LARRE EMANKORREAN BAZKAN


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Familia kontuak, ospitalak, kazetariak, abokatuak, pisukide bitxiak edo poliziak. Finean, lanbide baten gorabeherak azaleratzen dituzten telesailak hobesten dira, bertan amodio kontuak, handinahiak, inbidiak, nahasten direlako, hots, giza harremanen adierazle diren jokamolde guztiak espazio mugatu batean. Horren atzean alabaina, badira osagai jakin batzuk telesail bat arrakastatsu bilaka dezaketenak. Garai bateko Venezuelako foiletoiak atzean utzita, azkenaldian Espainian

dramedy
(drama eta komediaren arteko nahasketa), eta

sitcom
delakoak (egoerazko komedia) nagusitu dira. Gertutasuna lagun dutela, Espainian «Periodistas», «Medico de familia», «Siete vidas», «Compañeros», «Manos a la obra»k edota Frantziako «St Tropez»ek Estatu Batuetako «Ally McBeal» eta «Friends»ek adinako tiradizoa lortu dute. «Urgencias»ek aldiz, (2.000 milioi pezetako aurrekontua atal bakoitzeko) ez du espero bezalako harrera eduki eta ordu txikietan ematen dute. Frantzian dena den, zertxobait hobeki ari da.


IDENTIFIKAZIOA HELBURU.

Telesail berri bat asmatzerakoan, lehenik eta behin, zein istorio mota egin nahi den erabaki behar da, pertsonaia bakar baten bizipenak kontagai dituena, edota hainbat pertsonaiek bizi dutena. Horren arabera modu batera ala bestera helduko zaio egitasmoari. Familiari begirako telesaila egin nahi bada, behar beharrezkoa da sendiko kide bakoitza telesaileko pertsonaia batekin identifikatzea, bortxakeria edo sexurik ez egotea eta korapiloa biguna izatea, erraz antzean konpon daitekeena («Medico de familia»). Gazteentzako telesailetan aldiz, nerabeen gorabehera sentimentalak dira nagusi, non «affaire» guztiek balio duten konbinaketa guztiak ahitu arte («Al salir de clase» edo «Compañeros»). 30 urtetik gorakoentzat direnetan ordea, haria franko korapilatsua izaten da, elkarrizketak zorrotzak eta zentzu bikoitzez josiak («Friends» edo «Doctor en Alaska»). Azken boladan, halaber, Estatu Batuetan hasiak dira 40 urte ingurukoei zuzendutako telesailak egiten, beren bizitza sentimentala berregin nahian dabiltzan dibortziatuen gorabeherak kontagai dituztenak. Itxura batean, «ile urdinena» ere adin multzo mamitsua da publizitatea erakartzeko, nahiz eta gazteek baino gutxiago kontsumitu.
Tankera oneko telesail bat taxutzeko badira, bestalde, oso kontuan hartu beharreko osagaiak, hala nola: aktoreak ezagunak izatea, hari nagusiak bilakaera dramatikoa edukitzea, non egoeraren aurkezpena, korapiloa eta soluzioa emango den. Istorio nahiz pertsonaiek ere sinesgarriak behar dute izan, eta aktore multzoa mugatua, pertsonaien izaera nabariagoa izan dadin. Emisio ordua ere erabakigarria da, «prime time» delakoa 20:00etatik aitzin hasten da Frantzian, eta beranduxeago, gaueko 10etatik goiti Espainian. Astelehena, osteguna eta igande gaua dira egunik onenak telesail bat emateko. Astearte eta asteazkenetan futbola eman ohi dute, eta ostiral zein larunbatetan, audientzia nabarmen jaisten da.
Europan, Estatu Batuetan ohikoak diren audientzia probak egiten hasi dira. Esaterako, «Periodistas»eko atalek zer nolako harrera duten, probeta gisa, areto interaktibo batean adin eta gizarte klase guztietako 50 lagun gonbidatu, eta atal bat ikustarazten zaie; gogokoa ukanez gero, palanka bat goraka eragin behar dute; aspertu badira berriz, atzeraka. Ordenadore batek datu horiek guztiak bildu eta horren baitan jakiten ahal da norentzat zerk funtzionatzen duen eta zerk ez.
Nolanahi ere, aipatu formula hauek hitzez hitz segitu arren, askoz telesail gehiago dira porrota jasotzen dutenak arrakasta erdiesten dutenak baino. Eta jakina, audientziaren legea errukigabea da, gutxieneko «share» delakoa eman ezean, bereak egin du.


TXIKLEA GALARAZITA.

