EGUNEAN 160 PEZETA
- 400 milioi pobre gehiago dago munduan. 1.700 milioi biztanle ingurukegunean 160 pezeta baino gutxiagorekin moldatu behar du.
Wolfensohnen hitzetan, «
herrialde pobre ugarik % 1,5 baino gutxiagoko hazkunde ekonomikoa izan du, eta herrialde horietako biztanleria % 3,4 hazi dela kontuan izanez gero, esan gabe doa horrek behartsuenen per capita errentan izan duen eragina
60 milioi pertsona egunean 4 dolar baino gutxiagorekin bizi da
Egoera larri hau ikusita, Munduko Bankuko lehendakariak ahalegin handiagoa egiteko eskatu die herrialde industrializatuei, zorrak herrialde pobreengan eragiten duen zama arindu ahal izateko. 40 herrialdek 200.000 milioi dolarretik gorako kanpo zorra osatzen dute. Nazioarteko Moneta Fondoaren eta Munduko Bankuaren artean udaberri honetan izandako azken bileran, zorraren zati bat barkatzeko eta beste zati handi bat itzultzeko baldintzak arintzeko programa bat eratu dute.
Joan den uztailean Genevan bildu zen Nazio Batuetako Ekonomi eta Gizarte Foroa (ECOSOC). Bere egitekoa munduko pobrezia desagertaraztea da. Kofi Annan Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak, jardunaldiaren irekieran adierazi zuenez, behartsuen kopurua bikoiztu egin da 1974. urteaz geroztik. Aipatu ditugun munduko pobreei buruzko datuak azaldu ondoren, Annanek garbi utzi zuen pobreziaren aurkako ekimen guztien eragozpen handiena Estatuen borondate eza dela. Ekonomiak hazten segitzen badu ere, «
pobreziak gorantz jarraituko du herrialde aberatsetan nahiz behartsuetan
Munduko pobreziaren egoera ikusita, izugarria eta lotsagarria da, Nazioarteko Txostenak dioenaren arabera, droga-trafikoak berak bakarrik 1,5 bilioi dolar mugiaraztea urtean zehar, hau da, munduko merkataritzaren % 8. Txostenak dioenez, drogen legez kanpoko merkataritza 1995ean, burdin, altzairu edo motordun ibilgailuen merkataritzaren adinakoa izan zen eta gutxi gorabehera mundu guztiko ehun, gas edo petrolio gaien trukaketaren parera iristen zen
Europan ere badira pobreak, nahiz eta horien bizitza maila, Hirugarren Munduko behartsuen aldean, nabarmen hobea izan. Europako Batasuneko hamabostak garapen eta ongizate maila oneneko munduko 28 lehen Estatuen artean kokatzen dira.
Hala ere, Giza Garapenari buruzko 1999ko Txostenaren arabera, bertako biztanleen % 10 pobreak dira eta aberats eta pobreen arteko ezberdintasunak geroz eta handiagoak dira Hamabosten artean.
EBko Estatuen artean Belgika da posturik onena duena. EBn pobretzat hartzen dira egunean hamalau dolar (2.500 pezeta edo 100 libera inguru) baino gutxiago dutenak bizitzeko; beraz, herrialde txiroenetan kontuan hartzen den eguneko dolar horretatik oso urrun.
Espainian, datu estatistikoen arabera, pobreenen arteko 8 milioi hiritarrek, batez beste, milioi bat baino gutxiagoko errenta dute urtean. Herrialde aberatsenetako pobreek berriz, batez beste, bi milioi pezetakoa urtean. Nahiz eta EBko hamabost kideak herrialde garatuenen artean egon, aberats eta behartsuen arteko
per capita
Munduko baliabide berriztagarriak agortzen ari dira. Ingurumenaren degradazioak munduko behartsuenen bizi bideak arriskuan jarri ditu. Gainera, herrialde pobreenak dira hiesaren izurritea gogorren jasan behar dutenak. Ondorio horiek ageri dira joan den uztailean aurkeztutako Giza Garapenari buruzko 1999ko Txostenean.
Ingurumenaren degradazioak gainditu egiten du estatu-gobernuen ahalmena eta arazo honek, «larrialdi isil» honek, arriskuan jarri ditu munduko pobreenak. Txostenaren arabera, ingurumenaren degradazioa eragiten duten arazorik larrienetakoak, paperaren eskakizuna –deforestazioa eragiten du honek– eta neurrigabeko arrantza dira, horrela baliabide berriztagarriak agorraraziz. Gaur egungo arrain kopurua orain dela ez hainbeste urte zegoenaren hiru laurdena da. Zientzialariek diotenez, munduko tenperaturak gora egingo du, iraunkorki. Itsasoaren mailak ere gora egingo du, Bangladesheko lurraldeen % 17 estaliz, Egiptokoaren % 12 eta Maldivak ia oso-osorik. Eskura daitekeen ur kopurua % 60 murriztu da 1970arekiko, eta berdin gertatzen da basoekin. Gertakari hauek guztiek munduko biztanleriaren ekonomia, elikadura eta osasun segurtasuna mehatxatzen dute.
Ingurumenaren degradazioaren ondorio gehienek, hala nola, tenperaturaren aldaketek eta euri-jasek, eragin zuzena izango dute biztanleriarengan. Horren adibide nabarmenak dira 1997 eta 1998ko «El Niño» eta «La Niña» fenomenoak. El Niñok 22.000 hildako eragin zituen, 118 milioi pertsona kaltetu zituen, bost milioi lagun bizilekuz aldarazi zituen eta mundu mailan 33.000 milioi dolarreko galerak sortu ziren (6 bilioi pezeta inguru). Zientzialari askoren ustez, atmosfera berotzeak ekaitz suntsitzaileak eragiten ditu eta hauek uzta ugari txikitu dituzte. Basoetan sute ikaragarriak zabaldu dira, Indonesian eta Brasilen gertatutakoak, esaterako.
Bestalde, herrialde pobreek mende honetako izurrite larrienari, hiesari, aurre egin behar diote. Hiesa ekonomi maila baxuenekoen artean eta baztertuenen artean –batik bat drogaren inguruan dabiltzanak– hedatzen da errazen. 1998an 33 milioi lagunek zuen hiesa eta garapenerako erronka nagusienetakoa da. Hiesaren ondorioak katastrofikoak izan daitezke.
Hiesaren ondorio diren heriotzek familia eta komunitateetan sortzen duten nahigabeaz gain, ekonomia eta gizartean eragiten duten hondamendia ikaragarria da. Birusa dutenen % 95 herrialde pobreetan bizi da eta horrek eskulanerako biztanle kopurua murrizten du, (esate baterako, osasuna, hezkuntza eta garraioaren arloetan). Gainera, osasun arloko aurrekontuen zama areagotu egiten du
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal preso politikok salatu duenez, Zaballako espetxeko kartzelariek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta, eta espetxeko zuzendaritzak kartzelariekin bat egin du. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak'... [+]
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Ez dut maite aterkia partekatzen ez dakien jendea. Ez dut maite azkarregi ibiltzen den jendea, ni ez naizenean; ez eta polikiegi ibiltzen dena ere (tira, horiek pixka bat bai, baina pixka bat bakarrik). Ez dut maite autobusean pasilloaren aldeko eserlekuan esertzen den jendea... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.