ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
astelehena 2025eko martxoaren 10ean

"HERRI EZAUGARRIEN OSOTASUNA IZANGO DA GURE NAZIOA"

Mikel Asurmendi
2021eko uztailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Udalbiltza sortu aurrez, Iruñetik Bilbora bitarteko ibilbidea burutu behar izan zenuten. Zeintzuk izan ziren ibilbidean gainditu behar izan dituzuen oztopo nagusiak?
Iruñean burutu genuen lehen biltzarrean harturiko erabakiei eta asmoei aurre egiteko oztoporik ez dugu izan. Udalbiltza proiektua satanizatzeko saiakerak bai izan direla, bai prentsaren aldetik bai Lizarratik kanpo direnen aldetik. Dena dela, ideiak garbi baldin badituzu, horiek guztiak gainditu egiten dituzu, eta guk gainditu egin ditugu. Udalbiltza sortu da, martxan dago, eta epe motzera emaitzak agertuko dira.

Udalbiltza eta Lizarra garai berean sortu ziren. Horri buruzko irakurketa egin al duzu inoiz?
Bai. Politikoki irakurketa garbia dauka. EAJk nahiz EAk beti esan dute, oso zaila dela biolentzia egoera batean elkarrekin lan egitea –helburu berdinak izanda ere– biolentzia legitimatzen dutenekin. Zentzu honetan, biolentziaren erabateko desagerpena helburu inportantea da guretzat. Biolentzia desager dadin aukera bazegoela ikusi genuenean, dinamika berri honetan sartu ginen. Beraz, hau ez da izan prozesuaren une honetan gure alderdian garatu izan den iniziatiba bat, alderdiaren ideia politikoetan jasota baizegoen. Gure alderdiaren historian agertzen denez, biolentzia egoerak gainditzeko une batzuk egokiagoak dira beste batzuk baino, eta une hartan, politikoki Lizarra-Garaziren adierazpen unea iritsia zela ikusi genuen.

Nahasmendu bat izan da Lizarra eta Udalbiltza ekimenen artean, hala ere.
Lizarra-Garazi bizi dugun konfliktoari aurre egiteko metodo bat da, eta Udalbiltza beste gauza diferente bat. Hori argi dago. Udalbiltzaren bidez, euskal alderdien arteko puntu komun batzuk nahi ditugu definitu herrigintzan aritzeko, ikuspegi nazional batetik herria egin ahal izateko.

Ezker Batua (IU-EB) Lizarran dago, baina ez Udalbiltzan.
Euskal alderdi batzuk pentsatzen dugu Euskal Herria nazioa dela, eta herri honek bere eskubide politikoak lortu behar dituela nazioa egiteko. Ezker Batuak badu Euskal Herriarekiko bere proiektu politikoa, baina Estatu espainiarraren barruan.

Abertzaleek beste alderdiekin kontatu gabe egingo al dute Euskal Herria, ordea?
Ez noski. Adibidez. PSCk (Kataluniako Sozialisten Alderdia) Katalunian dagoen gizarte sentimendu bati erantzuten dio, Maragallek badakielako –nazionalisten proiektuaz aparte– estatalistek ere modelo propio bat garatu behar dutela Kataluniarentzako. PSCk bere azterketa politikoa egiten du beste norabiderik ez duelako. Haiek badakite, gizarte katalanak bere nortasuna izan nahi duela, Madrilgo PSOEi ez bazaio gustatzen ere. Errealitateak agintzen du...

... beraz?
...beraz, guk ere Euskal Herriko errealitate hori gorpuzteko gauza izan behar dugu, eta hemengo alderdi estatalistek egoera horri aurre egin beharko diete. Udalbiltzaren bidez egoera politiko berri bat sortzen ari gara. Guk sinesten dugu proiektu honetan, eta haiek gutxinaka-gutxinaka bilduko dira berean. Helburu horrekin lanean ari gara.

Bost talde ari dira Udalbiltzan. Horietako bat «Nortasun nazionala» ari da lantzen. Argitu iezaguzu pixka bat?
Lan talde horrek ideia hauxe landu nahi du, gutxi gorabehera: herri batek nazioa bezala identifikatua izan dadin, ezaugarri batzuk behar ditu. Guk herria politikoki izaten jarraitzeko, herritarrek herri baten sentimentu eta partaidetza ager dezaten nahi dugu. Sentimentu eta izate subjektibo horretatik sinbologiak berebiziko indarra dauka. Alor hori nahi dugu landu Udalbiltzan, herri bezala identifikatzen gaituzten elementu horiek garatu.

