite larrienari, hiesari, aurre egin behar diote. Hiesa ekonomi maila baxuenekoen artean eta baztertuenen artean –batik bat drogaren inguruan dabiltzanak– hedatzen da errazen. 1998an 33 milioi lagunek zuen hiesa eta garapenerako erronka nagusienetakoa da. Hiesaren ondorioak katastrofikoak izan daitezke.
Hiesaren ondorio diren heriotzek familia eta komunitateetan sortzen duten nahigabeaz gain, ekonomia eta gizartean eragiten duten hondamendia ikaragarria da. Birusa dutenen % 95 herrialde pobreetan bizi da eta horrek eskulanerako biztanle kopurua murrizten du, (esate baterako, osasuna, hezkuntza eta garraioaren arloetan). Gainera, osasun arloko aurrekontuen zama areagotu egiten du
Ospitalizatuta dauden pazienteek eskumuturrekoan eramango dute “e” ikurra. Hala, osasun langileek badakite herritar horiek eskatu dutela euskaraz artatua izatea. Osakidetzak dio euskarazko komunikazioa errazteko beste tresna bat gehiago dela. Proiektu zabalago bateko... [+]
Kabia gune okupatuaren 19. urteurrena ospatzeko jarduerak egingo dituzte gaurtik domekara bitartean, apirilaren 24tik 26ra. Bi hamarkada betetzear dagoen gune autogestionatu honek hainbat gorabehera izan ditu bere ibilbidean, eta, Udala bultzatzen ari den Hiria Antolatzeko Plan... [+]
24 talde berri iragarri ditu Hatortxu Rock elkartasun jaialdiak. 63 talde iragarri dituzte dagoeneko eta guztira, 100 talde izango dira jaialdiko bost eszenatokietan.
Izaki Gardenak
Noiz: apirilaren 20an.
Non: Iruñeko Gazteluko Plazan.
-----------------------------------------------
Ordu erdia baino ez da falta Iruñeko Gazteluko Plazan kontzertua hasteko; baina erdi hutsik da oraindik, euria ari baitu. Porlanezkoa nahiz ez den,... [+]
Zelenskiri Ukrainako gerra amaitu behar duen bake akordioa "arriskuan" jartzea leporatu ostean, Putini egin dio errieta Trumpek bere sare sozial Truth Socialen. Sergei Lavrov Atzerri Ministroak adierazi du bake akordioa adosteko prest dagoela Errusia. Kievek jakinarazi... [+]
Bizkaian eguneko zentro publikorik ez duen eskualde bakarra da. Elkarretaratzea eginen dute apirilaren 27an, 12:00etan, Sopelako (Bizkaia) Udaletxeko plazan.
2026ko hauteskundeei begira, zutabe bat ireki du Enbata-k. Plantan emanak izanen diren zerrenda abertzaleen hautagaiei ideia kutxa bat eskaini nahi die, beren programak Herriko Etxeen eskumeneko sail ezberdinetan eraikitzeko. Hilabete honetan, Herriko Etxeek euskararen alde egin... [+]
Urduñako 2022-2042 Onura Publikoko Mendia Antolatzeko Planaren parte da ekintza, eta Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Sailaren babesa eta Bizkaiko Foru Aldundiko Mendi Zerbitzuaren laguntza jaso du.
Alain Esquerrek idatziriko Le silence de Bétharram (Betharramgo isiltasuna) liburuan eman du lekukotza Helene Perlantek, François Bayrouren alabak. 1980ko hamarkadan egon zen ikastetxe katolikoan ikasle eta berrogei urte luzeetan isilik atxiki ditu bertan jasandako... [+]
Urtarrilaren 29an, gaur egungo mundu berekoi honetan ohituta ez gauden zerbait gertatu zen Laudioko Guardian lantegiaren atarian. Zuzendaritzak hango labea itzaltzeko asmoa erakutsi zuen, eta horri aurre egiteko, langileek atea blokeatu zuten pankarten bidez. Baina ez zeuden... [+]
Israelgo IMI Systems enpresarekin Espainiako Barne Ministerioak egindako bala erosketa bertan behera uztea agindu du Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko lehendakariak. PSOEren eta Sumar-en arteko gobernu koalizioan zegoen apurketa arriskua baretu du erabakiak.
Ipar Euskal Herriko ikastolen aldeko bestaren 42. edizioa iraganen da maiatzaren 11n Senperen.
Bilbotik abiatu eta Barakaldoko ITP Aero eta Getxoko Sener enpresen paretik pasako da bizikleta martxa, bi enpresa horiek "ekoizpen militarraz arduratzen direlako", antolatzaileen aburuz. Azken aldian ematen ari den armamentu gastuen hazkundea salatzeko protesta izango... [+]
Aurten 1.500 ardi inguruk zeharkatu dute Kale Nagusia, bost artaldetan banatuta. Idiazabal Gaztaren denboraldi berriaren aurkezpen ofiziala egin da, udaletxean. Garena Jatetxeko Julen Bazek eta Peli Perez de Anuzitak moztu dute gazta.
1997an plazaratu zuen Maddi Oihenartek (Barkoxe, 1956) lehen diska, Lurralde zilarra, Mixel Arotze eta Mixel Etxekoparrekin batera. Txiki-txikia zenetik barrenean dituen paisaiak, isiltasunak eta soinuak partekatzen dizkigu kantuan ari denean. Kantatzean aurreko ahotsen... [+]