BILBO 1966: EZ DOK AMAIRU


2021eko uztailaren 19an
Nemesio Etxaniz, euskarari lur berriak eskaini nahi dizkion idazle apaiztua omendu dute Bilbon. Ez da ipuinen egilea kantari gazteek gogoan dutena, ezta azken urteak irratirako antzerkitxoak prestatzen eman dituen gizona ere gaur gorazarrea jaso duena. Euskal letrak Manterolaren, Azkueren eta Aita Donostiaren kantutegietatik haratago, munduko doinuekin lotzen ahalegindu den autorea da batez ere jende aurrean gaur aurkezten den Ez Dok Amairu taldeak omendu nahi duena.

Prakadun eta gonadunak, naikoa sermoi egiñak ditugu euskeraz. Ortik beti ugari izan du gure izkuntzak. Euskera kale-jabe egin nai ba-degu, gaztediari atsegin zaizkion gaiak arrotu bearko ditugu euskal lanetan.
Eta gazteengan sortu duen txera gozoa, ezin uka dakioke hirurogeita zazpi urtera heldu den Don Nemesiori. Zertan ibili den ikusita, ez dabil urruti Lizardiren «

Baiña nik, izkuntza larrekoa / nai aunat noranaikoa
» hartatik. Egin du sobera meriturik maitatua izateko 1951n «Kantu-kantari» argitaratu zuenetik. Tango aidean:

Ez ninan uste ire ezpain oiek,
ain labain zorrotz zirenik...
Taldea zorretan da iazko urtarrilean Donostiako Victoria Eugenia antzokian egin zen jaialdi haren antolatzaileekin, Jarrai antzerki taldearekin alegia. Jendez gainezka, bertan bildu ziren Benito Lertxundi, Lurdes Iriondo, Mikel Laboa, Julen Lekuona, Kemen neska hirukotea, Bikondoa soinuarekin, Zuaznabar anaiak txalaparta joz, Arantxa Gurmendi eta bere orkestina... Egurra berehala heldu zen euskara doinu horietara egokituta usteldu eginen dela dioten sektore inmobilistengandik. Eskerrak ordurako Iñaki Beobide hasia zegoen

Zeruko Argia
-n «Gazte naiz» sailean idazten:

Ritmo berriko abesti batzuek abestu zirala? Bai jaunak, bai, abestu ziran EUSKARAZ. Kanpoko abestiak baño gehiago izan ziren gureak, zaarrak edo sortu berriak, Presley, Halliday eta Beatles'en abestiak ere bai ordea. Ta zergatik ez? (...) Guretzako, euskara ez da baserri batean edo urrezko bitrina batean gorde bear degun gauz bat, guretzako euskera, gure egintza guztietan beraz balia gindezken gauz bat izatea nai dugu.
Bateko eta besteko gogoak batzen igaro da 1965a. Hasierako taldeari Artze anaiak elkartu zaizkio, Xabier Lete, Jose Angel eta Juan Migel Irigarai, Kepa Garbizu, Jose Mari Zabala, Jose Antonio Villar, Luis Mari Bandres eta Jean Paul Arregi... Groseko Yoloak taldea ahantzi gabe, «Black is black»-en bertsio euskaratuarekin. Gipuzkoarrak dira gehienak. Ez Dok Amairu izena berriz, Jorge Oteiza eskulturagileak proposatua da, Azkuek Bizkaian jasotako herri ipuin batetik hartua, hamahiruaren adur gaiztoa hautsi eta Pizkundeak aurrera joko duela adierazteko.
Bilbon Etxanizen omenez elkartzen diren kantarien artean dagoen aldea, gaitza da. Lurdes Iriondo ehun eta berrogeita hamar kantalditik gora emana da, Mikel Laboak bi disko txiki ditu kalean, Arestiren letrak musikatu ditu, «Apur dezagun katea» eta «Egun da Santimamiña»... beste batzuk berriz, herrietako koroetakoa dute duten ia esperientzia bakarra. Ez dio axolarik, «

indibidualkeriak utzi eta indibidualtasuna aberasteko
» sortu den taldeak aspaldidanik esperotako ametsa eszena gainera eramanda txoratzen du lehen Hernanira eta Donostiara bezala orain Bilbora bildu den entzulea, abeslariak ulertu gabe euskaldun sentitzen dena da asko

1966
- Urtarrilaren 9an Euskal Abesti Berrien Jaialdia antolatu zen Donostian eta Hernanin.

- «Hazparneko Anderea» eta «Eneko Bizkai eta Maria Lorka» antzerki-lanak idatzi zituen Telesforo Monzonek.

- Imanol Urbietak «Haur kantariak» haurrentzako diskoa grabatu zuen.

- Nestor Basterretxeak eta Fernando Larrukertek «Alquezar» laburmetraia estreinatu zuten.

- «Diario de Navarra»-k, itxura aldatzearekin batera, euskarazko orrialde bat erantsi zion bere egunkariari.

- Euskaltzaindiak Gipuzkoako letratuen Elkarteari agiri bat zuzendu zion, auzitegietan, maiz gertatzen ohi zen bezala, erdaraz ongi ez dakiten lekuko edo salatuentzat interpretaria jartzeko eskatuz.

- Euskaltzaindia euskal hiztegiaren gainean lan egiten hasi zen ekainaren 5ean. Berehala hasi ziren "h"-ri buruzko eztabaidak.

- Ikastola sortu zen Gasteizen.

- Daniel Landartek «Gure haurra» antzerki-lana idatzi zuen, Etxahun-Irurik «Iruriko kuntia» pastorala, Joan Mari Lekuonak «Mindura gaur» poesia liburua eta Martin Ugaldek «Sorgiñaren urrea» haurrentzako ipuina.

- Manuel Matxainek Xenpelar Bertso-paper lehiaketa irabazi zuen.


Azkenak
2024-12-27 | Julene Flamarique
EuskarAbentura 2025: izena emateko epea zabalik martxoaren 5era arte

EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]


2024-12-27 | Leire Ibar
AEBek eta aliatuek 260.000 milioi dolar eman dizkiote Ukrainari laguntza militarrerako

AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]


2024-12-27 | Julene Flamarique
Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko

Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]


2024-12-27 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra zibila, laugarren urtera

Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.


2024-12-27 | Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.


2024-12-27 | ARGIA
Gutxienez 5.212 eraso matxista salatu dituzte aurten EAEn, iaz baino %8 gehiago

2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).


2024-12-27 | Euskal Irratiak
Benito Lertxundi
“Zuzeneko emanaldietan beharrezko den xarma galtzen ari nintzela sentitzen nuen”

Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]


2024-12-27 | Gedar
Eguberrietan 110 osasun-zentrotan ezarri ditu murrizketak Osakidetzak

Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.


Ibai Ripodas: “Balorazio oso positiboa egiten dugu, orain gazteek sortu beharko dituzte presoei elkartasuna helarazteko bide berriak”

Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.


2024-12-27 | ARGIA
“Euskaraz ez dakien pertsona bat” izendatu dute Eitb.eus-eko zuzendari, LABek salatu duenez

"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]


Eguneraketa berriak daude