Kontuan hartuz elementu eta ezaugarriak oso diferenteak direla Euskal Herrian...
Noski. Euskal Herriaren naziotasunaren ezaugarriak definitzen joateko ordua da, hala ere. Ez da izango nazio erabat homogeneoa. Baina azken finean, herri honen ezaugarri guztien osotasuna izango da gure nazioa. Adibidez, kanpora goaz, eta euskalduna garela diogu –espainiarra izan edo izan, bestalde–, baina zein komunitateko partaidea garen are gehiago argitu eta landu behar dugu. Abertzale bezala, herri izatea, pertenentzia eta sentimendu hori indartzea dugu helburu. Hori esanda ere, Udalbiltzaren muinean, prozesu demokratikoaren barrena, herritarren atxikipen askearen bitartez gure nortasuna indartzea dago. Herri honen barruan biltzen diren parte guztiek sentimendu hori gara dezaten, alegia.

Udalbiltzak «Seiak bat» erabiltzen du Euskal Herria definitzeko «Zazpiak Bat»en beharrean. Iparraldeko abertzaleek ez dute oso gustuko.
Euskal Herria edo Euskadi hitza erabiltzearekin ere gertatzen da halakorik, esaterako. Lurralde batean edo beste batean izan, doktrina diferenteak direla erakusten du horrek. Zuk diozun kasuak kontraesan bat adierazten du beharbada. Gure historiarekikoan arazo bat agertzen du. Euskal Herria historikoki sei lurraldek osatu du ordea, eta guk gure herria sei lurraldek osatua dela diogunean, konflikto historiko-politiko baten ondorioz, Nafarroa –eta orobat Euskal Herria– zatitua izan zela adierazten dugu. Udalbiltza ohartzen da zein den Iparraldeko Nafarroaren egoera soziopolitikoa, hala ere.

EAEra etorriz. EUDEL (Euskal udalen elkartea) eta Udalbiltza konpatibleak al dira?
Bai, jakina. Kaleratu izan den eztabaida ulertezina da. EUDEL udal autonomiaren sustapena eta babeserako sortu zen. Gure udalak marko juridiko instituzional batean kokatzen dira, eta nolabait, Jaurlaritzak eta Diputazioek garatzen dituzten arauak udalek berek dituzten eskuduntzetan ez daitezen sar sortu zen EUDEL. Udalgintzaren defentsan ari den aholkularitza moduko erakunde bat da. Udalbiltza beste gauza bat da, diferente, baina osagarria. Udalbiltza instituzio politiko izateko bokazioz sortu zen. Euskal Herriko lurralde guztientzako instituzio komun bakarra izango dena, Euskal Herriaren naziogintzari ekiteko. Biak osagarriak dira horregatik.

Gipuzkoako Foru Aldundia tarteko, Tolosaldeko hainbat udaletan EAJ eta EHren arteko tirabirek nabarmen utzi dituzte naziogintzan diren diferentziak, ezta?
Prozesu politiko zail batean gaudela ulertu behar da, egunetik egunera ez dira gauzak aldatzen. EHk bere proiektu soziopolitikoa du, gizarte modelo konkretu bat, eta EAJk nahiz EAk bereak. Horiek denak, eguneroko jardunean, batean adostea ez da erraza, komunitate guztietan arazo pertsonalek leku garrantzitsu bat hartzen dutelako.
Nik beste irakurketa bat egingo nuke: duela urte pare bat baino adostasun handiagoa dago abertzaleen artean; hemendik aurrera handiagoa izango da gainera. Leku batzuetan, tokian tokiko arazoak direla medio, diferentziak gainditzea zailagoa dela? Gauza izan behar dugu horiek gainditzeko, ordea.

EAJk, arazoak arazo, eutsiko dio betiere Udalbiltzaren ildoari?
Hori indar mediatikoek baldintzaturiko galdera da. Kontuan hartu behar da EAJ dela Udalbiltzaren zutabe nagusia. Udalbiltzaren ideia ez da alderdira kanpotik etorria. Guk sortutako proiektua da ere.