Euskal Herrian, astean behineko telesailak aski arrakastatsuak diren arren («Bi eta bat»etik hasita «Jaun eta Jabe»ra arte), eguneroko foiletoien aldeko apustu gotorra egin da ETBn.
Goenkalek goiari eusteaz gain, hasi berria den «El señorio de Larrea» ere ongi hasi da, audientzia zein kritika aldetik, egunero 300.000 ikusle biltzen baititu pantaila aurrean, arratseko 8:30etan izanik ere. Alabaina, eduki eta tonuarengatik ez da umeentzako moduko foiletoia, 13 urtetik gorakoentzat baizik.
Arabar Errioxako ardandegietan girotutako mendeku istorio bat hautatu dute Pausokakoek:

«Boterea duten arrain handi horien artean zer demontre egosten den irudikatu nahi genuen. Agerian utzi dugu han ere zakurrak oinutsik dabiltzala»
diosku Xabi Puerta Pausoka ekoiztetxeko proiektu buruak.
Orora, 15 lagun ari dira gidoilari lanetan, eta batera idazten berriz, 8 inguru. Telesail gehienetan bezalaxe, ekoizpen honetan aktoreek ezin dute gidoilarien eremua zuzenean zeharkatu, gidoilariei pertsonaien bilakaera idazterakoan eragin ez diezaieten. Aktoreek iradokizunen bat ukanez gero, zuzendariaren bidez egin behar dute gidoilariei iritsi dakien. Teknika mistoa jarraitzen du «El señorio de Larreak», foiletoia eta telesailen egitura ausarki uztartuz. Alegia, ordu erdian, hari nagusiaz landa, foiletoien azpi istorio paraleloak tartekatzen dira, ordubeteko azpi argumentuen abiadura hartuta baina.
Halaxe, egoeren bizkortasuna atxikitzearren, esaldiak ez dira hiru lerrotik gorakoak izaten. Nahiz eta tentsioa arintzeko azpi argumentuak erabili, gertaerak ziztu bizian kateatzen dira, erritmo bizia ezarriz. Azken batean, ordubeteko 13 atal egiteko sortu zenez, telesail erritmo horri eutsi egin zaio. Puertaren irudiko

«foiletoi batean egoera guztiak txiklearen antzera luzarazten dira, ulerterraza izan dadin gauzak hiru aldiz botaz : iragartzeko, erakusteko eta gogorarazteko. Gurean ostera, ez da halakorik gertatzen»
. Orobat, «isats-burua» izeneko amua darabilte, hots, amaiera irekita utzi hurrengo atalerako jakinmina gori-gorian mantentzeko.
Noiz arte iraungo ote duen ikuskizun badago ere, ekoizteko modua dela eta, zaila da zinez Goenkalek adina irautea.

«Hain zuzen, agian jendea ez da konturatuko, baina telesailaren % 100 kanpoaldean grabatzen da. Momentuz beraz, gure jomuga 63 atalak burutzea da»
argitzen digu Puertak


Azkenak
2024-11-08 | Egurra Ta Kandela
Eusko Jaurlaritzaren ildo estrategikoak

Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]


Volkswagen: Alemaniako itxierek kezka barreiatu dute Nafarroan

María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.


2024-11-08 | ARGIA
Sindikatuek Confebaski egotzi diote absentismoa arazotzat hartzen duen kanpaina egitea

Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.


2024-11-08 | Euskal Irratiak
Iñaki Berhokoirigoin
“Oraingo munduan, iruditzen zaigu kontsumitzailea ere ez dela irabazle”

Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]


Oasi bat hiri erdian

Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.

---------------------------------------------

Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]


Ipuinak idazten ikasten: nondik hasi eta zeri jarraitu?

Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]


2024-11-08 | Leire Ibar
Farmazia enpresen erdiak baino gehiagok adimen artifiziala erabiltzen du

Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.


Karine Jacquemart (Lurramako aurtengo gomita berezia)
“Egungo elikadura- eta nekazaritza-sistemek ez gaituzte autonomo bihurtzen”

Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]


2024-11-08 | Euskal Irratiak
AirBnb motako epe laburreko alokairuen abantaila fiskala murriztu dute Ipar Euskal Herrian

Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.


2024-11-08 | Irutxuloko Hitza
KASen kontrako elkarretaratze berria egingo du LQNTCDD taldeak datorren astelehenean Donostian

Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]


2024-11-08 | Hala Bedi
Errota Zaharra auzo elkartea
“Arrazoi eta interes askok eraman gaituzte oraingo egoerara, baina kaltetuak bizilagun guztiak gara”

Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.


“Atera ala hil”, Gaza iparralderako Jeneralen doktrina

Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]


Bilboko Etxaniz Suhiltzailearen anbulatorioko sexu-transmisiozko infekzioen zentroa “gainezka” dagoela salatu dute

Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.


Eguneraketa berriak daude