Gernikako Estatutuaren hogeigarren urteurrena dela-eta sorturiko zurrunbilo mediatikoak ere EAJri begira jarri gaitu. Alegia, alderdi guztiak EAJk hartuko zuen posturaren aiduru egon dira.
Bai, bi aldeetatik begira ere. Nolanahi ere, ez badago garbi ere, esango dugu beste behin ere: Estatutua guretzako autogobernuari ekiteko bitartekoa da, Estatutua ez da guretzat helburu bat. Berean, gainera, esaten da Euskal Herriak esango duela zer izan nahi duen etorkizunean. Estatutuaren hogeigarren urteurrena dela-eta gure ospatze eza zabaldu da, baina, ez iaz ez aurreko urteetan ere ez genuen ospatu. Oraingoan, berriz, hori izan da notizia. PPk eta PSE-EEk kontraesan fiktizioak kaleratu nahi izan dituzte. Kontraesanak ordea, alderdi horiek dituzte: urteurren bat ospatzen da proiektu bati fideltasuna atxikitzen zaionean. Zer-nolako fideltasuna erakutsi dute PPk eta PSOEk Estatutuarekiko? Haiek izan dute Estatutua garatzeko aukera hogei urteotan, eta ez da osatu. Eta orain ospatzen ari dira. Izugarrizko kontraesana dago hor.

Bi aldeetatik begira esan duzu. Zergatik?
Finean, bai PPk eta PSE-EEk nahiz EHk ere EAJk Estatutuari uko egin diezaiola nahi baitute. Estatutuari ezin zaio uko egin, bere bitartez sortu diren instituzioetatik, hau da, udaletatik, diputazioetatik edota euskal gobernutik ari garen bitartean. Gu instituzio hauetatik ari gara, eta ditugun arduretatik herrigintzari ekingo diogu ere bai. Estatutua tresna bat da, beste tresna bat. Sortu diren tresna guztiei eutsi nahi diegu, eta beraietan ongarria dena erabiliko dugu herria eta nazioa egiteko.

Udalbiltzaren egitekora bueltatuz. Udalbiltzak emango al du bake prozesuaz iritzirik, esaterako?
Ez. Udalbiltzaren zeregina oso ondo dago definitua, eta ez da hori bere egitekoa. Horretarako badaude beste ekimenak.

Espainia nahiz Frantziako gobernuek normalizazio eta bake prozesuari oztopoak besterik jarriko balizkiote ere ez?
Beno, gertaerek beren maila badute, eta Espainiako edo Frantziako gobernuek bake prozesuari kalte egingo baliote, eta kalte horrek euskal naziogintzari kalte egingo balio, beharbada bai. Ez dezagun halako une gaindiezinik espero baina. Izan gaitezen baikor. Egoera larrienean, analisi berri bat egin beharko genuke, eta erantzun bat eman. Gure esperantza eta sinestea da –muturreko eszenategi batera iritsita ere– gure proiektua euskal herritar gehiengoaren babes osoa jasotzea. Euskal Herriko hautetsi gehiengoak Udalbiltzaren helburuekin bat egiten duela ikustea.

Itxaropentsua zara beraz?
PPk eta PSOEk giroa nahastea dute helburu. Mezu beldurgarriak helaraziz, baina gure proiektuari buruz ez dute hitz egin nahi. Gure bozgailuak ez dira haienak bezain azkarrak, eta ahalegin handiagoa egin behar dugu. Artean, segi dezagun herria egiten, herriari helaraziz herri osoarentzako proiektu ona dugula. Hori lortzeko kapaz baldin bagara, eta herritarrek babesa ematen badigute, Madril eta Parisek errespetatu beharko gaituzte. Bizi dugun konflikto handi honi konponbide bat eman nahi badiote, behintzat

HERRIA FAMATU DUEN ALKATEA
HERRIA FAMATU DUEN ALKATEA
Orain 35 urte Beasainen jaioa. Bertako alkatea da. EGIko kide izana eta EAJkoa orain. Zuzenbidean lizentziatua EHUn. Beasain herria famatu egin du Udalbiltzako koordinatzaile eta bozeramailea den aldetik. EAJ-EA koalizioaren botoekin ari da gobernatzen, baina minorian. EHrekin aztertzen ari da gobernu posible bat. Lizarran eta Lizarran ez direnen arteko fronterik sortu gabe, bere hitzetan.

Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai
Gorka Bereziartua
#2
Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai
Gorka Bereziartua
#3
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”
ARGIA
#4
Elebitasunaren tranpa
Ane Ablanedo Larrion
#5
C2ko ikasleei eskerrak
Arkaitz Zarraga Azumendi
Azoka
Azkenak
2025-03-10 | Zigor Olabarria Oleaga
Gasteizko greben bideo ezezagunak aurkitu ditu Martxoak 3 elkarteak Erresuma Batuko artxibo batean

Hiru bideo dira (albiste barruan ikusgai). Batak jasotzen du, grebak antolatzea leporatuta, Carabanchelen espetxeratu zituzten Jesús Fernandez Naves, Imanol Olabarria eta Juanjo San Sebastián langileak espetxetik atera ziren unea, 1976ko abuztuan. Beste biak Martxoak... [+]

2025-03-10 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Gaztetxeak Bertsotan'
“Gazteon ahots kritikoa entzunarazi nahi dugu, txapelketaren formak determinatu gabe”

Asteburu honetan hasiko da Gaztetxeak Bertsotan egitasmo berria, Itsasun, eta zazpi kanporaketa izango ditu Euskal Herriko ondorengo hauetan: Hernanin, Mutrikun, Altsasun, Bilboko 7katun eta Gasteizen. Iragartzeko dago oraindik finala. Sariketa berezia izango da: 24 gaztez... [+]

2025-03-10 | June Fernández
Celeste Agüero
“Manifestu politiko bat bezain indartsuak dira nirekin daramatzadan kantak eta olerkiak”

Martxoaren 8a Getxo bere bizitokian igaro du: kumbia dekolonial eta antiarrazista topaketa antolatu du Algortako Herriko Tabernan, Abianen, Hija del Nopal DJrekin batera.

Argentinatik Getxora migratu zen Celeste Agüero, kantutegi herrikoi batekin eta poesia xuxurlatzeko... [+]

2025-03-10 | ARGIA
Badator Bizi Baratzea Orria, ARGIAren aldizkari berri eta berezia

Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]

2025-03-10 | Goiuri Alberdi | Aintzira Oñederra
Elkarte eta kooperatiba agroekologikoen des-finantziazio mekanismoak

Euskal Herri mailan txikitik handira agroekologia sustatzen duten zenbait elkarte eta kooperatiba ataka larrian daude, finantziazio iturriak bertan behera geratu ostean. Erakunde publikoetatik, berriz, elikadura negozio gisa ikusten duten proiektuen aldeko apustu irmoa nabari... [+]

2025-03-10 | Nerea Pagaldai Agiriano
Zata arrunta
Ahuntzak gustuko omen dituen gautxoria

Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]

2025-03-10 | Jakoba Errekondo
Loratu ala hil. Loratu eta hil

Noizbait. Noiz izan ote zen? Noizbait landareren batek lorea egitea erabaki zuen. Bai, bai, landareek ere erabakiak hartzen dituzte, eta guk maiz ez bezala, erabakiak bete egiten dituzte. Eta loreak sortu zituzten.

2025-03-10 | Garazi Zabaleta
Bordaxaki
Euskal txerriak hazteko eta eraldatzeko proiektu txikia Nafarroako Pirinioan

Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]

2025-03-09 | Kanaldude
Herriko bozak
MULTIMEDIA - Antzezlana
2025-03-08 | ARGIA
ARGAZKI GALERIA
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”

Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.

2025-03-08 | ARGIA
Bilgune Feminista
“Feminismoa da heldulekurik argiena desio dugun Euskal Herrirako”

Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]

2025-03-07 | Beranduegi
5x13: Tolosako pikolo buenorroak
MULTIMEDIA - Beranduegi
2025-03-07 | Tomas Elortza Ugarte
Iruña-Veleia: epaiketatik bost urtera

Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.

11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]

2025-03-07 | Leire Mihura Habans
Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]

2025-03-07 | Xabier Letona Biteri
Espainiako Sustapen Ministerioa: “Ez dakigu Ezkioko lotunea oso bideragarria den”

Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.

Eguneraketa berriak daude